assachitài , vrb: assachitari,
atzachitai Definition
mòvere su sacu po dhu prènnere méngius, ponendhodhoe cosa, mòvere che sacu, camminare unu pagu a iscutuladura; iscutulare, mòvere a cropu, fintzes betare o iscúdere a terra
Synonyms e antonyms
ascioculare,
assaconare,
assucare,
ghirghidhare,
insaculare,
iscotzinare,
iscutuai,
issachedhare,
issucare,
nannigare,
resacare,
sachedhare,
saculare,
saidare,
sciachitai,
sucariare,
tzantziare
Idioms
csn:
Sentences
custu cuadhu assachitat s'ómini ◊ est abarrau foras de sentidu de comenti dh'ant assachitau a terra ◊ ge dhoi eus atzachitau pagu, comenti currèt sa màchina!…◊ si assachitat s'istrexu po nci càpiri prus cosa
2.
po fai a biri chi iat cumpréndiu, iat assachitau tres o cuatru bortas s'aforru
Etymon
srd.
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere,
sobbalzare
German
schütteln,
aufspringen.
ghighinàre , vrb Definition
mòvere a cropu, a iscutuladura; mòvere de una parte a s'àtera o faendho fàere giros a sa cosa; dhu narant fintzes po mòvere is sentidos
Synonyms e antonyms
chindhalare,
sachedhare,
scedassai,
trumuinare
Sentences
ghighinare su chilibru, s'orju in sa canistedha ◊ bidia a mimme etotu ghighinandhe un'ispada che paladinu anticu
2.
su coro, a tzocos gurdos, mi ghíghinat sa carena ◊ s'iscabessu de sa morte tua mi at fertu ghighinandhe sos ratos de su coro
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
agiter,
brandir
English
to shake,
to stir,
to brandish
Spanish
sacudir,
agitar
Italian
scuòtere,
agitare,
brandire
German
schütteln,
schwenken,
schwingen.
innaigài , vrb: innaigare Definition
indrúchere o abbasciare is naes càrrigas de una mata, tròchere o andhare de un’ala a s’àtera che is naes de is matas
Synonyms e antonyms
allancare,
annaigare,
bantzicare,
iscotzinare,
iscutuai,
saidare,
stontonai,
tambulare,
tòmbere
Sentences
innàigat una mata de pira pro ndhe betare a terra
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
chanceler
English
to shake,
to stagger
Spanish
contonear
Italian
scuòtere,
barcollare
German
schütteln,
schwanken.
irghinitàre, irghinitiàre , vrb: irghitinare,
irghitzunare Definition
iscutulare o iscabbúllere su preugu, iscutulare po che fàere orrúere a terra css. cosa (fintzes in su sensu de s'iscabbúllere de unu); illimpiare su laore
Synonyms e antonyms
ispiogare
/
ischitinare,
ischitzilliare,
iscotzinare,
sachedhare,
saidare,
scotulai
/
ispagiare
2.
pro si l'irghitinare li at dau una bella ispinta e cudhu est falau a terra che pirastru ◊ irghithinàtebbos e ischitatebboche dae su sonnu!
Etymon
srd.
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
irghitíntzu , nm Definition
su move move de unu annervau chi no arrennescet a istare firmu
Synonyms e antonyms
ischitzinonzu
Etymon
srd.
Translations
French
secouement
English
shaking
Spanish
el agitarse
Italian
scotiménto
German
Schütteln.
ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definition
coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre
Synonyms e antonyms
atapai 1,
fruschinare,
inchingiare,
iscoitai
/
foichinare
Sentences
cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet
Etymon
srd.
Translations
French
se démener,
secouer
English
to fidget,
to wiggle
Spanish
menearse
Italian
dimenarsi,
scuòtere
German
sich hin und her bewegen,
schütteln.
ischitzinónzu , nm Definition
móvia forte a iscutuladura, a tzantzigadura
Synonyms e antonyms
irghitintzu,
ischitzinatura,
ischítzinu,
iscutinadura
Etymon
srd.
Translations
French
secouement
English
shaking
Spanish
sacudida
Italian
scrollaménto
German
Schütteln.
isconchinàre , vrb: sconchiai Definition
mòvere sa conca po nàrrere chi una cosa no est deasi, chi unu no est de acórdiu, giare cropos cun sa conca
Synonyms e antonyms
isconchidare,
isconculare,
scorrociai,
tzilibbecare,
tzurumbecare
Sentences
sas betzighedhas si sunt cheghentanne, isconchinanne e a tremuledha
Etymon
srd.
