bonaúra , nf: bonura Definitzione
ura, sorte bona
Sinònimos e contràrios
bonasorte,
foltuna
| ctr.
disaura
Tradutziones
Frantzesu
chance,
fortune
Ingresu
luck
Ispagnolu
suerte
Italianu
fortuna
Tedescu
Glück.
mabasòrti , nf: malasorte,
malasorti Definitzione
dannos a meda, sorte mala, isfortuna; frastimu (de tènnere malasorte)/ rúere in m. = andhare male, àere dannos
Sinònimos e contràrios
arriola
/
malajana!
| ctr.
dícia
Frases
za istat friscu, unu, si l'acumpanzat sa malasorte!
2.
ma tue, malasorte, in su duellu a s'incorrada tota sa frissura ndhe li as bogadu! ◊ malasorte, ite proa a bínchere cun totu cussas armas!…
Sambenados e Provèrbios
prb:
su discóidu est cumpanzu de sa malasorte
Tradutziones
Frantzesu
malchance,
adversité
Ingresu
bad luck
Ispagnolu
mala suerte,
desdicha
Italianu
malasòrte,
avversità,
sfortuna
Tedescu
Unglück.
malafàda , nf: malavada Definitzione
malu fadu, sorte lègia, nau pruschetotu a frastimu
Sinònimos e contràrios
derdícia,
digràtzia
/
ttrs. maravada
| ctr.
dícia
Tradutziones
Frantzesu
malchance,
malheur,
déveine
Ingresu
bad luck
Ispagnolu
mala suerte,
desdicha
Italianu
sfortuna,
disdétta
Tedescu
Unglück.
malauràdu , agt Definitzione
chi no portat bene, chi portat male
Frases
cue su cadhu faghet s'apupada: umbra malaurada si b'illongat e batit malu proe
Tradutziones
Frantzesu
de mauvais augure,
malencontreux
Ingresu
fateful
Ispagnolu
que trae mala suerte
Italianu
malauguróso
Tedescu
unheilvoll.
pranèta , nf, nm: preneta,
prenetu Definitzione
cosa chi no benit o no dipendhet de sa volontade umana, chi no si podet ischire e podet èssere bona o mala (ma si narat fintzes coment'e dannu, male): prenetu si narat fintzes coment'e agt.; pentzamentu chi faet istare male
Sinònimos e contràrios
afaru,
aura,
deltinu,
fada 2,
ostinu,
solte
/
matana,
pensamentu
/
ttrs. prineta,
prinetu
Maneras de nàrrere
csn:
ficare che preneta = incravai, cravai de no si movi prus; istare che preneta = abarrai ananti coment'e umbra, cosa chi fait a timi, chi istrobbat; falare che preneta = arrui a corpu, acontessi de un'improntu; andhare, mòeresi che preneta = acoment'e lampu; èssere o istare mortu e prenetu = mortu ’eretu, mortu própiu, firmu acoment'e mortu, che perda, o fintzas ammammalucau
Frases
cussu est nàsciu cun preneta bona ◊ custa est sa preneta de s'ómini: nàsciri, crèsciri e mòrriri ◊ Deus ti diet bona preneta! ◊ sa preneta no dha cumandaus nosu!◊ isperdíssia s'eternu arguai de ódios, istridos e prenetas! (G.Ruju)◊ andhe preneta sa mia!…◊ a chie che at leadu su puntorzu li prego sa mala preneta! ◊ dèu e tui seus alliongiaus a sa própiu preneta ◊ ancu li falet una preneta! ◊ a donniunu su praneta suu!
2.
pro custu giamendhe a tue isto in tanta preneta ◊ mi est ruta s'acheta currindhe: no la potei salvare dae sa preneta sua! ◊ a fortza de preguntas e prenetas so reséssidu a bídere ue fint ◊ sa preneta de s'ama segat su sustu de su pastore ◊ astore malaitu, lassa su prenetu, lassa sas ganas de ti che collire sa columba! ◊ sa mente mi peleo cun prenetos ponindhe fatu tou ◊ mi pessighit che preneta
3.
si est beru chi su destinu est prenetu, pruite no si est ammajada de unu chi li aiat dadu una bandhela e no un'iscobile malu che a mie?
