abbandhonàre , vrb: abbandonai,
abbannonare,
abendonai Definitzione
lassare istare una cosa, unu logu, a unu, a tempos longos chentza si ndhe incurare, lassare in abbandhonu
Sinònimos e contràrios
disamparai,
discuidai,
irbandhonare,
lassai,
sbandonai,
scabidai
| ctr.
contifizare
Frases
ca non lis lasso benes ne dinari mi ant in custu modu abbandonadu (C.Longu)◊ t'ibetat su coru chi as abendonau ◊ is basciuresus no ant a abbandonai custu logu! ◊ sa vida est acabbada si mi abbandhonas tue! ◊ mancu nci pentzist: dèu no ti abbandonu! ◊ nariant ca po che bogare sa miséria su rimédiu fuit de abbannonare s'agricoltura
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
abandonner,
quitter,
négliger
Ingresu
to leave,
to neglect
Ispagnolu
abandonar
Italianu
abbandonare
Tedescu
verlassen.
abbandhónu , nm: abbandonu Definitzione
su lassare cosa o gente chentza dha cricare prus, a comente bolet andhare, a comente andhat andhat
Sinònimos e contràrios
descuidu,
disamparu,
irbandhonu,
scabudu
| ctr.
contibizu,
incuru
Frases
lassare in abbandhonu ◊ mi est pena su bi crere, mi est afannu pensendhe chi mi at postu in abbandhonu ◊ sa Sardigna cheriat pretziada, invece de l'àere posta in abbandhonu!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
abandon
Ingresu
abandonment
Ispagnolu
abandono
Italianu
abbandóno
Tedescu
Verlassen.
dassàre , vrb Definitzione
abbarrare o istare a su chi bolet fàere s'àteru, arrimare o abbandhonare po pagu o po sèmpere, iscuncordare
Sinònimos e contràrios
abbandhonare,
acadiare,
acogiai,
cambare,
codiare,
coigiare,
discuidai,
ilmentigare,
incoizare,
lassai,
scabidai
| ctr.
leai,
picare
Frases
at dassau sa trata de sos pedes suos ◊ su masone dassat sa mandra pro su paschinzu ◊ ses cúrrida a sa gianna dassendhe sa faina ◊ dàssalu irbasolare, chin custos issudhos chi si nch'est cravandhe in conca! ◊ si no cheres bènnere dàssalu! ◊ como bos dasso ca mi che so recuindhe ◊ no mi dassetas solu!
2.
cussos duos fint ammorendhe tantos annos e apustis si sunt dassados
Ètimu
ltn.
de + laxare
Tradutziones
Frantzesu
laisser,
quitter
Ingresu
to leave
Ispagnolu
dejar
Italianu
lasciare
Tedescu
lassen,
verlassen.
disampàru , nm Definitzione
mancàntzia o farta de amparu, de contivígiu
Sinònimos e contràrios
abbandhonu,
descuidu,
scabudu
| ctr.
amparu
Frases
nosus seus cudhus calaus in su duamila, casi in s'erari de su roncali, esémpiu de disapegu e disamparu
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
abandon
Ingresu
abandonment
Ispagnolu
desamparo
Italianu
abbandóno
Tedescu
böswilliges Verlassen.
fidài , vrb: fidare,
firai Definitzione
crèdere, giare fide; lassare a unu o una cosa chentza dhi giare atentzione a sa sighia, chentza dha castiare, chentza pentzare in su malu; nàrrere o giare a ischire cosa a persona chi si credet segura, chi giughet capia, chi mantenet su segretu
Sinònimos e contràrios
intregai
Maneras de nàrrere
csn:
fidare una cosa in manos de unu, fidare a unu cun àtere = intregai, lassai una cosa a unu, lassai a unu cun carchi àteru (pruscatotu pro dhu castiai); est malu fidare a… = no fait a si fidai de…, est perigulosu a…; fidai is pudhas a marxani = pònnere su grodhe a tentare sos anzones, comporare casu dae sos sórighes, chircare seguresa o bene in chie ti traighet, in chie tenet s’iscopu de ti fàghere male
Frases
ello cun chie mi cherzo fidare, giaghí fide in nisciunu si agatat?! (P.Pisurzi)◊ comintzas s'anzone a lusingare si si fiderat chi t'intrat in manu (Carta)◊ no ti fides in cussa nae ca si che podet segare! ◊ nosu bellus e prexaus ca tenaiaus una poriga de iscudus allogaus… bai e fidadidha! ◊ no fait a si fidai de sa buca a su nasu ◊ como su pisedhu za ch'est mannu e abbistu e faghet a li fidare sa màchina
2.
