atzícu , nm: cicu,
ticu*,
tzicu Definizione
apenas, pagu pagu, un'ingurtia de cosa de bufare o àteru, pagu pagu de css. cosa
Sinonimi e contrari
agigu,
atzichedhu,
atzítzigu,
bucada,
iscedhu,
súrbia,
tichichedhu
/
apenas,
pachitzedhu
/
cichete
2.
apustis de àere pessatu un'atzicu at natu…◊ como est un'atzicu cussolatu ◊ sa tzente si est un'atzicu apachiada
Traduzioni
Francese
petite gorgée
Inglese
drop
Spagnolo
sorbo
Italiano
sorsettino
Tedesco
Schlückchen.
botíu , nm, nf: butia,
butiu,
bútiu,
gutia* Definizione
unu tanti pagu pagu de cosa, prus che àteru iscagiada: abba, ógiu, mele, binu e àteru deasi (si narat fintzes po pagu pagu)
Sinonimi e contrari
guta 1,
istidha,
istídhigu,
làmbria,
lutia,
paspia
/
paghitzedhedhu
Modi di dire
csn:
butiu mortu, butiu intro de muru = male cuadu, male chi no si bidet ma chi faghet dannu meda própiu pro cussu, mancari parzat cosa paga; butiu mortu = pudha crionzana, su chi si ndhe tenet de unu bene chi ant lassadu sos mannos, arrenduda; meighina a butios = de pigai a istídhius contaus; betare a butiu a butiu = a pagu a pagu; bogàreche sos butios = acontzare su tretu de una cabertura ue bi butiat abba projana a intro; su mastru de sos butios = mastru chi mendhat sas caberturas pro che bogare sos butios
Frasi
s'abba est falendhe a butiu in s'isseta ◊ at betadu pagos butios de binu a s'abba ◊ at annuadu meda ma at fatu duos bútios ebbia ◊ tocat de che bogare sos butios de cabertura, sinono nos proet intro de domo
2.
ancu no si potat comporare unu butiu de abba! ◊ de cussa cosa tue no ndhe depes bufare mancu butiu, ca ti faghet male! ◊ pònemi duos butios de gafè a mi che leare custu sabore malu de buca!
3.
si assemizant che duos butios de abba
4.
dépidos no ndhe ponzo mai, ca sunt che gutiu in intro de muru!
5.
fit sa matessi bellesa: li mancabat petzi su gutiu
Cognomi e Proverbi
prb:
butiu mortu intro de muru che betat sa domo
Traduzioni
Francese
goutte
Inglese
drop
Spagnolo
gota
Italiano
góccia,
góccio
Tedesco
Tropfen,
Schluck.
gutía, gútia , nf, nm: botiu,
gutiu,
gútiu Definizione
unu tanti pagu pagu de cosa, prus che àteru lícuida / gútia intro de muru = male de domo (meda peus de unu male chi benit de fora), mescamente parente etotu chi faghet cosa a traitoria
Sinonimi e contrari
guta 1,
istidha,
istídhigu,
làmbria,
lutia,
paspia
Frasi
isperas de luche e gútias de lentore ◊ deretu at trumentau a pròghere cada gútiu cantu un'obu
2.
frade e sorre fint che duas gútias de abba: uguales de cara, de ghetos, in su modu de fàchere ◊ miseràbbile, sa gútia intro de muru ses tue!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
goutte
Inglese
drop
Spagnolo
gota
Italiano
góccia,
góccio
Tedesco
Tropfen,
Schluck.
istídhigu, istídhiu, istídhu , nm: stídhiu Definizione
un'apenas de cosa, mescamente de css. lícuidu assimbigiau po tanti e bisura a una làmbriga / min. istidhiedhu; aconciai is istídhius de sa teulada = mendhare sa cabertura, cambiare carchi téula segada
Sinonimi e contrari
botiu,
guta 1,
gutiu,
istidha,
làmbria,
làmpia,
lútiu,
lútria,
paspia
Frasi
sa funtana fit falendhe a istídhiu ◊ ghetamí duus istídhigus de mexina! ◊ a istidhu a istidhu plenet su casidhu ◊ no at fatu prus un'istídhigu de abba!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
goutte
Inglese
drop
Spagnolo
gota
Italiano
góccia,
góccio
Tedesco
Tropfen.
làmbria , nf: làmbriga Definizione
una genia de abba chi bogant is gràndhulas de s'ogu; fintzes cosighedha pagu pagu, istídhigu de cosa (sudore, lentore), is granos de s'orrosàriu
Sinonimi e contrari
làcrima*
/
botiu,
guta 1,
gutiu,
lútiu,
lútria,
istidha,
istídhigu
Frasi
dhi calat, no dhi calat làmbriga ◊ connoscis cantus làmbrias mi ant fatu marigosu su pani! ◊ dhi calat dogna làmbriga che cariasa!…
2.
