abborrigàda , nf: abburricada, burrigada* Definizione brulla pesante, giogu de martzocu: una brulla ti fatzo, un'ogu ti ndhe bogo Sinonimi e contrari ghelea, molentada, tontesa Frasi fatu m'at sa mascarada proite mi cheriat bellu, ma no b'at piús apellu fata chi est s'abburricada! (G.Atzori) Traduzioni Francese sottise, bêtise Inglese bad joke Spagnolo borricada Italiano brutto schérzo, spropòsito Tedesco schlechter Scherz, großer Fehler, Dummheit.

arràntzia , nf: erràntzia* Definizione cosa chi no est giusta, chi no torrat paris cun calecuna régula Sinonimi e contrari aerru, arrada, fadhina, imbàgliu Traduzioni Francese erreur Inglese mistake Spagnolo error, falta Italiano erróre Tedesco Fehler.

burratinàda , nf Definizione ibbàlliu tropu mannu, po pagu atentzione Sinonimi e contrari paristróculu Traduzioni Francese énormité, perle, erreur grossière Inglese blunder Spagnolo disparate Italiano strafalcióne Tedesco Schnitzer, schwerer Fehler.

difàlta , nf: disfalta Sinonimi e contrari crupa, falta, mancàssia Traduzioni Francese faute Inglese fault Spagnolo falta Italiano mancanza, erróre Tedesco Mangel, Fehler.

fàlta , nf: farta Definizione sa responsabbilidade de unu dannu, de una cosa male fata, candho dipendhent de ccn.; su fartare, su mancare, su no dhu’èssere de una cosa o de ccn. Sinonimi e contrari crupa, elfata, fadhoca, infarta, neche, nechesa, mancànscia / dannu Modi di dire csn: fàghere una cosa chentza farta = a seguru, chentza mancare, itl. immancabilménte; àere o tènnere f. = àere birgonza, sentíresi afaltadu; pagu falta = agiummai, pagu mancat chi… Frasi si irballabo, fachiat finta de no si abbizare de sas fartas meas ◊ no mi la sento de lu cundennare: in isse no bi at pecadu e ne farta ◊ deo no apo poderiu a cuerrare sas fartas tuas ◊ fatesi sa promissa de intregare sas fartas mias a sa rughe pro no pecare piús 2. cussu depiat benni, ma biu chi at fatu farta ◊ su babbu fiat mortu e faiat farta a sa famíllia ancora pitia ◊ no a mie, pobidha, ma a sa bidha nostra as fatu farta (A.Casula)◊ sa mamma est sempre bizilendhe sentza li fàghere farta note e die ◊ aiat gana de ghirare ma fachiat farta pro su trivallu 3. si intras in su mare che afundhas cun sa nae sentza farta (M.Murenu)◊ benide chena falta peruna! ◊ zente che tue, chentza fartas perunas, meritat bene ebbia ◊ depeis calai sentz'e farta peruna! 4. sos irrocos tuos pagu farta mi faghent! 5. s'afitu de cust'ortu si dhu pagat su limone, pagu falta Cognomi e Proverbi prb: no ghetes gurpa mai a sa fortuna: semper filu bi at de falta tua Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese faute, culpabilité Inglese error, guilt, deficiency, fault Spagnolo falta, culpabilidad Italiano fallo, colpevolézza, manchevolézza, deficiènza Tedesco Fehler Schuld, Fehltritt.

ilmàrru , nm: irmarru, ismarru, smarru Definizione cosa male fata, dannu o isbàgliu chi si faet chentza dhu bòllere, po pagu atentzione o pagu abbilesa Sinonimi e contrari fadhina, fadhu, imbàgliu, malavadhia, malesaura, scascedhu / ttrs. immarrunada Frasi su male isse lu faghet abbiduduidu, no po ismarru! ◊ no est istadu un'ismarru ma corpu assempiadu, su chi li at dadu! ◊ domandhabbilu a manu arta, si l'at fatu pro istridu o pro ismarru! (G.Ruju)◊ su bestiàmine mi ch'est intradu a su laore pro irmarru, un'iscuta chi mi so fidadu ◊ un'irmarru podet cumbinare, ma totu cussos fogos sunt postos abbididarmente! Traduzioni Francese faute, erreur Inglese mistake Spagnolo error, equivocación (f) Italiano sbàglio, erróre Tedesco Fehler.

