Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aportzedhàre , vrb Definition fàere o pònnere portzedhos, nau de is linnas, bogare e ammanniare is ogos acanta a si apèrrere Synonyms e antonyms abbuturare, aoghire, butonire Etymon srd. Translations French bourgeonner English to gemmate Spanish brotar Italian gemmare German Knospen treiben.

cadhicàre , vrb: cadhigare, cuadhigai Definition cicire e andhare a cuadhu; coment'e cicire a cuadhu in su sensu de intrare apare sa natura de s'ómine cun cussa de sa fémina; fàchere sas malas artes / abbarrare a pedra de cadhigare = a pedra de setzi a cuadhu, durare meda, tempos e tempórios Synonyms e antonyms cabadhare 1 / codhai, futire, saltiare, zúchere Sentences a sas duas de sero ant cadhigadu cun sas campanas sonendhe si podiant intopare sos Frantzesos 4. cadhicatinche a sa màchina! Etymon ltn. caballicare Translations French féconder, forniquer English to fornicate Spanish montar, cabalgar, montar, cubrir, acaballar Italian montare, gallare, fornicare, coire German decken, befruchten, Unzucht treiben.

carvàre , vrb Definition nau de is matas, fàere a carvas, a cambos Synonyms e antonyms forchidhare, furcaxai Translations French se ramifier English to branch Spanish ramificar, ramificarse Italian ramificare German Zweige treiben, sich verzweigen.

chimíre , vrb Definition nau de erbas, fàere o bogare sa chima o candhelita ue faent su frore Synonyms e antonyms abbrabai, abbrossare, frunzire 1, inchimire, inceurrare, ingrilliri, tidhire / folai, indobiri Sentences beda, tzicória, litos betzos e gai si che chimint comente intrat beranu Etymon srd. Translations French bourgeonner English to sprout Spanish germinar, brotar Italian germogliare, fare il gètto o stèlo di alcune èrbe German sprießen, treiben.

ocíre , vrb: aoghire, ocrire, oghire, ogire, ogrire, ojire, oxire Definition foedhandho de is matas, de is linnas, fàere crèschere is ogos po fàere su frore o sa fògia noa e cambos noos Synonyms e antonyms abbuturare, aguxai, aportzedhare, butonire, indroghie, inocrare, obire, oxare Sentences sos ratos sunt ojidos ◊ sa linna in beranu comintzat a oghire e a fiorire ◊ sas froghedhas sunt totu ocrindhe 2. canta frua ojit su truncu tou sempre in cria!… Etymon srd. Translations French bourgeonner English to bud Spanish brotar Italian gemmare German knospen, Knospen treiben.

piglionài , vrb: pillonai, apillonai, pixonai, puzonare Definition fàere àteru pigione; bogare sa tzeurra, àteros tudhos o pigionatzos, àteros cambos, nau de s'erba, de su laore, de is matas; aciapare, cassare pigiones; in cobertantza, cricare pillona, cricare ómine / pudha pillonada = chi zughet sos pudhighinedhos, is pigionedhos aifatu Synonyms e antonyms schissurai / acambare, afroghedhare, apuzonare, brionire, brotai, brundhire, pigionaciare, puzonire, rampudhire, tidhire / turdare Sentences cussos mògios bi ant pagu a puzonare ◊ candho si acúrtziat sa die de puzonare, sa reina faghet unu cíulu fine fine e sas àteras abes si ponent in movimentu pro si tucare 2. s'erva est puzonendhe ◊ su trigu at puzonadu in sete e oto cambas ◊ segundu s'erba chi est, mancai ndi dha tiris torrat a pillonai ◊ sa craba distruit sa mata apena pillonendi ◊ a sos frutales sa temporada los danníficat candho sas àrvures sunt fioridas o puzonadas ◊ totus is sèminis pillonant 3. custa est una pudha piglionada 4. chi cuss'amori torrit a pillonai! Etymon srd. Translations French bourgeonner English to sprout Spanish germinar, brotar Italian germogliare German sprießen, sprossen, treiben.

stagiài , vrb: istagiare*, stalgiai, stallai, staxae, staxai, stellai Definition pigare o istesiare pegos de su tàgiu, nau fintzes in su sensu de istesiare una cosa de un'àtera, separare, de lassare addaesegus, fàere distintzione de personas faendho partzialidades, faendho a iscéberu, separare fintzes a segadura; connòschere o agatare distinghendho cosa o gente de totu su restu Synonyms e antonyms irgrustiare, iscambuliare, iscamedhare, iscedhai, istanzare 1, istellare / istegiare / chirrare, iscrobare, sceberai / istacare, secare | ctr. aggrustare Sentences stallai s'angioni de sa brebei ◊ nd'at stallau su fillu de su babbu ◊ si no acodint is de biginau a dhas stagiai ciai si donant una bona craminada! ◊ Conchiatu fàci'a susu, stellau currendi sou, pariat unu crabiou (S.Baldino)◊ immoi ca si seus connotus si bolit staxai?!… Abarrit! ◊ una buchemeli stallendisindi de is cumpàngias si acostat a su casotu 2. in dus mesis, filla mia istudiendi ndi at giai stellau a totus ◊ ispronendi a totu ispronai fiat lómpiu su primu stallendinci is àterus cuadhus 3. ant donau cosa de Comunu ma ndi ant stallau própiu a fillu miu chi tenit prus abbisúngiu de àterus! 4. s'aposentu fut stalladu a tàula de sa coxina ◊ seu innòi… in sa furca, chi ti ndi stallit su tzugu! ◊ a mússiu ndi dh'at stallau una manu ◊ cun s'ispada ndi dh'iat stallau s'origa ◊ is fuedhus no depint èssiri iscritus picigaus ma stalgiaus 5. emu biu su sordau a palas, ma no ndi dh'apu stallau candu dh'apu biu in faci in mesu de totu is àterus ◊ po ndi stallai s'unu de s'àteru dhis ant postu nòmini diferenti Translations French faire sortir du troupeau English to separate Spanish desmanar, descarriar, identificar Italian sbrancare, individuare German aus der Herde treiben.

subbacuài , vrb Definition piscare asuta de s'abba Translations French pêche sous-marine English to go in for underwater fishing Spanish hacer pesca submarina Italian fare pésca subàcquea German Unterwasserjagd treiben.