afoltunàdu , agt: afortunadu,
afortunau,
fortunadu Definizione
chi at tentu o tenet fortuna, chi dhi curret sa fortuna, chi dhi andhat bene totu
Sinonimi e contrari
addiciadu,
assortadu,
auradu,
aurosu,
benaventurau,
diciosu,
fadosu,
iscofadu,
orbau
/
cdh. afultunatu
| ctr.
deldiciadu,
disagurau,
ifoltunadu,
mabassortau
Frasi
sos de Sune de Pàdria e de Sindia chi si content totu afortunados…◊ filla mia, ita mali afortunara chi ses istétira! ◊ nos potimus cussiderare afortunatos, in custos montes!◊ chini mai podit èssiri prus afortunada de tui?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado,
suertudo
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
assortàdu , agt: assortau,
assultatu Definizione
bene assortadu, chi tenet bona sorte, bona fortuna, dícia
Sinonimi e contrari
addiciadu,
afoltunadu,
auradu,
aurosu,
diciosu,
fadosu,
iscofadu,
orbau
| ctr.
irfortunadu,
mabassortau
Modi di dire
csn:
èssere assortadu = bene assortadu, tènnere fortuna; èssere male assortadu = irfortunadu, àere males, dirgràssias mannas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
auràdu , agt Definizione
chi tenet ura bona
Sinonimi e contrari
addiciadu,
afoltunadu,
assortadu,
aurosu,
diciosu,
fadosu,
iscofadu
| ctr.
ifoltunadu
Frasi
chie dícia at tentu in beranos de paghe e de amore fit un'auradu (A.Dettori)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
bonaúra , nf: bonura Definizione
ura, sorte bona
Sinonimi e contrari
bonasorte,
foltuna
| ctr.
disaura
Traduzioni
Francese
chance,
fortune
Inglese
luck
Spagnolo
suerte
Italiano
fortuna
Tedesco
Glück.
dícia , nf: ditza Definizione
bona sorte, cuntentesa mana
Sinonimi e contrari
ajubore,
biadesa,
biadia,
cuntentesa,
foltuna,
gosa,
prégiu
| ctr.
isfortuna,
mabasorti
Modi di dire
csn:
lograre una dícia = acansai, tènniri sa fortuna; dícia mia!… = pagu bene meu!, siscuru a mie!
Frasi
bido onzi fiore godendhe de sa dícia de su mamentu (P.Serra)◊ narant chi su poeta est veramente tale candho cantat pro dícia o pro dolore (A.Dettori)◊ bisos, desizos, bozas, m'infiorant de dícias sos caminos (S.Casu)◊ apo sa dícia de èssere conchi sana ◊ pro dícia, in custa cumpagnia che at zente forte ◊ est inchieta po sa pagu dícia chi dhi ponint infatu
Cognomi e Proverbi
prb:
nascher in bona dícia est nascher cun sas dentes
Etimo
ctl., spn.
ditxa
Traduzioni
Francese
chance,
bonheur
Inglese
luck,
happiness
Spagnolo
dicha
Italiano
fortuna,
felicità
Tedesco
Glück
diciósu , agt, nm: ditzosu Definizione
chi o chie tenet dícia, fortuna, bona sorte
Sinonimi e contrari
addiciadu,
additzosau,
afoltunadu,
assortadu,
contentu,
fadosu,
iscofadu
| ctr.
deldiciadu,
disdiciosu,
ifoltunadu
Frasi
sa ditzosa sorte nos diat in paradisu! ◊ ditzosu a chie ti at a incapare! ◊ de sas intragnas diciosas naschet su bellu fiore ◊ diciosu de chini tenit mulleri, e no coment'e dèu chi seu sorteri!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
heureux,
qui a de la chance
Inglese
happy,
lucky
Spagnolo
feliz,
dichoso
Italiano
felice,
fortunato
Tedesco
glücklich.
fadósu , agt Definizione
chi tenet fadu, sorte, fortuna; a logos fintzes àbbile, trassosu, malu
Sinonimi e contrari
addiciadu,
afoltunadu,
assortadu,
auradu,
diciosu,
iscofadu
/
furone
| ctr.
ifoltunadu
Frasi
ca ndhe teniat ódiu, si ficheit in conca s'idea de l'apostare a fusile e de fagher sa festa a su fadosu (Prantaferru)◊ chi siat líbberu de dogni male e fadosu!
