abbagnàre , vrb: abbangiai,
abbangiare,
abbanzare 1,
bagnai* Definizione
istare o pònnere a modhe in s'abba, betare abba o cosas deasi
Sinonimi e contrari
abbangiuledhai,
abbanzulare,
abbugnare,
ifúndhere,
insúndhere,
isfúndhere
| ctr.
asciutai,
frobbire
Frasi
sas làgrimas a poju ndhe las umpro a las gíghere pro abbangiare sa terra ◊ torras po ti abbanzare in su frúmene ◊ istídhius mannus apitzus mi arruint e totu mi abbàngiu (G.Solinas)
2.
at própiu meda e seu totu abbangiau ◊ sentza pasu so andhadu abbanzadu dai bidhias e nie cascu (T.Becciu)◊ in domu mia proit in dónnia logu: apenas istídhiat seu abbangiau!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mouiller
Inglese
to wet
Spagnolo
mojar,
bañar
Italiano
bagnare
Tedesco
naß machen.
ifúndhere , vrb: ifúnnere,
ilfúndhere,
infúndere,
infúndhere,
infundi,
infúndiri Definizione
isciúndhere, pònnere in s’abba (o àtera cosa deasi), ispergiare o betare apitzu abba o cosas deasi (bastat chi siant modhes – es. fintzes oro o àteru metallu iscagiau –, o fintzes a pruine, faendho sa cosa de ‘ifúndhere’ a imbuscinadura); provare calecuna cosa, mescamente cosas chi dolent, chi costant, dificurtades / pps. ifustu
Sinonimi e contrari
abbagnare,
bagnai,
inciundi,
insúndhere,
isfúndhere
| ctr.
asciutai,
frobbire
Modi di dire
csn:
fàghere a mossu infundhe = isciundi s'arroghedhu de su pani in sa cosa de papai e papai, fàghere ifundhindhe e manighendhe; ifúndhere su pódhighe in calecuna chistione = connòschere, proare, isperimentare una dificurtade
Frasi
su pane de fresa si podet ifúndhere o manigare àrridu ◊ candho proet ifundhet su logu ◊ in tempus de calura andhat bene a s'ifúndhere pro s'ifriscare ◊ cun cuss'abba mi fia ilfustu ◊ in su giumpatógliu si potet colare chene nos ifúnnere ◊ ti dao s'arracada de prata ifusta in oro
2.
tue faedhas gai ca in custas cosas no bi as mai ifustu su pódhighe!
3.
apo manigadu pane a mossu infundhe in sa bagna ◊ s'ifundhet su biscotu in su gafè, in su late, fintzas su pane russu in su binu
Cognomi e Proverbi
prb:
daghi proet a totu infundhet
Etimo
ltn.
infundere
Traduzioni
Francese
mouiller
Inglese
to wet,
to dip
Spagnolo
mojar
Italiano
bagnare,
irrorare,
intìngere,
inùngere
Tedesco
eintauchen,
bespritzen,
benetzen,
eintauchen.
insaliàre , vrb: issaliare,
issalibare Definizione
pònnere salia, isciúndhere cun sa salia, fintzes ispudare
Sinonimi e contrari
gruspire,
imbusinare,
ispudai,
saliai
2.
dogni nemigu l'at insaliada, dogni limba, ridendhe, l'at befada
Traduzioni
Francese
mouiller de salive
Inglese
to insalivate
Spagnolo
salivar
Italiano
insalivare
Tedesco
einspeicheln.
insaurràre , vrb: issaurrare Definizione
isciúndhere de saurra (orrosu), pònnere saurra, isciúndhere cun sa saurra
Sinonimi e contrari
allentorire,
issaghinare
Frasi
custu manzanu chito mi so totu issaurradu colendhe in mesu s'erba
Traduzioni
Francese
mouiller de rosée
Inglese
growing of dew
Spagnolo
rociar
Italiano
formarsi della guazza,
bagnare di guazza
Tedesco
Taubildung.