Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

erriàli , nm Definitzione sa ‘ànima’ de s’ou, sa parte bianca in s’orrubiou, parte de mesu necessària po ingendrare e de ue s'isvilupat su fedu nou Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu germe de l’embryon Ingresu germinative macula Ispagnolu disco germinativo Italianu màcula germinativa Tedescu Keimfleck.

màcia , nf: mància, mantza, marca, màrcia Definitzione tretighedhu de colore diferente, nau siat de imbrutadura (mescamente candho no ndhe andhat samunandho o fintzes de sa cusciéntzia) e siat po guastu de maladia, puntura de bobboi o cropu in su frutuàriu: is mantzas a logos funt is pintirighinos chi essint in sa pedhe Sinònimos e contràrios chéntria, guastu, màcua, navradura, pecu, prodha, taca 3 Maneras de nàrrere csn: mància de pigota = su marcu chi lassat custa maladia; pònniri mància a s'aredadi = èssere de birgonza pro sa parentella Frases una mància manna in colore iscuru fit marinendhe in mare ◊ portàt màcias orrúbias in totu sa carena ◊ portat sa faci totu a màncias ◊ su cuadhu portat màncias mannas de àteru colori 2. si no giughes mància in sa cusséntzia za si at a bídere ◊ mi at postu una mància chi no ndi andat mai ◊ sa mància originale ◊ prima de ponni màncias fei chi benga sepultau! Sambenados e Provèrbios smb: Manza Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu tache Ingresu spot, macula Ispagnolu mancha Italianu màcchia Tedescu Fleck.

nècia , nf Definitzione genia de male, guastu (segada, iscarràfiu), cosa mala o fintzes intzimia de male Sinònimos e contràrios defeta, nece, neche, mància, nésica, nítzia Frases est andhadu a vísita, si tenet calchi nècia, gai faghet cura ◊ si unu at calchi nècia naturale oe podet fàghere sa cura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tache, tare Ingresu macula, imperfection Ispagnolu mancha, falla Italianu màcchia, magagna Tedescu Fehler, Gebrechen, Faulen.

pintílla , nf Definitzione marchighedhu de diferente colore Sinònimos e contràrios tidha Tradutziones Frantzesu macule, tache Ingresu macula, drop Ispagnolu mancha, pizca Italianu màcula Tedescu Fleckchen.

tàca 3 , nf Definitzione maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore Sinònimos e contràrios aciàchidu, màcia, prodha / curpa, disonore, neche Maneras de nàrrere csn: pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu Frases totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat! 2. si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia Sambenados e Provèrbios prb: sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu Ètimu ctl. taca Tradutziones Frantzesu tache Ingresu spot, macula Ispagnolu mancha Italianu màcchia, chiazza Tedescu Flecken.

tídha , nf: tilla, tille, tíllia, tzilla 1 Definitzione genia de mància pitichedha, istídhigu de ógiu in su brodu, ma fintzes de css. cosa; orrughedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / no mi at fatu mancu tilla = própiu nudha Sinònimos e contràrios luneta, pintilla / botiu, ghema 1, gutiu, istídhigu, làmbria, lútiu, paspia, silla, stídhia / incuedhu, pitzuedhu, tanchedhu Frases custu no est si no una tilla, unu puntu ◊ si custu est una tilla, ite det èssere su riu! ◊ si los aiant puntos no lis aiat essidu tilla de sàmbene!◊ no bi mancat una tíllia!◊ nessunu at tocadu unu tille ca chie bi aiat proadu fit mortu! Sambenados e Provèrbios smb: Tidda Ètimu ltn. *stillia Tradutziones Frantzesu macule, tache Ingresu macula, drop Ispagnolu mancha, pizca Italianu téccola, màcula Tedescu Fleckchen.