Translations
French
secouer la tête
English
to shake one's head
Spanish
mover la cabeza
Italian
scrollare il capo
German
den Kopf schütteln.
iscotzinàre , vrb: iscurtinare,
iscurtzinare,
iscutinare,
iscutzinare Definition
mòvere sa cosa a cropos o iscúdere coment'e po che dhi fàere orrúere su chi portat atacau; lassare andhare, fintzes bogare, istesiare calecuna cosa o a ccn.; èssere a úrtimos de calecuna cosa, acabbandho
Synonyms e antonyms
acinnicai,
assucare,
innaigai,
ischitinare,
iscutuai,
issucare,
sachedhare,
sucariare,
sutrinnare
/
caciare,
iscabbúllere
/
acabbae
Idioms
csn:
i. foza = lassare andhare o pèrdere sa foza; i. fiore = lassare rúere su fiore (chi lassat su frutu seberadu); i. olia, landhe = iscúdiri olia, làndiri; iscutinaresindhe sas manos (de carchi cosa o chistione)= acabbai de si nd'interessai, lassai pèrdiri, no nci pentzai prus (itl. lavarsene le mani)
Sentences
est rutu a terra, si ndhe pesat e si ndhe iscotzinat su prúere ◊ iscútinache sa tiaza fora! ◊ su bentu iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare ◊ sas àrbures sunt iscutinendhe fiore, foza ◊ apo iscotzinadu sa chisina
2.
nues gràvidas de abba sunt prontas a iscutzinare pro su sidi de sa terra
3.
los zuto alliados, cussos malafatores, no mi los poto iscutinare! ◊ si che rues in manos de zustíssia za ti l'as a iscutinare gai! ◊ candho si nche iscutzinabat sas umbras malas dae su cherbedhu, tandho torrabat in sèsi
4.
sa figu est iscutinendhe: àteras pagas dies e no che ndhe at prus!
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
gauler,
chabler
English
to beat down,
to shake
Spanish
sacudir,
zarandear,
varear
Italian
scuòtere,
scrollare,
bacchiare
German
schütteln,
rütteln,
abschlagen.
iscutinàda , nf: iscutzinada Definition
su iscutinare; cropu chi si giaet iscutulandho
Synonyms e antonyms
assachitadura,
ghirghidhada,
irghinitada,
sachedhada,
saidada,
scutuladura
/
cdh. trinicata
Sentences
mi at aggarrau a sos pilos e mi dat un'iscutzinada (A.G.Solinas)◊ dae un’iscutinada a sa tiaza ca bi at parfaruza!
Etymon
srd.
Translations
French
secousse
English
shake
Spanish
sacudida
Italian
scòssa,
scrollata
German
Schlag,
Schütteln.
iscutinadúra , nf: iscutinatura,
iscutzinadura Definition
su iscutinare; sa cosa chi che orruet iscutulandho (si narat fintzes in su sensu de fundhurúgiu, s’úrtima parte chi abbarrat de una cosa, própriu s'úrtimu frutu de una mata, o de una persona)
Synonyms e antonyms
iscudidura,
iscutinu,
sàinu,
scutuladura,
scutulamentu
/
iscutura
Idioms
csn:
fàghere una cosa a i. = (fintzas) a su chi essit essit; i. de coro = tochedhos lestros
Sentences
su bruine a sa robba si li catzat a iscutinadura ◊ ancu ndhe lu boghent dae sa beste a iscutinadura! ◊ trastes e contones fint ghetaos a iscutinatura ◊ no bufo gafè ca mi faghet a iscutinadura de coro
2.
bi est abbarrada s'iscutinadura ebbia, in su sacu
Etymon
srd.
Translations
French
secouement
English
shaking
Spanish
sacudidura
Italian
scuotiménto
German
Schütteln.
iscutuài , vrb: iscutulai,
iscutulare,
iscutzulare,
scotulai Definition
mòvere a cropu sa cosa po che dhi fàere orrúere su chi portat in pitzu (es. àliga); pigare a cropos, iscúdere
Synonyms e antonyms
ghirghidhare,
innaigai,
irghinitare,
isciúdere,
iscotzinare,
issucare,
sachedhare,
saidare,
sucariare
Sentences
si ndh'est pesau addoloriu iscutulàndhesi su ludu dae dossu ◊ tanti no s'intendhet candho s'iscutulat sas iscrapas!…◊ dona crobba, no dh'iscutulis a terra cussa cosa!◊ seus annaos a iscutulare is lintzolas
2.
cussu mi at iscutuau a caróngiu
Etymon
ltn.
