erriàli , nm Definizione
sa ‘ànima’ de s’ou, sa parte bianca in s’orrubiou, parte de mesu necessària po ingendrare e de ue s'isvilupat su fedu nou
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
germe de l’embryon
Inglese
germinative macula
Spagnolo
disco germinativo
Italiano
màcula germinativa
Tedesco
Keimfleck.
màcia , nf: mància,
mantza,
marca,
màrcia Definizione
tretighedhu de colore diferente, nau siat de imbrutadura (mescamente candho no ndhe andhat samunandho o fintzes de sa cusciéntzia) e siat po guastu de maladia, puntura de bobboi o cropu in su frutuàriu: is mantzas a logos funt is pintirighinos chi essint in sa pedhe
Sinonimi e contrari
chéntria,
guastu,
màcua,
navradura,
pecu,
prodha,
taca 3
Modi di dire
csn:
mància de pigota = su marcu chi lassat custa maladia; pònniri mància a s'aredadi = èssere de birgonza pro sa parentella
Frasi
una mància manna in colore iscuru fit marinendhe in mare ◊ portàt màcias orrúbias in totu sa carena ◊ portat sa faci totu a màncias ◊ su cuadhu portat màncias mannas de àteru colori
2.
si no giughes mància in sa cusséntzia za si at a bídere ◊ mi at postu una mància chi no ndi andat mai ◊ sa mància originale ◊ prima de ponni màncias fei chi benga sepultau!
Cognomi e Proverbi
smb:
Manza
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
tache
Inglese
spot,
macula
Spagnolo
mancha
Italiano
màcchia
Tedesco
Fleck.
nècia , nf Definizione
genia de male, guastu (segada, iscarràfiu), cosa mala o fintzes intzimia de male
Sinonimi e contrari
defeta,
nece,
neche,
mància,
nésica,
nítzia
Frasi
est andhadu a vísita, si tenet calchi nècia, gai faghet cura ◊ si unu at calchi nècia naturale oe podet fàghere sa cura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tache,
tare
Inglese
macula,
imperfection
Spagnolo
mancha,
falla
Italiano
màcchia,
magagna
Tedesco
Fehler,
Gebrechen,
Faulen.
pintílla , nf Definizione
marchighedhu de diferente colore
Sinonimi e contrari
tidha
Traduzioni
Francese
macule,
tache
Inglese
macula,
drop
Spagnolo
mancha,
pizca
Italiano
màcula
Tedesco
Fleckchen.
tàca 3 , nf Definizione
maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore
Sinonimi e contrari
aciàchidu,
màcia,
prodha
/
curpa,
disonore,
neche
Modi di dire
csn:
pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu
Frasi
totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat!
2.
si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia
Cognomi e Proverbi
prb:
sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu
Etimo
ctl.
taca
Traduzioni
Francese
tache
Inglese
spot,
macula
Spagnolo
mancha
Italiano
màcchia,
chiazza
Tedesco
Flecken.
tídha , nf: tilla,
tille,
tíllia,
tzilla 1 Definizione
genia de mància pitichedha, istídhigu de ógiu in su brodu, ma fintzes de css. cosa; orrughedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / no mi at fatu mancu tilla = própiu nudha
Sinonimi e contrari
luneta,
pintilla
/
botiu,
ghema 1,
gutiu,
istídhigu,
làmbria,
lútiu,
paspia,
silla,
stídhia
/
incuedhu,
pitzuedhu,
tanchedhu
Frasi
custu no est si no una tilla, unu puntu ◊ si custu est una tilla, ite det èssere su riu! ◊ si los aiant puntos no lis aiat essidu tilla de sàmbene!◊ no bi mancat una tíllia!◊ nessunu at tocadu unu tille ca chie bi aiat proadu fit mortu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Tidda
Etimo
ltn.
*stillia
Traduzioni
Francese
macule,
tache
Inglese
macula,
drop
Spagnolo
mancha,
pizca
Italiano
téccola,
màcula
Tedesco
Fleckchen.