abbaticàre , vrb: abbatigare,
abbatzicare Definizione
fàere pesu incracandho o ispinghendho de pitzu
Sinonimi e contrari
abbarrigare,
acacigai,
apistulare,
carcare,
incalcare,
pretare
/
strecae
Frasi
su pesu de sa carena l'abbatzicaiat
2.
sa lamedha l'at abbatzicata che tubbedhu líticu de dentifritzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouler
Inglese
to press
Spagnolo
apretar,
comprimir
Italiano
pigiare,
comprìmere
Tedesco
drücken.
ammustài , vrb: ammustare Definizione
catzigare, istrecare o mòlere s’àghina po fàere su mustu; aciúnghere mustu; piscare sa binatza a istrégiu (cofa) po che lassare iscolare su mustu innanti de dha prentzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouler le raisin
Inglese
to press grapes
Spagnolo
pisar la uva
Italiano
pigiare l'uva
Tedesco
die Trauben pressen.
cacigài , vrb: acacigai,
caltzigai,
carcigai,
carcigare,
caticare,
catigare,
catziare 1,
catzigae,
catzigare Definizione
pistare, istrecare sa cosa passandhochedhi apitzu, cracare cun is peis, pònnere is peis apitzu; fàere male, isfrutare a unu
Sinonimi e contrari
abbaticare,
acarcangiai,
addongare,
apatigai,
apetillai,
apeutare,
incalcare,
iscarcanzare,
ischitzare,
istraitzare
Modi di dire
csn:
a cantu podet caticare ocru = a cantu podet afíere ogru, bídere atesu, meda; tènnere su chelu a bíere e sa terra a catigare = póveru chentza nudha, a s'úrtimu etzessu
Frasi
is giorronadas suas fiant a binnennare, catziare àniga, mirare cupones, prentzare binatza (R.Sardella)◊ tantu ca abba e ludu gei ndhe càtzigas cantu ndhe at catzigadu babbu meu!…
2.
fintzas sa frommígula, si la càtigant, si girat
3.
fit diventada manna a cantu podiat caticare ocru
Etimo
ltn.
coactare
Traduzioni
Francese
fouler,
piétiner
Inglese
to trample on
Spagnolo
pisar
Italiano
calpestare
Tedesco
zertreten.
calcài , vrb: acracai,
calcare,
carcai,
carcare,
cracai,
cracare 1,
cascare 2 Definizione
ispínghere de pitzu a bàsciu, fàere pesu de pitzu, mescamente cun is peis; atripare, cúrrere aifatu a ccn. po iscúdere, mossigare e àteru, fintzes iscrocorigare, bociare in iscola
Sinonimi e contrari
abbarrigare,
abbaticare,
catigare,
incalcare,
ischitzare
/
corpare,
fichire,
istriulare,
perseghire
/
iscorcorigare
Modi di dire
csn:
cracai s'àxina = catigare sa ua a fàghere binu; cracai orbaci = iscarchiare; giogai a cracai = a su tene tene, a tènnere; cracare a boghes = abboghinare, itzerriai
Frasi
Turcus e Morus, che frumi calau, a cuadhu si ghetant, a isproni cracau! ◊ fut cun sa berrita cracada in faci ◊ custu est piriciou cracau me in domu ◊ no fait mancu a papai ambuàcia comenti festus una borta… chi dhus crachint in pràcia, dhus crachint! ◊ gei ndi portat de cambas po cracai, cussu curridori!…
2.
chi benit s'esatori, cracadhi ferru! ◊ de diora meda est chi ti nci as cracau in cropus cussa fita manna de civraxu!…◊ crachissinci su didu in buca fintzas a sa gannarotza, ca gei dhi fait efetu!
3.
a su gatixedhu, candu bandat a sui, sa mama dhu cracat, ca est istitendidhu ◊ tocat a cracai a perda sa craba, chi si nche istésiat ◊ lah ca ti cracat su sintzu, ca dhoi nd'at meda! ◊ dhoi apu agatau animalis in bíngia e dhus apu cracaus
4.
is duus sirbonis ant cracau a si mossiai s'unu cun s'atru
5.
cracat a boghes e artzat is manos a chelu: iat bintu su pannu!
Etimo
ltn.
calcare
Traduzioni
Francese
fouler,
tasser
Inglese
to press
Spagnolo
pisar
Italiano
calcare,
pigiare
Tedesco
treten.
irbesciài, irbessiàre , vrb: irbissiare,
irvessiare,
isbesciare,
isbessare Definizione
furriare o tròchere a un'ala nau mescamente de un'arremu chi a s'ifortzu si che movet de s'annoigadórgiu
Sinonimi e contrari
bocare,
ilgiogare,
illogare,
innoigare,
irbièscere,
irdroghillae,
isconzare,
isgioghedhare,
scadrogai,
sciadhie
Frasi
giuto su pè drestu isbesciadu ◊ dh'iat tirada finas a cantu dh'iat irbesciau is brassus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se fouler,
se luxer
Inglese
to dislocate
Spagnolo
dislocar,
torcer
Italiano
slogare
Tedesco
verrenken.
iscarchiàre, iscarchinàre , vrb: iscarcinae,
scarcinai Definizione
catzigare, cracare cun is peis po pistare sa cosa; fintzes istribitare, acropare is peis a terra lestros po protesta, fàere su rebbellu
Sinonimi e contrari
acacigai,
acarcangiai,
iscarchedhare
Frasi
at cumintzatu a iscarchiare fachenne un'ispétzia de ballu supra de su sacu de s'àchina in su lacu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouler,
appuyer
Inglese
to crush
Spagnolo
pisar
Italiano
pigiare,
gualcare
Tedesco
pressen,
walken.
scadrogài , vrb: iscrodocare*,
scardogai,
scodrogai,
scordocai,
scordogai Definizione
bogare de pare, nau mescamente de ossos, de is crogas
Sinonimi e contrari
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
irdroghillae,
irrenare,
isarrigai,
iscrocare 1,
sdellocai,
isderenare
Frasi
pesa de mesu ca bandu a dhu circai: chi dh'aferru dhu scadrogu! ◊ est totu struciendusí: nau ca est sannori chi si scadrogat! ◊ nchi dhu scodroghit sa manu de sa dustítzia! ◊ agiummai mi scardogu su tzugu acomenti mi as fatu furriai!
2.
custus sàndalus si funt totu scordogaus
3.
su soli mi scardogat
Traduzioni
Francese
se fouler,
se luxer
Inglese
to dislocate
Spagnolo
dislocar,
torcer
Italiano
slogare
Tedesco
verrenken.