lah chi no dhu fidis a Cappai, sinò in pagu tempus ti dhu mànciat! ◊ tenia cosa in su fogu, mi so fidada e brusiada mi ch'est ◊ pro ti àere fidadu unu mamentu ses diventada un'ebba rude! ◊ no faghet a fidare sa laghinza, ca si ch'essit de su cunzadu ◊ su mastru at fidadu sos pisedhos solos e si sunt totu postos a brincare ◊ custa criadura no l'at fidada un'iscuta, a sa mama, timindhe chi si che andhet
3.
si as bisonzu de cossizos, abbàida cun chie ti fidare!
Sambenados e Provèrbios
prb:
a cani chi papat cinixu no dhi fidis su lardu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
avoir confiance,
confier
Ingresu
to trust,
to entrust
Ispagnolu
confiar
Italianu
fidarsi,
affidare
Tedescu
sich verlassen auf + Akk.,
anvertrauen.
irbandhonàdu , pps, agt Definitzione
de irbandhonare; chi est in abbandhonu, lassau a comente bolet andhare, chi no est tentu contu, iscabudau
Sinònimos e contràrios
ilbandhonidu,
iscóndhiu,
ismeriadu
| ctr.
contivizadu
Tradutziones
Frantzesu
abandonné
Ingresu
abandoned,
careless
Ispagnolu
abandonado,
desamparado
Italianu
abbandonato,
trascurato
Tedescu
verlassen,
vernachlässigt.
irbandhonàre , vrb: sbandonai Definitzione
lassare cosa, logu o gente in abbandhonu, chentza custodiau, chentza ndhe fàere contu
Sinònimos e contràrios
abbandhonare,
disamparai,
discuidai,
lassai,
scabidai
| ctr.
contifizare
Frases
mischinedha, sa catedha de númene no ndh’at, ca l’ant irbandhonada dae candho fit minore ◊ custas olias las ant irbandhonadas, chentza pudadas e ne irfruedhadas prus
Tradutziones
Frantzesu
abandonner,
négliger
Ingresu
to leave,
to neglect
Ispagnolu
abandonar
Italianu
abbandonare,
trascurare
Tedescu
verlassen,
vernachlässigen.
irbandhónu , nm Definitzione
su iscabudare, su no tènnere o no èssere tentu contu, trebballau, contivigiau
Sinònimos e contràrios
abbandhonu
| ctr.
contibizu
Frases
totu in irbandhonu est, cussu possessu: unu tempus pariat unu zardinu e como est prenu de rú
Tradutziones
Frantzesu
abandon
Ingresu
neglect
Ispagnolu
abandono,
desamparo
Italianu
abbandóno
Tedescu
Verlassen.
issimizídu , agt, nm Sinònimos e contràrios
abbandhonadu,
assoladu,
isputzidu
Frases
cudhu ch'innetaiat sa carena a lebbrosos e a issimizidos chi fint dai totu isputzidos ant mortu cun manna mia pena!
Tradutziones
Frantzesu
abandonné,
délaissé
Ingresu
forlorn
Ispagnolu
desamparado,
abandonado
Italianu
derelitto
Tedescu
verlassen.
scabúdu , nm Definitzione
su scabudai, su lassare in abbandhonu
Sinònimos e contràrios
abbandhonu,
descuidu,
disamparu
| ctr.
contibizu
Frases
chi pentzat a s'ora de su scabudu, una punta dhi setzit in su coru!(F.I.Congiu)◊ est pentzendu a su scabudu de sa famíglia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
abandon
Ingresu
neglect
Ispagnolu
abandono
Italianu
abbandóno
Tedescu
Verlassen.