imbàgliu , nm: ibàlliu, irbàgliu, irbàlliu, irballu, isbàlgiu, sbàgliu Definizione cosa chi si faet (o chi si narat) in fadhina a su contràriu o diferente de comente depet èssere, de comente andhat bene o de comente si iat a bòllere, po pagu atentzione, ca no s’ischit o fintzes ca no si ammentat bene / èssere in i. = crèiri una cosa candu est un’àtera Sinonimi e contrari aerru, arràntzia, fadhina, fadhoca Frasi chi no fàciu irbàlliu, de cussa maladia a nosu ndi fut morta una craba ◊ malas fainas de sos ómines e imbàglios de sos zuighes ◊ as fatu un'imbàgliu, a torrare! ◊ in cust'iscritu no ant a mancare sos imbàglios ◊ ses in imbàgliu: no est gai comente cres tue Etimo itl. Traduzioni Francese faute Inglese error Spagnolo error, falta Italiano sbàglio Tedesco Fehler.

màcua, màcula , nf: màgula Definizione prus che àteru, pecu de sa salude o fintzes de su cumportamentu de sa persona, neghe, curpa de s'ànima; tretighedhu de colore diferente coment'e de imbrutadura Sinonimi e contrari defeta, mendha, neche, nésica, peca 1 Frasi beneigo sas òperas de Deu chi no bi at ne màgula ne neu ◊ at de prata unu bestire sentza màcula peruna Cognomi e Proverbi smb: Maguledda Etimo itl. macula Traduzioni Francese tache, défaut Inglese stain Spagnolo mancha, defecto Italiano màcchia, mènda, difètto morale o della salute Tedesco Fleck, Fehler, Mangel.

malavadhía, malavadhína, malavardía , nf: malevadia, malevaldia Definizione fadhina mala, ibbàlliu de fàere dannu / fàghere una cosa, unu dannu, pro m. = de malascigura, po farta de atentzioni, chentza dhu bòlliri Sinonimi e contrari fadhina, malesagura Frasi su chi at fatu no est pro malavardia! ◊ ite tortos, cale fatu bos apo malevaldia? (P.Mossa)◊ malevadadu, no ndh'at, isse, de coro malu: l'at fatu pro malavardia ◊ est rutu ca fit imbriagu o pro malevardia? Etimo srd. Traduzioni Francese faute, erreur Inglese mistake Spagnolo falta, error Italiano sbàglio, erróre Tedesco Fehler.

mèndha , nf, nm: mendhu Definizione calecuna cosa de malu in is calidades o in su cumportamentu de una cosa o de unu, siat chi si ndhe tèngiat neghe o nono / pònnere m. a unu = afitziai Sinonimi e contrari falta, físsiu, mendhea, peca 1 / dismendhu, smendu Frasi li pones tropu mendhos a su pisedhu! ◊ it'est custu mendhu?! ◊ si sa prudhera si leat su mendhu de che betare s'ómine, fata! (Z.Porcu) Etimo ltn. mendum Traduzioni Francese défaut, vice Inglese vice, defect Spagnolo defecto, vicio Italiano difètto, vìzio Tedesco Fehler.

