brioníre , vrb Definizione
bogare pigionatzos, cambos noos, nau de is linnas, de naes segadas in tretu grussu
Sinonimi e contrari
apillonai,
brionare,
briorare,
broculare,
brotai,
brundhire,
incorumedhai,
pigionaciare,
puzonire
/
nàschere
Frasi
sos bentos malos ti ant irratada, ma deves brionire torra! ◊ inue su sole ispalghet grinas de incantu totu brionit e prendhet a oro che pispiadu de càlighe santu (G.Stara)
2.
candho iscumparint sas furas e brionit s'onestade torro a bolare ◊ brionit s'aficu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeonner,
pousser des bourgeons
Inglese
to sprout
Spagnolo
brotar,
germinar
Italiano
germogliare
Tedesco
sprossen.
fròa , nf: froga,
frua 1,
fruga Definizione
s'abba chi suspint e bogant is matas; ogu de cambu, is cambos noos chi bogant is matas (candho funt longos meda, ispuligaos s'impreant a fàere iscartedhas, cestas o àteru deasi, mescamente po su fundhu)
Sinonimi e contrari
abbaorja,
allatante,
froe,
froedha
Frasi
cust'àrbore est in sa mezus froa ◊ candho s'àrbure est in frua no si pudat, ma s'innestat
2.
cust'àlvure est chena piús brotare fruas bellas ◊ est fozida dogni frua ◊ canta frua ojit su truncu tou sempre in cria!…◊ s'àrbure segada bogat sas fruas
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sève,
bourgeon
Inglese
germination,
lymph
Spagnolo
savia,
germinación
Italiano
linfa,
germogliazióne
Tedesco
Pflanzensaft,
Saft,
Sprießen,
Sprossen.
piglionài , vrb: pillonai,
apillonai,
pixonai,
puzonare Definizione
fàere àteru pigione; bogare sa tzeurra, àteros tudhos o pigionatzos, àteros cambos, nau de s'erba, de su laore, de is matas; aciapare, cassare pigiones; in cobertantza, cricare pillona, cricare ómine / pudha pillonada = chi zughet sos pudhighinedhos, is pigionedhos aifatu
Sinonimi e contrari
schissurai
/
acambare,
afroghedhare,
apuzonare,
brionire,
brotai,
brundhire,
pigionaciare,
puzonire,
rampudhire,
tidhire
/
turdare
Frasi
cussos mògios bi ant pagu a puzonare ◊ candho si acúrtziat sa die de puzonare, sa reina faghet unu cíulu fine fine e sas àteras abes si ponent in movimentu pro si tucare
2.
s'erva est puzonendhe ◊ su trigu at puzonadu in sete e oto cambas ◊ segundu s'erba chi est, mancai ndi dha tiris torrat a pillonai ◊ sa craba distruit sa mata apena pillonendi ◊ a sos frutales sa temporada los danníficat candho sas àrvures sunt fioridas o puzonadas ◊ totus is sèminis pillonant
3.
custa est una pudha piglionada
4.
chi cuss'amori torrit a pillonai!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bourgeonner
Inglese
to sprout
Spagnolo
germinar,
brotar
Italiano
germogliare
Tedesco
sprießen,
sprossen,
treiben.
rampudhíre , vrb: arrampudhire,
rebudhire,
rempudhire,
rimpudhire,
ripudhire Definizione
bogare rempudhos, tzeurra; su naschire de is sèmenes, su essire de s'erba, bogare su cambu nou, torrare a bogare nau de erba o ebrúgiu sicau o segau
Sinonimi e contrari
rampudhare
/
apillonai,
inceurrare,
pudhire,
pumpullare,
rupire,
tidhire,
tzirriotire,
tzutzinare
Frasi
su frenugu in sa raighina torrat a rebudhire donzi annu comente ifriscat e proet
2.
cantamus a boghe ladina pro rebudhire in fizos noitolos sa limba sarda
Etimo
ltn.
*repullire
Traduzioni
Francese
bourgeonner
Inglese
to bud
Spagnolo
brotar
Italiano
rampollare,
germogliare
Tedesco
sprossen,
sprießen.
seríre , vrb: sirire Definizione
nau de is sèmenes, bogare sa tzeurra, su sirione cumenciandho a naschire, fàere su síriu o cima
Sinonimi e contrari
inceurrare,
sirionare,
tidhire,
tzirriotire
Frasi
custa cosa sirit e frorit, si l'abbas
Etimo
ltn.
serere
Traduzioni
Francese
taller
Inglese
to germinate
Spagnolo
entallecer
Italiano
tallire
Tedesco
keimen,
sprossen.