4.
cretas ch'isto inie mortu e prenetu iscurtendhe a issos? ◊ no istes mortu e prenetu, triballendhe: faghe! ◊ comente at ischidu de su dannu est abbarrada morta e preneta
Ètimu
ctl.
planeta
Tradutziones
Frantzesu
destin
Ingresu
fate
Ispagnolu
destino,
hado,
suerte
Italianu
destino
Tedescu
Schicksal.
sícas , nf pl Definitzione
genia de ingestu chi si faet ponendho su pódhighe mannu in mesu de is àteros primos duos a púngiu serrau e ispudandho in su matessi tempus, dispretziandho a ccn. o calecuna cosa de mala manera, fintzes naendho Chi ti siches!, Chi si sichet! / pònnere o fàghere sas sicas
Sinònimos e contràrios
fica*
Frases
est partiu dae vidha, sa prima vorta, ponèndheli sas sicas ◊ li at fatu fintzas sas sicas de cantu no lu podet bídere!
Tradutziones
Frantzesu
crachement pour mépris
Ingresu
hand superstitious practice
Ispagnolu
gesto hecho con el puño cerrado para traer mala suerte
Italianu
fiche
Tedescu
Feigen (derb).
sòlte , nf: sorte 1,
sorti Definitzione
genia de fortza e cosa chi no benit o no dipendhet de sa volontade umana, chi no si podet ischire e podet èssere bona o mala
Sinònimos e contràrios
afaru,
aura,
deltinu,
fada 2,
foltuna,
manúgia,
ostinu,
praneta,
sortara
/
cdh. solti
Maneras de nàrrere
csn:
tirare o fai a s. = a comente essit essit; po s. = si cumbinat, ma fintzas pro fortuna; pro donzi s. = pro donzi bonu bisonzu, a dónnia màniga de candela; po sorte ca, sorti ca… = mancu male chi…, nara nara chi…; e deabbonu de sa s.! = acabbonu!, tambene!; àere s. de ccn. cosa = tènniri fortuna, andai cufromma a su disígiu
Frases
no frastimes sa sorte: maleighe sas trobeas! ◊ acabbonu mannu, dh'apu a isciri meda aundi est sa sorti mia!…◊ bona sorte apazas! ◊ bona sorte bos diat Deus! ◊ apas in doda salude chin sorte! ◊ sa sorte l'at giutu chi at isposadu a Fulana ◊ bona sorte mi tochet cantu est veru su chi ses nanne!
2.
si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, truncu e corza! ◊ sorti ca funt bixinas bonas! ◊ e deabbonu de sa sorte si fia andhada a iscola! ◊ po sorti manna cosa sua, iant fatu una grandu festa ◊ immoi teneus sa piciochedha puru iscòncia: cumenti no si currit sa sorti!…
3.
cudha chi po muzere ti aias seperau no ndh'as àpiu sorte a l'isposare ◊ po sorte chi no fut ispetanne pitzinnu, sinono de s'ispreu chi ne at leadu!…
Sambenados e Provèrbios
smb:
(De)sortes
/
prb:
chie no at sorte no balet chi si peset chito ◊ chie cheret sorte la devet chircare ◊ menzus fizu de sorte chi no fizu de re
Ètimu
ltn.
sorte(m)
Tradutziones
Frantzesu
destin
Ingresu
destiny
Ispagnolu
suerte,
destino
Italianu
sòrte
Tedescu
Schicksal.
urósu , agt: aurosu* Definitzione
chi tenet bonas uras, chi portat fortuna
Sinònimos e contràrios
afoltunadu,
assortadu,
auradu
Frases
rusignolos e canàrios intonant s'urosu cantu
Tradutziones
Frantzesu
qui a de la chance,
qui porte bonheur
Ingresu
good wish,
lucky
Ispagnolu
que tienetrae buena suerte
Italianu
augurale,
fortunóso
Tedescu
Glückwunsch.