bonaúra , nf: bonura Definizione
ura, sorte bona
Sinonimi e contrari
bonasorte,
foltuna
| ctr.
disaura
Traduzioni
Francese
chance,
fortune
Inglese
luck
Spagnolo
suerte
Italiano
fortuna
Tedesco
Glück.
mabasòrti , nf: malasorte,
malasorti Definizione
dannos a meda, sorte mala, isfortuna; frastimu (de tènnere malasorte)/ rúere in m. = andhare male, àere dannos
Sinonimi e contrari
arriola
/
malajana!
| ctr.
dícia
Frasi
za istat friscu, unu, si l'acumpanzat sa malasorte!
2.
ma tue, malasorte, in su duellu a s'incorrada tota sa frissura ndhe li as bogadu! ◊ malasorte, ite proa a bínchere cun totu cussas armas!…
Cognomi e Proverbi
prb:
su discóidu est cumpanzu de sa malasorte
Traduzioni
Francese
malchance,
adversité
Inglese
bad luck
Spagnolo
mala suerte,
desdicha
Italiano
malasòrte,
avversità,
sfortuna
Tedesco
Unglück.
malafàda , nf: malavada Definizione
malu fadu, sorte lègia, nau pruschetotu a frastimu
Sinonimi e contrari
derdícia,
digràtzia
/
ttrs. maravada
| ctr.
dícia
Traduzioni
Francese
malchance,
malheur,
déveine
Inglese
bad luck
Spagnolo
mala suerte,
desdicha
Italiano
sfortuna,
disdétta
Tedesco
Unglück.
malauràdu , agt Definizione
chi no portat bene, chi portat male
Frasi
cue su cadhu faghet s'apupada: umbra malaurada si b'illongat e batit malu proe
Traduzioni
Francese
de mauvais augure,
malencontreux
Inglese
fateful
Spagnolo
que trae mala suerte
Italiano
malauguróso
Tedesco
unheilvoll.
pranèta , nf, nm: preneta,
prenetu Definizione
cosa chi no benit o no dipendhet de sa volontade umana, chi no si podet ischire e podet èssere bona o mala (ma si narat fintzes coment'e dannu, male): prenetu si narat fintzes coment'e agt.; pentzamentu chi faet istare male
Sinonimi e contrari
afaru,
aura,
deltinu,
fada 2,
ostinu,
solte
/
matana,
pensamentu
/
ttrs. prineta,
prinetu
Modi di dire
csn:
ficare che preneta = incravai, cravai de no si movi prus; istare che preneta = abarrai ananti coment'e umbra, cosa chi fait a timi, chi istrobbat; falare che preneta = arrui a corpu, acontessi de un'improntu; andhare, mòeresi che preneta = acoment'e lampu; èssere o istare mortu e prenetu = mortu ’eretu, mortu própiu, firmu acoment'e mortu, che perda, o fintzas ammammalucau
Frasi
cussu est nàsciu cun preneta bona ◊ custa est sa preneta de s'ómini: nàsciri, crèsciri e mòrriri ◊ Deus ti diet bona preneta! ◊ sa preneta no dha cumandaus nosu!◊ isperdíssia s'eternu arguai de ódios, istridos e prenetas! (G.Ruju)◊ andhe preneta sa mia!…◊ a chie che at leadu su puntorzu li prego sa mala preneta! ◊ dèu e tui seus alliongiaus a sa própiu preneta ◊ ancu li falet una preneta! ◊ a donniunu su praneta suu!
2.
pro custu giamendhe a tue isto in tanta preneta ◊ mi est ruta s'acheta currindhe: no la potei salvare dae sa preneta sua! ◊ a fortza de preguntas e prenetas so reséssidu a bídere ue fint ◊ sa preneta de s'ama segat su sustu de su pastore ◊ astore malaitu, lassa su prenetu, lassa sas ganas de ti che collire sa columba! ◊ sa mente mi peleo cun prenetos ponindhe fatu tou ◊ mi pessighit che preneta
3.
si est beru chi su destinu est prenetu, pruite no si est ammajada de unu chi li aiat dadu una bandhela e no un'iscobile malu che a mie?
