arrítzu 1 , nm: erritzu 1,
ritzu 2 Definitzione
orrughedhu minudu de calecuna cosa, fintzes bículu o tanchedhu de cosa a papare
Sinònimos e contràrios
abighíngiu,
brutura,
grisu 1,
rena,
renza,
rosca,
solla
Frases
dogna arritzu ti parit una trai ◊ bis s'arritzu me is ogus de su bixinu ma no su truncu chi portas tui ◊ a pràngiu teneus malloredhus cun ghisau, arritzus de sartitzu e tomatas ◊ in sa símbula no dhui lassàt un'arritzu de pódhini
Sambenados e Provèrbios
smb:
(S)arritzu
Tradutziones
Frantzesu
fétu,
grain de poussière
Ingresu
speck
Ispagnolu
pizca
Italianu
brùscolo
Tedescu
Körnchen.
brúere , nm: pruene Definitzione
pruine, terrighedha fine asciuta, alighedha fine meda / catzare su b. a unu (in suspu) = donaidhu una surra
Sinònimos e contràrios
bruine,
peúere,
piúghere*,
prúghine
Frases
sa carrela est totu brúere, comente est dae meda chentza pròere
Tradutziones
Frantzesu
poussiére
Ingresu
dust
Ispagnolu
polvo
Italianu
pólvere
Tedescu
Staub.
brutúra , nf Definitzione
cosighedha pitica meda, malesa, brutore, cosa chi no est bona o no dhue depet èssere in mesu de àtera cosa o logu
Sinònimos e contràrios
abbunzu 1,
abighíngiu,
arritzu 1,
grisu 1,
rena,
renza,
solla
/
brutesa,
ludrinzu,
muga
Frases
che zuto una brutura in s'ogru ◊ che li at intradu una brutura in s'ogru ◊ che li at rutu una brutura a su piatu ◊ sa brutura tenechela, si bi ndhe as bidu!
Ètimu
itl.
bruttura
Tradutziones
Frantzesu
fétu,
grain de poussière
Ingresu
speck
Ispagnolu
pizca,
brizna
Italianu
brùscolo
Tedescu
Körnchen.
bulvarítza , nf Definitzione
pruinedhu fine fine, terra a pruinedhu fine
Sinònimos e contràrios
ghilipiu,
pruinedhu
Tradutziones
Frantzesu
poussière
Ingresu
dust
Ispagnolu
polvillo
Italianu
pulvìscolo
Tedescu
Staub.
ghilipíu , nm Definitzione
genia de pruinedhu finivini chi agiummai mancu si biet
Sinònimos e contràrios
ghitipiu,
pilipiu,
tilipio,
tipidedhu,
tipidipi,
tipidiu
Ètimu
srdn.
Tradutziones
Frantzesu
balle,
poussière,
poudre
Ingresu
chaff,
dust
Ispagnolu
polvillo
Italianu
pula,
pulvìscolo
Tedescu
Spreu,
Staub.
imbruinàdu , pps, agt Definitzione
de imbruinare; chi portat pruine, chi est brutu de pruine
Sinònimos e contràrios
bruerosu,
impiugheradu,
impruerinatu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
Tradutziones
Frantzesu
couvert de poussière
Ingresu
covered with dust
Ispagnolu
empolvado
Italianu
impolverato
Tedescu
verstaubt.
imbruinàre , vrb: improinai,
imprughinare,
impruinai,
impruinare Definitzione
imbrutare de pruine
Sinònimos e contràrios
impioredhare,
impruerinare,
imprugherare
| ctr.
irbruerare,
isprugherare
Frases
is làgrimas mizant de is ogus faendi surcus in is trempas impruinadas ◊ poita is crapitas de cussa genti no s'impruinant mai?
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
couvrir de poussière
Ingresu
to cover with dust
Ispagnolu
empolvar
Italianu
impolverare
Tedescu
mit Staub bedecken.
impruerinàtu , pps, agt Definitzione
de impruerinare; chi est totu pruine, brutu de pruine
Sinònimos e contràrios
bruerosu,
imbruinadu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
| ctr.
límpidu,
netu
Frases
fit arrabbiatu ca sos gambales si li fint impruerinatos
2.
