arrítzu 1 , nm: erritzu 1,
ritzu 2 Definizione
orrughedhu minudu de calecuna cosa, fintzes bículu o tanchedhu de cosa a papare
Sinonimi e contrari
abighíngiu,
brutura,
grisu 1,
rena,
renza,
rosca,
solla
Frasi
dogna arritzu ti parit una trai ◊ bis s'arritzu me is ogus de su bixinu ma no su truncu chi portas tui ◊ a pràngiu teneus malloredhus cun ghisau, arritzus de sartitzu e tomatas ◊ in sa símbula no dhui lassàt un'arritzu de pódhini
Cognomi e Proverbi
smb:
(S)arritzu
Traduzioni
Francese
fétu,
grain de poussière
Inglese
speck
Spagnolo
pizca
Italiano
brùscolo
Tedesco
Körnchen.
brúere , nm: pruene Definizione
pruine, terrighedha fine asciuta, alighedha fine meda / catzare su b. a unu (in suspu) = donaidhu una surra
Sinonimi e contrari
bruine,
peúere,
piúghere*,
prúghine
Frasi
sa carrela est totu brúere, comente est dae meda chentza pròere
Traduzioni
Francese
poussiére
Inglese
dust
Spagnolo
polvo
Italiano
pólvere
Tedesco
Staub.
brutúra , nf Definizione
cosighedha pitica meda, malesa, brutore, cosa chi no est bona o no dhue depet èssere in mesu de àtera cosa o logu
Sinonimi e contrari
abbunzu 1,
abighíngiu,
arritzu 1,
grisu 1,
rena,
renza,
solla
/
brutesa,
ludrinzu,
muga
Frasi
che zuto una brutura in s'ogru ◊ che li at intradu una brutura in s'ogru ◊ che li at rutu una brutura a su piatu ◊ sa brutura tenechela, si bi ndhe as bidu!
Etimo
itl.
bruttura
Traduzioni
Francese
fétu,
grain de poussière
Inglese
speck
Spagnolo
pizca,
brizna
Italiano
brùscolo
Tedesco
Körnchen.
bulvarítza , nf Definizione
pruinedhu fine fine, terra a pruinedhu fine
Sinonimi e contrari
ghilipiu,
pruinedhu
Traduzioni
Francese
poussière
Inglese
dust
Spagnolo
polvillo
Italiano
pulvìscolo
Tedesco
Staub.
ghilipíu , nm Definizione
genia de pruinedhu finivini chi agiummai mancu si biet
Sinonimi e contrari
ghitipiu,
pilipiu,
tilipio,
tipidedhu,
tipidipi,
tipidiu
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
balle,
poussière,
poudre
Inglese
chaff,
dust
Spagnolo
polvillo
Italiano
pula,
pulvìscolo
Tedesco
Spreu,
Staub.
imbruinàdu , pps, agt Definizione
de imbruinare; chi portat pruine, chi est brutu de pruine
Sinonimi e contrari
bruerosu,
impiugheradu,
impruerinatu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
Traduzioni
Francese
couvert de poussière
Inglese
covered with dust
Spagnolo
empolvado
Italiano
impolverato
Tedesco
verstaubt.
imbruinàre , vrb: improinai,
imprughinare,
impruinai,
impruinare Definizione
imbrutare de pruine
Sinonimi e contrari
impioredhare,
impruerinare,
imprugherare
| ctr.
irbruerare,
isprugherare
Frasi
is làgrimas mizant de is ogus faendi surcus in is trempas impruinadas ◊ poita is crapitas de cussa genti no s'impruinant mai?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvrir de poussière
Inglese
to cover with dust
Spagnolo
empolvar
Italiano
impolverare
Tedesco
mit Staub bedecken.
impruerinàtu , pps, agt Definizione
de impruerinare; chi est totu pruine, brutu de pruine
Sinonimi e contrari
bruerosu,
imbruinadu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
| ctr.
límpidu,
netu
Frasi
fit arrabbiatu ca sos gambales si li fint impruerinatos
2.
