Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbúnzu 1 , nm Definitzione pimpirida, farinedhu de cosa, pruschetotu pigada coment'e àliga o istrobbu / sos abbunzos de s'ispiga = s'arista Sinònimos e contràrios abighíngiu, brutura / areste 1 Frases gighiat un'abbunzu in s'ógiu ◊ bidet s'abbunzu in s'oju anzenu e no bidet sa trae chi est intro s'oju sou Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fétu Ingresu speck Ispagnolu pizca, brizna Italianu brùscolo, frùscolo Tedescu Splitter.

arrítzu 1 , nm: erritzu 1, ritzu 2 Definitzione orrughedhu minudu de calecuna cosa, fintzes bículu o tanchedhu de cosa a papare Sinònimos e contràrios abighíngiu, brutura, grisu 1, rena, renza, rosca, solla Frases dogna arritzu ti parit una trai ◊ bis s'arritzu me is ogus de su bixinu ma no su truncu chi portas tui ◊ a pràngiu teneus malloredhus cun ghisau, arritzus de sartitzu e tomatas ◊ in sa símbula no dhui lassàt un'arritzu de pódhini Sambenados e Provèrbios smb: (S)arritzu Tradutziones Frantzesu fétu, grain de poussière Ingresu speck Ispagnolu pizca Italianu brùscolo Tedescu Körnchen.

arrógu , nm: orrogu Definitzione donniuna de is partes de una cosa segada, crantu, bículu, ma fintzes parte de unu totu intreu / min. arroghedhu, arroghedhedhu, arroghixedhu; un'arrogu mannu = rujone; arrogu de… = nadu cun arrennegu o a menisprésiu de cosa intrea, de ccn. Sinònimos e contràrios arruncu, bículu, cabone, cànciu, filchinida, istallada, pitzuedhu, rucru, strónciu, tancu / palte, tretu Maneras de nàrrere csn: tiraindi arrogu = fàghere sa cosa chentza delicadesa peruna; andaisindi a arrogus = nadu de cosa, isparfaruzàresi, andhàreche, istacàresi a cantos; calai a arrogus = nadu de bestimenta, èssere irfata, betza meda, a cantos, cossumida; fai cosa a arrogus e a mússius = a tretos, a iscutas, no totu pínnigu Frases papai un'arrogu de pani, de petza, de casu ◊ poni duus arrogus de linna a su fogu! ◊ pigu un'arrogu de giornali po allúiri su fogu 2. ant bombardau s’arrogu de mari ananti de sa citadi ◊ po unu bell'arrogu sa costera àrtziat cun d-unu péndinu longu e addasiau (R.Spissu)◊ de su contu nd'apu inténdiu un'arrogu ◊ cun custus arrogus de iscedas si podit fai un'istória ◊ de sa ventana si bit un'arrogu de sa pineta 3. apu a arrespundi a cust'arrogu de paperi chi mi ant presentau ◊ arrogu de molenti, baidindi! ◊ si dha portamu dèu cuss'arrogu de divisa biat ca si pinnigànt, is itzaracus!… 4. fai abbellu, ca ndi tiras arrogu! ◊ cussu narat fuedhus chi ti ndi tirant s'arrogu! ◊ a giovunedhu at lassau s'ànima a arrogus me in sartu, pascendi crabas Tradutziones Frantzesu morceau Ingresu piece Ispagnolu trocito, pizca Italianu pèzzo, brandèllo Tedescu Stück.

atíza , nf: tiza* Definitzione orrughedhu a pigighedhu fine de carre morta chi s’istacat de sa pedhe Sinònimos e contràrios atògia, cadassa, crosta, freadu, muga, pagiagoda, solla, tizola Tradutziones Frantzesu tranche mince Ingresu thin slice Ispagnolu pizca Italianu fétta sottile Tedescu dünne Scheibe.

brutúra , nf Definitzione cosighedha pitica meda, malesa, brutore, cosa chi no est bona o no dhue depet èssere in mesu de àtera cosa o logu Sinònimos e contràrios abbunzu 1, abighíngiu, arritzu 1, grisu 1, rena, renza, solla / brutesa, ludrinzu, muga Frases che zuto una brutura in s'ogru ◊ che li at intradu una brutura in s'ogru ◊ che li at rutu una brutura a su piatu ◊ sa brutura tenechela, si bi ndhe as bidu! Ètimu itl. bruttura Tradutziones Frantzesu fétu, grain de poussière Ingresu speck Ispagnolu pizca, brizna Italianu brùscolo Tedescu Körnchen.