ómines e féminas, vene impruerinatos, sichiant volanne sa coa de su ballu (G.Albergoni)
Tradutziones
Frantzesu
couvert de poussière
Ingresu
dusty
Ispagnolu
polvoriento
Italianu
impolverato
Tedescu
verstaubt.
infumàda , nf Definitzione
nue de fumu e fintzes de pruine chi pesant animales o màchinas currendho; in cobertantza, fama chi essit de ccn.
Sinònimos e contràrios
fumera
/
lumenada,
nomena,
sonedhu
Tradutziones
Frantzesu
nuage de poussière
Ingresu
dust cloud
Ispagnolu
polvareda
Italianu
polveróne
Tedescu
Staubwolke.
peúere , nm: piúbere,
piúere,
plúere,
prúbere,
prúiri Definitzione
terra asciuta a farinedhos fines fines, o fintzes àtera cosa fine fine
Sinònimos e contràrios
brúere,
bruine,
piúghere*,
piuru,
prúghine
/
ttrs. piúbaru
Frases
s'intendhet sa campana e paret chi piangat e nerzat chi no bi at chie si frangat de torrare a piúere (Prantaferru)◊ in sas profundhidades de sa Terra est tribagliendhe su símile meu piúbere ingullindhe e amargura ◊ cussa linna si est isfata in piúere
Tradutziones
Frantzesu
poussière
Ingresu
dust
Ispagnolu
polvo
Italianu
pólvere
Tedescu
Staub.
piueràza, piueràzu , nf, nm Definitzione
pruine bolandho, pesau a bolare
Sinònimos e contràrios
peúere,
proine
Frases
una nue de piueraza che intreit in sas zannas abbeltas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tourbillon de poussière
Ingresu
dust cloud
Ispagnolu
polvareda
Italianu
polverìo
Tedescu
Staubwolke.
piúghere , nm: prúghere Definitzione
terra asciuta a farinos fine fine, fintzas àtera cosa finedhedha
Sinònimos e contràrios
brúere,
bruine,
ciúghere,
peúere,
prúghine
Frases
su prúghere bi fit a mes'anca ◊ fit menzus a èssere preda cudina, ludu, piúghere, chi no bàrdulu de dolore!
Ètimu
ltn.
pulvere(m)
Tradutziones
Frantzesu
poussière
Ingresu
dust
Ispagnolu
polvo
Italianu
pólvere
Tedescu
Staub.
proíne , nm: bruine,
pruine,
prúine,
pruini,
prúini,
pruinu,
prúinu,
prúniu Definitzione
terrighedha fine fine asciuta, àliga finedhedha
Sinònimos e contràrios
brúere,
peúere,
piore 1,
piueraza,
piúghere,
prúghine
Maneras de nàrrere
csn:
iscutulai su pruini a unu (nadu in suspu)= dàreli banzu; papare o fàghere papare pruine a ccn. = abarrai o lassai acoa, cambadu, bínciri a ccn.
Frases
su pruini de sa fà pigat a iscrafíngiu ◊ in s'orruga afaca, in mesu a su proine, artzaiant is motos ◊ su punzu de terra chi betant a su baulu cheret nàrrede ca torraus a pruine
2.
si fias lépidu coment'e candho ti apo connotu zeo, ti ndhe ant fatu papare de pruine!…
Tradutziones
Frantzesu
poussière
Ingresu
dust
Ispagnolu
polvo
Italianu
pólvere
Tedescu
Staub.
prueràrgia, prueràrza , nf: prugheraza Definitzione
pruine etotu ma pigau a meda, a nue
Sinònimos e contràrios
brúere,
bruine,
piúghere
Frases
nue de prugheraza ◊ prugheraza de istedhos nobales mi est fudighinandhe sa petorra (G.Piga)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tourbillon de poussière
Ingresu
dust cloud
Ispagnolu
polvareda
Italianu
polverìo
Tedescu
Staubwolke.