2.
tanti fusti fadosu, cudha dí, ligendi sa litra!…◊ arroba su tempus chi dhui fua dèu no nd’iat mancau ni de su schivu e ni de su fadosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui a de la chance
Inglese
lucky
Spagnolo
afortunado,
dichoso
Italiano
fortunato
Tedesco
glücklich.
foltúna , nf: fortuna,
fultuna,
furtuna Definizione
bona sorte, totu su chi ndhe podet bènnere in bonu de su destinu, totu su chi andhat in bonu; paperedhu chi bendhent cun iscritura chi antibitzat cosas de bonu, comente dhu sèberat in mesu a tantos unu pigione (papagallu)
Sinonimi e contrari
adderetura,
dícia
/
fortunellu
| ctr.
irfortuna,
mabasorti
Modi di dire
csn:
tènnere o àere f. de carchi cosa = andhare in bene, àere sa cosa comente l'ant disizada; po f. chi… = mancu male chi… ; pro incomintzu de f. = po cummentzai bèni; aici f.!, cheria f.! = zenia de zuramentu (aici tenga fortuna comenti est berus su chi seu nendi); sa fortuna de tzia Annaleni… ca nci dh'iant papau su colu is topis!; bènnere in bàscia f. = andhare male, in fallimentu (nadu de negussiantes)
Frasi
andhe fortuna sa chi at tentu!…◊ sa fortuna est irmenticandhe sos àteros e garrigandhe a mimme! ◊ baxi in bona sorti: chi Deus si geat fortuna! ◊ s'orroda de sa fortuna girat a sa tzega ◊ est andhadu in América e at fatu fortuna ◊ bona foltuna e fatueretu! ◊ a ti connòschere coronada de fortuna!
2.
paret cudha zínghera chi colat bendhendhe sa fortuna! ◊ in sa festa bi sont sos lotrajos, sos de sa fortuna, tirassegnos ◊ at comporadu sa fortuna, a bídere ite narat
3.
de fizos no ndhe at tentu fortuna: cojada tantos annos ma fizos nudha ◊ a m'intendher cantendhe in poesia no ndh'at tentu foltuna, mamma mia (Piras)
4.
su babbu de su cojuadu nou dat una doda pro su primu istabbilimentu de sa família e pro incomintzu de fortuna
5.
sa chistioni est acomenti apu contau dèu: aici fortuna! ◊ cheria fortuna, bidu cun sos ogros mios l'apo!
Cognomi e Proverbi
smb:
Fortuna
/
prb:
fortuna curret e no cadhu ◊ no ghetes mai curpa a sa furtuna: sempre filu bi at de falta tua!
Etimo
ltn.
fortuna
Traduzioni
Francese
chance,
succès
Inglese
luck,
success
Spagnolo
suerte,
éxito
Italiano
fortuna,
succèsso
Tedesco
Glück,
Erfolg.
isciúscia , nf Sinonimi e contrari
allibbiamentu,
divertera,
gódiu,
gosa,
gosamentu,
ispaju,
lobru,
reconsizu
Frasi
ite bellu: inoghe est un'isciúscia!
Traduzioni
Francese
abondance,
chance,
plaisir
Inglese
abundance,
delight
Spagnolo
abundancia
Italiano
abbondanza,
cuccagna,
godiménto
Tedesco
Überfluß.
urósu , agt: aurosu* Definizione
chi tenet bonas uras, chi portat fortuna
Sinonimi e contrari
afoltunadu,
assortadu,
auradu
Frasi
rusignolos e canàrios intonant s'urosu cantu
Traduzioni
Francese
qui a de la chance,
qui porte bonheur
Inglese
good wish,
lucky
Spagnolo
que tienetrae buena suerte
Italiano
augurale,
fortunóso
Tedesco
Glückwunsch.