incespiài , vrb: inciaspiai,
incispiai,
inciuspiai,
ingespiai Definizione
fàere a ispertiadas, a mancighedhas coment’e a istidhigadura o ispergiadura de diferente colore, comente est sa linna allisada o cosa chi paret grandhinada, a màncias / èdera inciaspiada = zenia de edra totu a marcos in sa foza; ortziada inciaspiada = itl. attìnia iridescènte; incespiadu de oro = ifustu in oro
Sinonimi e contrari
ciaspiai,
iscacare
Frasi
sa passionera est ingespiada de asulu ◊ dhi ant arrigalau unu mucadori de conca arrúbiu ingespiau in bidri ◊ portat is pius incispiaus de cosa chi si at postu in conca ◊ is mumusedhus sardus puru funt inciaspiaus e pintulinaus che cussus istràngius
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
tacheter
Inglese
to spot
Spagnolo
manchar,
salpicar
Italiano
chiazzare,
picchiettare
Tedesco
beflecken
màcia , nf: mància,
mantza,
marca,
màrcia Definizione
tretighedhu de colore diferente, nau siat de imbrutadura (mescamente candho no ndhe andhat samunandho o fintzes de sa cusciéntzia) e siat po guastu de maladia, puntura de bobboi o cropu in su frutuàriu: is mantzas a logos funt is pintirighinos chi essint in sa pedhe
Sinonimi e contrari
chéntria,
guastu,
màcua,
navradura,
pecu,
prodha,
taca 3
Modi di dire
csn:
mància de pigota = su marcu chi lassat custa maladia; pònniri mància a s'aredadi = èssere de birgonza pro sa parentella
Frasi
una mància manna in colore iscuru fit marinendhe in mare ◊ portàt màcias orrúbias in totu sa carena ◊ portat sa faci totu a màncias ◊ su cuadhu portat màncias mannas de àteru colori
2.
si no giughes mància in sa cusséntzia za si at a bídere ◊ mi at postu una mància chi no ndi andat mai ◊ sa mància originale ◊ prima de ponni màncias fei chi benga sepultau!
Cognomi e Proverbi
smb:
Manza
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
tache
Inglese
spot,
macula
Spagnolo
mancha
Italiano
màcchia
Tedesco
Fleck.
maculài 1, maculàre , vrb: magulare,
margulare Definizione
pònnere màcula, neghe, pecu, fàere dannu a s'onore, a sa salude
Sinonimi e contrari
macrare,
nesicare,
tacare,
tunconire
Frasi
su sèmene de sa figu, bellu e tundhu, ti màculat sa vida e s'onore e ti atirat sas befas de su mundhu (B.Mureddu)◊ no sias contr'a mie risentida, no timas chi ti màcule sas alas po custa nova falsa chi est essida ◊ mi at maguladu sa pessone cun nésigas e dólimas, corchendhe fora
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abîmer,
détériorer,
tacher
Inglese
to spot
Spagnolo
malear,
echar a perder
Italiano
magagnare,
macchiare
Tedesco
beflecken.
pintillài , vrb Definizione
fàere a pintillas, a marchighedhos de diferente colore
Traduzioni
Francese
tacheter
Inglese
to spot
Spagnolo
macular
Italiano
maculare
Tedesco
beflecken.
pudhérigas , nf pl Definizione
casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu
Sinonimi e contrari
càricas,
chichiridhas,
pudhedras
Traduzioni
Francese
taches rouges de la peau à cause de la chaleur
Inglese
caloric spot
Spagnolo
cloasma producido por el calor
Italiano
cloasma calòrico
Tedesco
Leberfleck (wegen der Feuerhitze).
sparlàcia, sparlàciu , nf, nm: spralàciu,
sprallàcia,
sprallàciu,
sprallaxu,
sprelàcia,
sprelàciu,
sprellàciu Definizione
mància, marcu de colore diferente chi essit in sa pedhe segundhu sa genia de sa maladia (fintzes a ispilidura), de sàmbene pistau (ma fintzes comente ndhe podet fàere addenote sa lughe); marcu mescamente in cambas nuas aparadas a meda a su fogu; fintzes tretu de terrenu chi no dhue at matedu, logu campu; iscórriu in s'orrobba
Sinonimi e contrari
càricas,
pudhérigas
/
màcia,
spragàrgia
/
iscórriu
Frasi
su sprallàciu dhu lassat su bàsidu a sutzu ◊ su no mi èssi aguantau su cotoni, prémiu a sa vena mi at fatu unu sprallaxu niedhu ◊ portat sprallàcius in dónnia logu: a cantu parit dh'at mussiada un'arréxini ◊ ita tenit chi portat sa faci a spralàcias?◊ in sa porta su noti intrat una sprelàcia de luxi
3.
ant pigau cudh'ómini, chini a bratzus chini a peis, e dh'ant postu in d-unu sparlàciu puliu, in su mòri (F.Pilloni)
4.
su frius nc'intràt in sprelàcius de is cratzonis e de sa camisedha istraciulada (Sanna/Lai)
Traduzioni
Francese
tache
Inglese
spot
Spagnolo
mancha
Italiano
chiazza,
sprazzo
Tedesco
Fleck.
tàca 3 , nf Definizione
maga, mància de colore diferente, fintzes de male, de maladia, de imbrutadura; foedhandho de sa cusciéntzia, de su fàere de unu, de sa numenada, cosa male fata, atzione mala chi guastat sa bona fama, imbrutat s'onore
Sinonimi e contrari
aciàchidu,
màcia,
prodha
/
curpa,
disonore,
neche
Modi di dire
csn:
pònnere o lassare t. = lassare neghe, dannu, male; tacas de betzesa = màncias in color'e castàngia chi essint in sa pedhi de is antzianus; tacas biaitas = marcos biaitos, mescamente sos chi essint a su mortu; no timire taca = nadu de css. cosa, chi no si ruinzat, chi no li essit taca, neghe: nadu de pessone, chi no si lassat bínchere a fàghere male, chi no s'imbrutat sa cusséntzia; t. de fundu = zenia de pische mannu
Frasi
totu tacas est, cussu traste ◊ zughet taca a prummones ◊ mancari la sàmunes, custa taca no che andhat!
2.
si arruis t'imbrutas e ti ponis taca! ◊ pro isse est una taca chi no che li andhat ◊ sentza taca, onestu in fàcia a totu, sa vida at tribbuladu pro su pane (A.Dettori)◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ sezis contr'a mie e mi ponides taca in s'onore! ◊ su male chi apo fatu est una taca niedha in sa cussénsia mia
Cognomi e Proverbi
prb:
sa limba mala ponet sa taca che a s'ozuermanu
Etimo
ctl.
taca
Traduzioni
Francese
tache
Inglese
spot,
macula
Spagnolo
mancha
Italiano
màcchia,
chiazza
Tedesco
Flecken.