*excutulare
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
sachedhadúra , nf Definition
su sachedhare
Synonyms e antonyms
acinnicu,
saculadura,
sciaculamentu
Sentences
cantu est niedha sa mura, chi tinghet finas su pannu… sas bajanas de ocannu ballant a sachedhadura! ◊ si la leas a sachedhadura, cussa cosa la perdes in caminu
Etymon
srd.
Translations
French
secouement
English
shaking
Spanish
sacudimiento,
sacudida
Italian
scuotiménto
German
Schütteln.
sachedhàre , vrb: assachedhare Definition
mòvere o pigare a iscutuladura, a cropu, a tremidura forte, nau fintzes de unu po s'arrennegu
Synonyms e antonyms
assachitai,
assucare,
ghirghidhare,
irghinitare,
iscutuai,
issucare,
saculare,
saidare,
sansiae,
sucariare
Sentences
apo bidu su bolu de sas columbas, seghendhe s'aera frimma, sachedhendhe sas alas ◊ sa cosa in s'isterzu, segundhu it'est, cheret sachedhada ca afallat e bi ndhe cabet de prus ◊ si sachedhas s'àrbure, sa pira ndhe ruet
Etymon
srd.
Translations
French
secouer,
locher
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
sachedhónzu , nm Definition
su sachedhare
Synonyms e antonyms
acinnicu,
assachítidu,
sàinu,
sciaculamentu,
trinnighinzu
Sentences
ndhe faghet de sachedhonzu, sa màchina, in custos caminos totu fossos, si no colat abbellu!…
Etymon
srd.
Translations
French
secouement
English
jerking
Spanish
sacudimiento
Italian
scuotiménto
German
Schütteln.
saidàre , vrb Definition
mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte; in cobertantza, iscúdere, atripare, fàere ischidare fintzes in sensu morale
Synonyms e antonyms
acinnicai,
assachitai,
innannigare,
irghinitare,
iscotzinare,
iscutuai,
nannigare,
saigare,
sainare,
tzantziare
Sentences
su bentu forte sàidat sas àrbures ◊ su bentu disestradu torraiat tzochedhendhe in sas bentanas, trummentendhe àlvures, saidendhe elva e pelcossendhe su bestiàmine (P.Foragizzu)
2.
si no ti ndh'essis ti sàido sas costas, oe!
3.
no fuo in sónnios e arrabbato che s'àbbile atrivida chi pesat bolu pro saidare sas cusséntzias pasugadas (C.Puddu)
Etymon
ltn.
exagitare
Translations
French
secouer
English
to shake
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere
German
schütteln.
sainài, sainàre , vrb: saniare,
saniari Definition
mòvere de una parte a s'àtera a iscutuladura, a forte, a santziadura
Synonyms e antonyms
assachitai,
irghinitare,
iscotzinare,
iscutuai,
nannigare,
saidare*,
tzantziare
Sentences
tandu s'ispíritu malu, sainendidhu e abboxinendu a forti, fut essiu de cuss'ómini (Ev)◊ dh'iat sainau de una parti a s'atra e dh'iat ghetau a terra ◊ totinduna sa terra si sainàt e su presoni tremiat finas a is fundamentas ◊ su sàina sàina de sa linna at iscràfiu sa sedha
Translations
French
secouer
English
to stir
Spanish
sacudir
Italian
scuòtere,
agitare
German
schütteln.