4.
cretas ch'isto inie mortu e prenetu iscurtendhe a issos? ◊ no istes mortu e prenetu, triballendhe: faghe! ◊ comente at ischidu de su dannu est abbarrada morta e preneta
Etimo
ctl.
planeta
Traduzioni
Francese
destin
Inglese
fate
Spagnolo
destino,
hado,
suerte
Italiano
destino
Tedesco
Schicksal.
sícas , nf pl Definizione
genia de ingestu chi si faet ponendho su pódhighe mannu in mesu de is àteros primos duos a púngiu serrau e ispudandho in su matessi tempus, dispretziandho a ccn. o calecuna cosa de mala manera, fintzes naendho Chi ti siches!, Chi si sichet! / pònnere o fàghere sas sicas
Sinonimi e contrari
fica*
Frasi
est partiu dae vidha, sa prima vorta, ponèndheli sas sicas ◊ li at fatu fintzas sas sicas de cantu no lu podet bídere!
Traduzioni
Francese
crachement pour mépris
Inglese
hand superstitious practice
Spagnolo
gesto hecho con el puño cerrado para traer mala suerte
Italiano
fiche
Tedesco
Feigen (derb).
sòlte , nf: sorte 1,
sorti Definizione
genia de fortza e cosa chi no benit o no dipendhet de sa volontade umana, chi no si podet ischire e podet èssere bona o mala
Sinonimi e contrari
afaru,
aura,
deltinu,
fada 2,
foltuna,
manúgia,
ostinu,
praneta,
sortara
/
cdh. solti
Modi di dire
csn:
tirare o fai a s. = a comente essit essit; po s. = si cumbinat, ma fintzas pro fortuna; pro donzi s. = pro donzi bonu bisonzu, a dónnia màniga de candela; po sorte ca, sorti ca… = mancu male chi…, nara nara chi…; e deabbonu de sa s.! = acabbonu!, tambene!; àere s. de ccn. cosa = tènniri fortuna, andai cufromma a su disígiu
Frasi
no frastimes sa sorte: maleighe sas trobeas! ◊ acabbonu mannu, dh'apu a isciri meda aundi est sa sorti mia!…◊ bona sorte apazas! ◊ bona sorte bos diat Deus! ◊ apas in doda salude chin sorte! ◊ sa sorte l'at giutu chi at isposadu a Fulana ◊ bona sorte mi tochet cantu est veru su chi ses nanne!
2.
si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, truncu e corza! ◊ sorti ca funt bixinas bonas! ◊ e deabbonu de sa sorte si fia andhada a iscola! ◊ po sorti manna cosa sua, iant fatu una grandu festa ◊ immoi teneus sa piciochedha puru iscòncia: cumenti no si currit sa sorti!…
3.
cudha chi po muzere ti aias seperau no ndh'as àpiu sorte a l'isposare ◊ po sorte chi no fut ispetanne pitzinnu, sinono de s'ispreu chi ne at leadu!…
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)sortes
/
prb:
chie no at sorte no balet chi si peset chito ◊ chie cheret sorte la devet chircare ◊ menzus fizu de sorte chi no fizu de re
Etimo
ltn.
sorte(m)
Traduzioni
Francese
destin
Inglese
destiny
Spagnolo
suerte,
destino
Italiano
sòrte
Tedesco
Schicksal.
urósu , agt: aurosu* Definizione
chi tenet bonas uras, chi portat fortuna
Sinonimi e contrari
afoltunadu,
assortadu,
auradu
Frasi
rusignolos e canàrios intonant s'urosu cantu
Traduzioni
Francese
qui a de la chance,
qui porte bonheur
Inglese
good wish,
lucky
Spagnolo
que tienetrae buena suerte
Italiano
augurale,
fortunóso
Tedesco
Glückwunsch.