forchídhu , nm: forcidhu, fruchidhu, frucidhu, fulcidhu, furchidhu, furcidhu Definitzione sa longària de is primos duos pódhighes apertos istiraos, de punta a punta, nada deosi ca is pódhighes faent coment'e una frochidha; cosa o (pruschetotu) persona pitichedha, frochedhu de lana; su fàere coment'e a frochidha de unu logu inue si passat Sinònimos e contràrios brucitu 1, cimixu / forchidhadura Maneras de nàrrere csn: fàghere forchidhos (nadu de duos) = fàghere a ischiviu, andai a si atobiai ma sentza de si agatai ca is duus anti fatu unu mòri diferenti, moris fadhitus 2. essi dae mesu, tue, chi ses unu forchidhu! ◊ cussu zòvanu est unu forchidhu: no bi at mancu it'e bídere!…◊ de carena est cantu unu forchidhu, ma unu monte de coro e de corazu 3. depimus àere fatu forchidhos, cun babbu, ca no nos semus àpidos Ètimu ltn. furcilla Tradutziones Frantzesu empan Ingresu span Ispagnolu palmo, pizca Italianu spanna Tedescu Spanne.

imbràtu , nm Definitzione unu tanti pitichedhu, unu pagu de cosa, fintzes orrugu Sinònimos e contràrios pimpiredhu, pimpirida, podhicada / arrogu, bículu, tancu Frases no si bidet istedhu e ne imbratu de luna (G.Piga)◊ semus un'imbratu de prúghere e de chisina ◊ mancu imbratu de lucore si biet in s'iforru de sa note ◊ connoschent un'imbratu de s'istória ◊ pro cundhire su fenúciu servit un'imbratu de casu friscu fratau Ètimu itl. imbratto Tradutziones Frantzesu pincée Ingresu pinch Ispagnolu pizca Italianu pìzzico Tedescu Kniff.

istrínga , nf Definitzione tirighedha fine (mescamente de pedhe), ma fintzes biculedhu, orrughedhu piticu, tantighedhu pagu de calecuna cosa / téssidu a i. = a iscringadas, a tiras de diferente colore Sinònimos e contràrios corria, tira / arrogalla, biculaza / butiu, stídhiu 2. de ozu non be ndh'aiat falau nemmancu un'istringa Ètimu itl. stringa Tradutziones Frantzesu lacet Ingresu lace Ispagnolu correa, tira de cuero, pizca Italianu aghétto Tedescu Schnürband.

pintílla , nf Definitzione marchighedhu de diferente colore Sinònimos e contràrios tidha Tradutziones Frantzesu macule, tache Ingresu macula, drop Ispagnolu mancha, pizca Italianu màcula Tedescu Fleckchen.

rènza , nf Definitzione orrugu pitichedhedhu de cosa, de pedra Sinònimos e contràrios abighíngiu, arritzu 1, brutura, grisu 1, rena, solla Tradutziones Frantzesu gravelle, bribe Ingresu scrap Ispagnolu grano, pizca Italianu renèlla Tedescu feiner Sand.

tídha , nf: tilla, tille, tíllia, tzilla 1 Definitzione genia de mància pitichedha, istídhigu de ógiu in su brodu, ma fintzes de css. cosa; orrughedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / no mi at fatu mancu tilla = própiu nudha Sinònimos e contràrios luneta, pintilla / botiu, ghema 1, gutiu, istídhigu, làmbria, lútiu, paspia, silla, stídhia / incuedhu, pitzuedhu, tanchedhu Frases custu no est si no una tilla, unu puntu ◊ si custu est una tilla, ite det èssere su riu! ◊ si los aiant puntos no lis aiat essidu tilla de sàmbene!◊ no bi mancat una tíllia!◊ nessunu at tocadu unu tille ca chie bi aiat proadu fit mortu! Sambenados e Provèrbios smb: Tidda Ètimu ltn. *stillia Tradutziones Frantzesu macule, tache Ingresu macula, drop Ispagnolu mancha, pizca Italianu téccola, màcula Tedescu Fleckchen.