sansiàe, sansiài , vrb: sansiari,
santziai,
santzinai,
tzantzigare Definition
giare unu movimentu de andhetorra a cosa apicada o fintzes posta in terra ma de pòdere mòvere chentza dificurtade, èssere a su move move, pagu firmu; saidare, mòvere a forte, a iscutuladura a duas bandhas; bogare o fàere intèndhere dinare po pagare
Synonyms e antonyms
bantzicare,
chigliare,
intzainnai,
lachedhare,
sachedhare
/
saidare,
tzannigare
/
pagai
Idioms
csn:
santziai su frenu a su cuadhu = mòere su frenu, coment'e pro lu chèrrere abbiare, fàghere andhare e gai; andai sàntzia sàntzia = nadu de traste iscossiminzadu, èssere male frimmu; èssiri sàntzia sàntzia = èssere a su moe moe, coment'e bantzighendhe
Sentences
est totu s'ora santziendi su bartzolu ◊ totu est tremi tremi, is pubas sàntzia sàntzia mi parru in mesu mari (L.Porcedhu)◊ acabbadha de ti santziai, ca mi fais benni gana maba puru! ◊ a su cuadhu dhi sàntziat unu ferru ◊ su barsolu portat is pes atundhaus po dhu sansiari
2.
sàntziat sa mata po ndi arrúiri su frutu ◊ in sa mata is nais funt santziendi ◊ su bentu est santzinendi is gurdonis
3.
chi no sàntziant munera no dhui impérriant, me in su magasinu!
Etymon
srd.
Translations
French
balancer,
secouer
English
to shake,
to swing
Spanish
balancear,
sacudir
Italian
dondolare,
scuòtere
German
schaukeln,
schütteln.
scemiài , vrb: sciamiai,
sciumiai,
sciumiari Definition
mòvere coment'e iscutulandho, a cropos; su si mòvere a iscutuladas lestru lestru, fintzes po arrennegu; betare cosa a ispergiadura, coment'e betandho abbasanta (o fintzes cun móvias a iscutuladura, bogandho o istirandho su bratzu)/ sciumiai musca = catzare o issuliare musca
Synonyms e antonyms
fruschinare,
iscabiare,
ischirchinare,
sachedhare,
scontziai
/
cadredhai,
fruschinare
/
ispàlghere,
isparcinare
/
isciuliai
Sentences
si sciàmiant is bratzus, sa coa, is corrus, sa conca ◊ andat cun is bratzus sciàmia sciàmia ◊ su malloru, sulendi che píbera, si nci dh'iscudit asuba sciamiendu is corrus acutzus
2.
no dh'est aggradau su dhi pediri su dépidu e po cussu si nd'est andau sciumiendi (G.Mura)◊ si bit su muschitu sciàmia sciàmia allutau de su druciori de su mustu
3.
Nàssiu ndi essit cun sa pingiada de su brodu budhiu e intonat "Asperges me hysopo et mundabor!" scemiendi brodu a sa spentimadura! ◊ su massaju sciàmiat su lori in sa terra arada
Etymon
ltn.
*ex-minare
Translations
French
agiter
English
to waggle
Spanish
menear,
agitar
Italian
dimenare
German
schlenkern,
schütteln.
sciambullài , vrb: isciumbullai,
simbullare,
sumbullai,
sumbullare,
summullai Definition
fàere sciumbullu, betare apare, pigare a tontonadas, a iscutuladura, mòvere a cropu, su si mòvere cun coidu po fàere faina, avolotu, fàere mòvere
Synonyms e antonyms
abbolojare,
abbuligiai 1,
arrebbulliai,
intruai,
issumbullare,
sachedhare,
streulai,
trumbugliai
/
agiolotare,
atrepillai,
pesai,
istrumbullai,
subuzare*
/
bacanare
Idioms
csn:
sciumbullai a chitzi = suguzare, ischidare, pesare chito; sumbullai de sa brenti = tzocos de mata, morigamentu de istentinas; sciumbullai su bestiàmini = essire a morigadorzu, mòere su bestiàmine a pàschere intro de note
Sentences
Coixedha sumbullat totugantu ◊ ant simbullau totu sa vidha cricandhe giovanedhas! ◊ su pastori chi tenit incuru a summullai essit a is duas de noti (F.Lai)◊ cussu commo cheret bènnede a sumbullare su logu!◊ sumbulla sa cedha ca depit pàsciri!
2.
mi ndi apu a èssiri pesada cuatru bortas po ndi dha sciumbullai de su letu ca depiat pigai su postali!…◊ su cantu de su caboni cumbidat sa genti a sciumbullai ◊ a mengianu a chitzi no boint sciumbullai!
Translations
French
bouleverser,
secouer
English
to ruffle,
to shake
Spanish
desarreglar,
sacudir
Italian
scompigliare,
scuòtere
German
in Unordnung bringen,
schütteln.