acambàre , vrb: cambare 1 Definizione
nau de is erbas e laores, bogare o pònnere cambos, betare arraighinas bonas e crèschere meda; cantandho, acumpangiare in poesia cun versu e rima s'istérria de un'àteru; in su tessíngiu, cambiare unu filu cun calecun’àteru
Sinonimi e contrari
afasciai,
afundhare 1,
afundharzare,
assedare,
imbènnere,
piglionai
2.
teniat sempre sas peràulas prontas: a su chi naraiat unu, isse l'acambaiat deretu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
taller
Inglese
to head
Spagnolo
entallecer
Italiano
accestire
Tedesco
bestocken.
acupài 1, acupàre , vrb: aggupare Definizione
si narat de unos cantu ebrúgios (es. latuca, càule) chi si serrant comente a bòcia, cun is fògias cracas; fàere coment’e a cupu, nau de sa manu fata a cofu serrandho unu pagu is pódhighes / aggupare sas oricras = allutai is origas po intèndiri o ascurtai bèni
Sinonimi e contrari
aggupulare,
aupare
2.
est aggupanne sa manu a un'oricra ca no intendhet ◊ cun is manus acupadas abetàt a dhi calai sa gràtzia e… aici est aturau! ◊ aggupanne sas oricras acurtzu potites intènnere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
taller
Inglese
to head
Spagnolo
acogollarse
Italiano
accestire
Tedesco
bestauden.
afundharzàre , vrb Sinonimi e contrari
acambare,
afasciai,
afundhare 1,
imbènnere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
taller
Inglese
to head
Spagnolo
entallecer
Italiano
accestire
Tedesco
bestocken.
intibbíri , vrb: intipie,
intipire,
intipiri Definizione
essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu
Sinonimi e contrari
istibbire,
stibbai
/
apabaglionare,
impipai,
tapire,
tipiri
/
tupai
| ctr.
illascare
Frasi
su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri
2.
est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos
3.
intipiri un'istampu me in su muru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épaissir,
devenir touffu,
taller
Inglese
to thicken,
to tiller
Spagnolo
entupir
Italiano
infittire,
infoltire,
tallire
Tedesco
dichter machen,
dicht werden.
seríre , vrb: sirire Definizione
nau de is sèmenes, bogare sa tzeurra, su sirione cumenciandho a naschire, fàere su síriu o cima
Sinonimi e contrari
inceurrare,
sirionare,
tidhire,
tzirriotire
Frasi
custa cosa sirit e frorit, si l'abbas
Etimo
ltn.
serere
Traduzioni
Francese
taller
Inglese
to germinate
Spagnolo
entallecer
Italiano
tallire
Tedesco
keimen,
sprossen.
tidhíre , vrb: tudhire,
tzudhire Definizione
nau de sèmenes, cumenciare a naschire, bogare sa tzeurra: si narat de matas puru in su sensu de ogrire, isparare, bogare linna noa; si narat fintzes in su sensu de si ndhe bocare, de foedhare, nàrrere / ger. tudhendhe, tudhindhe
Sinonimi e contrari
abbrabai,
abbrossare,
chimire,
frunzire 1,
inceurrare,
ingrilliri,
rampudhire,
sannire,
serire,
serionire,
tzirriotire,
tzirulire,
tzorulare
/
ocire
Frasi
su sèmene est totu tudhindhe ◊ su trigu no at tudhidu ◊ sa patata chi si tudhit cheret prantada ◊ sa semenaza tudhidu bi at?
2.
sa méndhula est tudhendhe e fiorida ◊ sa chibudha est tudhida
3.
a issa li fit piàghitu de non tidhire a pessamentu perunu ◊ est imbreacu e no tidhit e no sapit ◊ lis aiat natu chi nche aiat furatu erveches ma nessune tidhiat ◊ billassànnesi sa chistione, nessune aiat prus tidhitu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
taller,
germer
Inglese
to germinate
Spagnolo
entallecer,
brotar
Italiano
tallire,
germinare
Tedesco
keimen.