cradàmpulu , nm Definizione
genia de erba e de frore: buca de lioni, buca de cani, de su mortu niedhu, erba ’e trota
Terminologia scientifica
rba, antirrhinum majus
Traduzioni
Francese
gueule de lion
Inglese
snapdragon
Spagnolo
boca de dragón
Italiano
bócca di leóne
Tedesco
Löwenmaul.
irgúnzu , nm: bilguzu*,
irguzu,
isguzu,
orguzu,
urguxu Definizione
su tretu in buca inue si ingurtit, tra sa limba e sa canna de su gúturu; sa parte prus istrinta de s'imbudu, su tretu de su tzugu de un'ampudha
Sinonimi e contrari
aghentolu,
gaigastolu,
gorga,
gorguzu,
gurutu,
ingollidosu,
ingrastolu,
ingullidorzu,
ugrullu,
valgastolu
/
alguena,
garguena
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
gueule
Inglese
jaws
Spagnolo
fauces,
boca
Italiano
fàuci
Tedesco
Rachen.
mamúdu , agt, nm: mamutu,
mumutu Definizione
nau de s'iscuru meda, candho no si biet nudha; iscuru meda, iscurigore
Sinonimi e contrari
mamucu,
mútiu
Frasi
in s'iscuru mumutu un'ómine s'at pérdiu custa note…◊ custu nche intrat in s'iscuru mamutu de s'irménticu
2.
semmus a mumutu a no si biet mancu a irrocare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
nuit noire,
noir comme dans un four,
noir comme dans la gueule d'un loup
Inglese
pitch dark
Spagnolo
obscuro como boca de lobo
Italiano
bùio pésto
Tedesco
stockdunkel.
múrru , nm Definizione
su tretu de sa conca in s'oru de sa buca, is lavras (naendho de gente si narat prus su pl.); parte de calecuna cosa chi essit meda a sa parte de ananti (fintzes tretu de unu logu a ispuntone)/ min. murrigedhu
Sinonimi e contrari
bruncu,
fruncu,
murrighile,
mutzichile,
nuncu,
runcu 1
/
làbara
Modi di dire
csn:
su m. de su porcu, is murrus, sos murros de una pessone, su m. de una màchina, de unu càmiu; murrus isperraus de su frius = laras trapadas; frunziri is murrus = afíere sas laras coment'e atuturèndhelas; murrus de coradhu o de ceréxia = laras rujas; èssere a m. bocau, chin su m., cun su m. che súrbile = èssere primmadu, ammurrionadu, fai murrus grussus; lassare a unu a murros assutos = papaisí totu, pigaindi sa parti sua puru; colare in murros ccn. cosa a unu = darendheli, fagherebbila assazare; fai murrus trotus = fai buchiadas trotas; àere malu m. cun ccn. = èssiri a iscórriu, in disacórdiu; fàghere m. malu a unu = donaidhi a biri de no èssiri prexaus, de no ndi tènniri prexeri, de no dhu bòlliri, nàrriri cosa coment'e po certu; pistare sos murros a unu = pigai a bussinadas; serrare o segare sas naes a murru = a mutzu, pudare s'àrbure dae rughes, a isconcadura, lassendhe petzi su truncu
Frasi
si ti ségudo pipendhe ti frigo su fogu in murros! ◊ fróbbidi sos murros, murri brutu! ◊ sas berbeghes tzacant su murru a sa pica a bufare ◊ po pigai sa cumunioni at postu sa língua unu pagu avantzada asuba de is murrus
2.
Malunedhu Curustu, sendhe chi est ricu e sanu, est semper chin su murru ◊ lassa su murru: alligra, innorobbona! ◊ faiat is murrus pariat unu margiani tentu a lassu! ◊ li ant fatu murru malu e no bi est torradu ◊ sa pisedha at bidu su malu murru in domo de sa sogra e si est posta abbandha ◊ tra issos bi at malu murru ◊ si est allogadu ca in famíllia bi aiat malu murru
3.
de cussu muntone de milliardos mancu in murros nos ndhe colant a nois!
Cognomi e Proverbi
smb:
Murru
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
murru
Traduzioni
Francese
museau,
figure,
gueule
Inglese
mug
Spagnolo
morro
Italiano
muso,
grugno
Tedesco
Maul,
Schnauze.