ómines e féminas, vene impruerinatos, sichiant volanne sa coa de su ballu (G.Albergoni)
Traduzioni
Francese
couvert de poussière
Inglese
dusty
Spagnolo
polvoriento
Italiano
impolverato
Tedesco
verstaubt.
infumàda , nf Definizione
nue de fumu e fintzes de pruine chi pesant animales o màchinas currendho; in cobertantza, fama chi essit de ccn.
Sinonimi e contrari
fumera
/
lumenada,
nomena,
sonedhu
Traduzioni
Francese
nuage de poussière
Inglese
dust cloud
Spagnolo
polvareda
Italiano
polveróne
Tedesco
Staubwolke.
peúere , nm: piúbere,
piúere,
plúere,
prúbere,
prúiri Definizione
terra asciuta a farinedhos fines fines, o fintzes àtera cosa fine fine
Sinonimi e contrari
brúere,
bruine,
piúghere*,
piuru,
prúghine
/
ttrs. piúbaru
Frasi
s'intendhet sa campana e paret chi piangat e nerzat chi no bi at chie si frangat de torrare a piúere (Prantaferru)◊ in sas profundhidades de sa Terra est tribagliendhe su símile meu piúbere ingullindhe e amargura ◊ cussa linna si est isfata in piúere
Traduzioni
Francese
poussière
Inglese
dust
Spagnolo
polvo
Italiano
pólvere
Tedesco
Staub.
piueràza, piueràzu , nf, nm Definizione
pruine bolandho, pesau a bolare
Sinonimi e contrari
peúere,
proine
Frasi
una nue de piueraza che intreit in sas zannas abbeltas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tourbillon de poussière
Inglese
dust cloud
Spagnolo
polvareda
Italiano
polverìo
Tedesco
Staubwolke.
piúghere , nm: prúghere Definizione
terra asciuta a farinos fine fine, fintzas àtera cosa finedhedha
Sinonimi e contrari
brúere,
bruine,
ciúghere,
peúere,
prúghine
Frasi
su prúghere bi fit a mes'anca ◊ fit menzus a èssere preda cudina, ludu, piúghere, chi no bàrdulu de dolore!
Etimo
ltn.
pulvere(m)
Traduzioni
Francese
poussière
Inglese
dust
Spagnolo
polvo
Italiano
pólvere
Tedesco
Staub.
proíne , nm: bruine,
pruine,
prúine,
pruini,
prúini,
pruinu,
prúinu,
prúniu Definizione
terrighedha fine fine asciuta, àliga finedhedha
Sinonimi e contrari
brúere,
peúere,
piore 1,
piueraza,
piúghere,
prúghine
Modi di dire
csn:
iscutulai su pruini a unu (nadu in suspu)= dàreli banzu; papare o fàghere papare pruine a ccn. = abarrai o lassai acoa, cambadu, bínciri a ccn.
Frasi
su pruini de sa fà pigat a iscrafíngiu ◊ in s'orruga afaca, in mesu a su proine, artzaiant is motos ◊ su punzu de terra chi betant a su baulu cheret nàrrede ca torraus a pruine
2.
si fias lépidu coment'e candho ti apo connotu zeo, ti ndhe ant fatu papare de pruine!…
Traduzioni
Francese
poussière
Inglese
dust
Spagnolo
polvo
Italiano
pólvere
Tedesco
Staub.
prueràrgia, prueràrza , nf: prugheraza Definizione
pruine etotu ma pigau a meda, a nue
Sinonimi e contrari
brúere,
bruine,
piúghere
Frasi
nue de prugheraza ◊ prugheraza de istedhos nobales mi est fudighinandhe sa petorra (G.Piga)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tourbillon de poussière
Inglese
dust cloud
Spagnolo
polvareda
Italiano
polverìo
Tedesco
Staubwolke.