acambàre , vrb: cambare 1 Definitzione
nau de is erbas e laores, bogare o pònnere cambos, betare arraighinas bonas e crèschere meda; cantandho, acumpangiare in poesia cun versu e rima s'istérria de un'àteru; in su tessíngiu, cambiare unu filu cun calecun’àteru
Sinònimos e contràrios
afasciai,
afundhare 1,
afundharzare,
assedare,
imbènnere,
piglionai
2.
teniat sempre sas peràulas prontas: a su chi naraiat unu, isse l'acambaiat deretu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
taller
Ingresu
to head
Ispagnolu
entallecer
Italianu
accestire
Tedescu
bestocken.
acupài 1, acupàre , vrb: aggupare Definitzione
si narat de unos cantu ebrúgios (es. latuca, càule) chi si serrant comente a bòcia, cun is fògias cracas; fàere coment’e a cupu, nau de sa manu fata a cofu serrandho unu pagu is pódhighes / aggupare sas oricras = allutai is origas po intèndiri o ascurtai bèni
Sinònimos e contràrios
aggupulare,
aupare
2.
est aggupanne sa manu a un'oricra ca no intendhet ◊ cun is manus acupadas abetàt a dhi calai sa gràtzia e… aici est aturau! ◊ aggupanne sas oricras acurtzu potites intènnere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
taller
Ingresu
to head
Ispagnolu
acogollarse
Italianu
accestire
Tedescu
bestauden.
afundharzàre , vrb Sinònimos e contràrios
acambare,
afasciai,
afundhare 1,
imbènnere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
taller
Ingresu
to head
Ispagnolu
entallecer
Italianu
accestire
Tedescu
bestocken.
intibbíri , vrb: intipie,
intipire,
intipiri Definitzione
essire o fàere cracu, istrintu, prènnere a isticu, tzatzare puru; fintzes tupare, a logos serrare (ma no deunudotu) un'apertura, o apèrrere unu pagu
Sinònimos e contràrios
istibbire,
stibbai
/
apabaglionare,
impipai,
tapire,
tipiri
/
tupai
| ctr.
illascare
Frases
su logu est intibbendudedhu de bellesa ◊ su tziu si at intipiu sa bértula de ebra ◊ is nuis s'intipint e calat s'iscuriu ◊ su sacu de sa palla cica de dhu intipiri
2.
est unu boscu intipiu ◊ unu chelu est intipiu de istedhos
3.
intipiri un'istampu me in su muru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
épaissir,
devenir touffu,
taller
Ingresu
to thicken,
to tiller
Ispagnolu
entupir
Italianu
infittire,
infoltire,
tallire
Tedescu
dichter machen,
dicht werden.
seríre , vrb: sirire Definitzione
nau de is sèmenes, bogare sa tzeurra, su sirione cumenciandho a naschire, fàere su síriu o cima
Sinònimos e contràrios
inceurrare,
sirionare,
tidhire,
tzirriotire
Frases
custa cosa sirit e frorit, si l'abbas
Ètimu
ltn.
serere
Tradutziones
Frantzesu
taller
Ingresu
to germinate
Ispagnolu
entallecer
Italianu
tallire
Tedescu
keimen,
sprossen.
tidhíre , vrb: tudhire,
tzudhire Definitzione
nau de sèmenes, cumenciare a naschire, bogare sa tzeurra: si narat de matas puru in su sensu de ogrire, isparare, bogare linna noa; si narat fintzes in su sensu de si ndhe bocare, de foedhare, nàrrere / ger. tudhendhe, tudhindhe
Sinònimos e contràrios
abbrabai,
abbrossare,
chimire,
frunzire 1,
inceurrare,
ingrilliri,
rampudhire,
sannire,
serire,
serionire,
tzirriotire,
tzirulire,
tzorulare
/
ocire
Frases
su sèmene est totu tudhindhe ◊ su trigu no at tudhidu ◊ sa patata chi si tudhit cheret prantada ◊ sa semenaza tudhidu bi at?
2.
sa méndhula est tudhendhe e fiorida ◊ sa chibudha est tudhida
3.
a issa li fit piàghitu de non tidhire a pessamentu perunu ◊ est imbreacu e no tidhit e no sapit ◊ lis aiat natu chi nche aiat furatu erveches ma nessune tidhiat ◊ billassànnesi sa chistione, nessune aiat prus tidhitu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
taller,
germer
Ingresu
to germinate
Ispagnolu
entallecer,
brotar
Italianu
tallire,
germinare
Tedescu
keimen.