s'afetu no est solu montovadu in sa moda de otavas e tertzinas ma lítzitu che làmbrias cristallinas (G.Ruju)◊ dha gradessis una lambrighedha de cafei? ◊ che chisina in sas àeras frundhida no siat custa làmbriga de vida! (A.Brundu)
Traduzioni
Francese
goutte
Inglese
drop
Spagnolo
gota
Italiano
stilla,
gócciola
Tedesco
Tropfen.
méngua , nf: amméngua Definizione
su torrare a prus pagu, a prus piticu
Sinonimi e contrari
chíltzina,
falu,
finizu,
impaghimentu,
irmíngua,
menguonzu,
mímina,
minimàntzia,
sméngua
| ctr.
créschida,
creschimónia
Frasi
sa méngua de is mígias
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
diminution
Inglese
drop
Spagnolo
mengua
Italiano
calo,
diminuzióne
Tedesco
Verminderung,
Abnahme,
Rückgang.
menguài , vrb: amenguai,
menguare,
menguari,
minguai,
minguare Definizione
fàere o torrare a prus pagu, fàere torrare sa cantidade o sa mannària de una cosa
Sinonimi e contrari
abasciai,
arreduire,
atzicare 1,
emenguare,
ilminorigare,
immeltzare,
immenguare,
impagai,
impicochire,
irminèscere,
menguanare,
miminare,
scimai,
torrae
| ctr.
crèschere
Frasi
mi est menguendhe dies de vida ◊ issa est sa chi mi ménguat su briu ◊ bidinne ses, sas provistas sunt menguanne! ◊ sas arbeghes sunt menguanne su late ◊ sa zente abbellu abbellu fit menguandhe e fintzas su lamentu de sa biuda fit prus pasau
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
décroître,
diminuer
Inglese
to decrease,
to drop
Spagnolo
menguar
Italiano
decréscere,
diminuire,
digradare
Tedesco
vermindern,
senken,
kürzen.
pintílla , nf Definizione
marchighedhu de diferente colore
Sinonimi e contrari
tidha
Traduzioni
Francese
macule,
tache
Inglese
macula,
drop
Spagnolo
mancha,
pizca
Italiano
màcula
Tedesco
Fleckchen.
ràza 1 , nf Definizione
su chi abbarrat de un'orroca chi cun su tempus che calat a crantos, is orrugos de sa pedra orruta de is orrocas / pedra lada
Sinonimi e contrari
pendéntili,
tèrema
/
pradera,
pràdica,
pràica,
tèglia
Frasi
sa pedra, trodhulendhe dae sa raza, est andhada a fèrrere finas a su riu ◊ ite bellas sas razas de su monte ch'illuminais maestosamente! (A.Paba)◊ che l'ant giutu fintzas a sa raza de su monte pro che lu betare dae sa roca
Terminologia scientifica
slg
Traduzioni
Francese
écroulement,
escarpement
Inglese
sheer drop
Spagnolo
derrumbamiento
Italiano
scoscendiménto
Tedesco
Absturz.
stídhu , nm: istidha* Definizione
un'apenas de cosa, mescamente de css. lícuidu
Sinonimi e contrari
botiu,
ghema 1,
guta 1,
gutiu,
istídhigu,
làmbria,
lútiu,
lútria,
paspia
/
cdh. stidhu
Traduzioni
Francese
goutte
Inglese
drop
Spagnolo
gota
Italiano
stilla
Tedesco
Tropfen.
tídha , nf: tilla,
tille,
tíllia,
tzilla 1 Definizione
genia de mància pitichedha, istídhigu de ógiu in su brodu, ma fintzes de css. cosa; orrughedhu, parte pitica, un'apenas de css. cosa / no mi at fatu mancu tilla = própiu nudha
Sinonimi e contrari
luneta,
pintilla
/
botiu,
ghema 1,
gutiu,
istídhigu,
làmbria,
lútiu,
paspia,
silla,
stídhia
/
incuedhu,
pitzuedhu,
tanchedhu
Frasi
custu no est si no una tilla, unu puntu ◊ si custu est una tilla, ite det èssere su riu! ◊ si los aiant puntos no lis aiat essidu tilla de sàmbene!◊ no bi mancat una tíllia!◊ nessunu at tocadu unu tille ca chie bi aiat proadu fit mortu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Tidda
Etimo
ltn.
*stillia
Traduzioni
Francese
macule,
tache
Inglese
macula,
drop
Spagnolo
mancha,
pizca
Italiano
téccola,
màcula
Tedesco
Fleckchen.