aportzedhàre , vrb Definizione fàere o pònnere portzedhos, nau de is linnas, bogare e ammanniare is ogos acanta a si apèrrere Sinonimi e contrari abbuturare, aoghire, butonire Etimo srd. Traduzioni Francese bourgeonner Inglese to gemmate Spagnolo brotar Italiano gemmare Tedesco Knospen treiben.

cadhicàre , vrb: cadhigare, cuadhigai Definizione cicire e andhare a cuadhu; coment'e cicire a cuadhu in su sensu de intrare apare sa natura de s'ómine cun cussa de sa fémina; fàchere sas malas artes / abbarrare a pedra de cadhigare = a pedra de setzi a cuadhu, durare meda, tempos e tempórios Sinonimi e contrari cabadhare 1 / codhai, futire, saltiare, zúchere Frasi a sas duas de sero ant cadhigadu cun sas campanas sonendhe si podiant intopare sos Frantzesos 4. cadhicatinche a sa màchina! Etimo ltn. caballicare Traduzioni Francese féconder, forniquer Inglese to fornicate Spagnolo montar, cabalgar, montar, cubrir, acaballar Italiano montare, gallare, fornicare, coire Tedesco decken, befruchten, Unzucht treiben.

carvàre , vrb Definizione nau de is matas, fàere a carvas, a cambos Sinonimi e contrari forchidhare, furcaxai Traduzioni Francese se ramifier Inglese to branch Spagnolo ramificar, ramificarse Italiano ramificare Tedesco Zweige treiben, sich verzweigen.

chimíre , vrb Definizione nau de erbas, fàere o bogare sa chima o candhelita ue faent su frore Sinonimi e contrari abbrabai, abbrossare, frunzire 1, inchimire, inceurrare, ingrilliri, tidhire / folai, indobiri Frasi beda, tzicória, litos betzos e gai si che chimint comente intrat beranu Etimo srd. Traduzioni Francese bourgeonner Inglese to sprout Spagnolo germinar, brotar Italiano germogliare, fare il gètto o stèlo di alcune èrbe Tedesco sprießen, treiben.

ocíre , vrb: aoghire, ocrire, oghire, ogire, ogrire, ojire, oxire Definizione foedhandho de is matas, de is linnas, fàere crèschere is ogos po fàere su frore o sa fògia noa e cambos noos Sinonimi e contrari abbuturare, aguxai, aportzedhare, butonire, indroghie, inocrare, obire, oxare Frasi sos ratos sunt ojidos ◊ sa linna in beranu comintzat a oghire e a fiorire ◊ sas froghedhas sunt totu ocrindhe 2. canta frua ojit su truncu tou sempre in cria!… Etimo srd. Traduzioni Francese bourgeonner Inglese to bud Spagnolo brotar Italiano gemmare Tedesco knospen, Knospen treiben.

piglionài , vrb: pillonai, apillonai, pixonai, puzonare Definizione fàere àteru pigione; bogare sa tzeurra, àteros tudhos o pigionatzos, àteros cambos, nau de s'erba, de su laore, de is matas; aciapare, cassare pigiones; in cobertantza, cricare pillona, cricare ómine / pudha pillonada = chi zughet sos pudhighinedhos, is pigionedhos aifatu Sinonimi e contrari schissurai / acambare, afroghedhare, apuzonare, brionire, brotai, brundhire, pigionaciare, puzonire, rampudhire, tidhire / turdare Frasi cussos mògios bi ant pagu a puzonare ◊ candho si acúrtziat sa die de puzonare, sa reina faghet unu cíulu fine fine e sas àteras abes si ponent in movimentu pro si tucare 2. s'erva est puzonendhe ◊ su trigu at puzonadu in sete e oto cambas ◊ segundu s'erba chi est, mancai ndi dha tiris torrat a pillonai ◊ sa craba distruit sa mata apena pillonendi ◊ a sos frutales sa temporada los danníficat candho sas àrvures sunt fioridas o puzonadas ◊ totus is sèminis pillonant 3. custa est una pudha piglionada 4. chi cuss'amori torrit a pillonai! Etimo srd. Traduzioni Francese bourgeonner Inglese to sprout Spagnolo germinar, brotar Italiano germogliare Tedesco sprießen, sprossen, treiben.

stagiài , vrb: istagiare*, stalgiai, stallai, staxae, staxai, stellai Definizione pigare o istesiare pegos de su tàgiu, nau fintzes in su sensu de istesiare una cosa de un'àtera, separare, de lassare addaesegus, fàere distintzione de personas faendho partzialidades, faendho a iscéberu, separare fintzes a segadura; connòschere o agatare distinghendho cosa o gente de totu su restu Sinonimi e contrari irgrustiare, iscambuliare, iscamedhare, iscedhai, istanzare 1, istellare / istegiare / chirrare, iscrobare, sceberai / istacare, secare | ctr. aggrustare Frasi stallai s'angioni de sa brebei ◊ nd'at stallau su fillu de su babbu ◊ si no acodint is de biginau a dhas stagiai ciai si donant una bona craminada! ◊ Conchiatu fàci'a susu, stellau currendi sou, pariat unu crabiou (S.Baldino)◊ immoi ca si seus connotus si bolit staxai?!… Abarrit! ◊ una buchemeli stallendisindi de is cumpàngias si acostat a su casotu 2. in dus mesis, filla mia istudiendi ndi at giai stellau a totus ◊ ispronendi a totu ispronai fiat lómpiu su primu stallendinci is àterus cuadhus 3. ant donau cosa de Comunu ma ndi ant stallau própiu a fillu miu chi tenit prus abbisúngiu de àterus! 4. s'aposentu fut stalladu a tàula de sa coxina ◊ seu innòi… in sa furca, chi ti ndi stallit su tzugu! ◊ a mússiu ndi dh'at stallau una manu ◊ cun s'ispada ndi dh'iat stallau s'origa ◊ is fuedhus no depint èssiri iscritus picigaus ma stalgiaus 5. emu biu su sordau a palas, ma no ndi dh'apu stallau candu dh'apu biu in faci in mesu de totu is àterus ◊ po ndi stallai s'unu de s'àteru dhis ant postu nòmini diferenti Traduzioni Francese faire sortir du troupeau Inglese to separate Spagnolo desmanar, descarriar, identificar Italiano sbrancare, individuare Tedesco aus der Herde treiben.

subbacuài , vrb Definizione piscare asuta de s'abba Traduzioni Francese pêche sous-marine Inglese to go in for underwater fishing Spagnolo hacer pesca submarina Italiano fare pésca subàcquea Tedesco Unterwasserjagd treiben.

«« Cerca di nuovo