mendhèa, mendhèca , nf: mennea, mennega Definizione calecuna cosa de male, chi no andhat bene, o fintzes chi no praghet, coment'e abbitúdine esagerada chi giaet importu a cosighedhas de perunu contu, vitziedhu / èssere unu mendheca = àere o zúghere mendheas a meda Sinonimi e contrari abbenzu, abbétia, arraghèscia, atema, crecu 1, defeta, insemia, inzenzu, iscóticu, peca 1, piginu Frasi a ndhe li agatades, totu, de mendheas a custa cosa: a pàrrere meu no tenet nudha e mendheosos sezis bois! ◊ no si bidet, ma sa mennega la giughet!◊ donzunu tenet sas mendheas suas! Cognomi e Proverbi smb: Menneas Etimo srd. Traduzioni Francese défaut, caprice, lubie Inglese defect, whim, caprice Spagnolo defecto, capricho Italiano difètto, caprìccio, fìsima Tedesco Fehler, Marotte.

nèche , nf: nege, neghe, nexi Definizione sa responsabbilidade (àere o tènnere sa neghe) de unu dannu, de una cosa male fata, candho dipendhent de ccn.; foedhandho de animales, de matas o fintzes de sa salude de su cristianu, male, difetu chi no dhos lassat campare o crèschere singillos (àere o tènnere neghe), fintzes difetu eredau, de famíglia, de aredeu / donai nexi a unu = betare curpas a unu Sinonimi e contrari acajone, crupa, falta, nechesa / defeta, irvistu, istrópiu, mantza, nésica, peca 1 Frasi si su grodhe distruet su masone sa neghe est de chie pastórigat! ◊ si bufamus binu malu, sa neghe l'at s'isteriarzu ◊ su minore no ndhe tenet nege si at fatu fadhina ◊ sa neche est sa mea ca no mi so fatu bonu a nche lu torrare a su caminu zustu ◊ culpa mazore teniat e neghe chie at dadu a Maria a Pedru Feghe! ◊ l'ant mortu chentza neche 2. custa màchina tenet neghe, est cosindhe male ◊ cust'àrbure depet tènnere neghe o no li cufaghet su logu: no bi est creschindhe! ◊ s'animale chi at neghe mànigat meda ma no abbóniat ◊ cussa puntura de ispina mi at lassadu neghe: no poto pinnigare su pódhighe! Cognomi e Proverbi prb: neche o no neche pranghet berbeche Etimo ltn. nece(m) Traduzioni Francese faute, défaut, tare Inglese guilt, fault Spagnolo falta, defecto Italiano cólpa, fallo, difètto, tara Tedesco Schuld, Fehler.

nècia , nf Definizione genia de male, guastu (segada, iscarràfiu), cosa mala o fintzes intzimia de male Sinonimi e contrari defeta, nece, neche, mància, nésica, nítzia Frasi est andhadu a vísita, si tenet calchi nècia, gai faghet cura ◊ si unu at calchi nècia naturale oe podet fàghere sa cura Etimo srd. Traduzioni Francese tache, tare Inglese macula, imperfection Spagnolo mancha, falla Italiano màcchia, magagna Tedesco Fehler, Gebrechen, Faulen.

nésica , nf: nésiga Definizione segada, genia de guastu, de male (mescamente cuau, chi no si biet a fora), fintzes calesiògiat difetu, pecu o singiale de male in css. cosa, animale o persona Sinonimi e contrari checa, màcua, méssiga, neche, néciu, néssiga, peca 1 Frasi bella cust'olia, liera una meraviza: no zughet una nésiga! ◊ custa màchina est noa noa: no zughet una nésiga, mancu una frascadura, nudha! Etimo srd. Traduzioni Francese abîmé, défaut Inglese rotting, fault Spagnolo deterioro, defecto Italiano bacatura, guasto, difètto Tedesco Fehler.

pèca 1 , nf, nm: pecu Definizione ccn. cosa de malu in is cosas e in is cumportamentos, chentza chi siat sèmpere po curpa o neghe de chie dha tenet; su fàere unu burdu Sinonimi e contrari defeta, màcua, mendha, neche, nésica / abbaunzu, scioncu Modi di dire csn: betare unu pecu a unu = incurpàrelu de carchi cosa male fata, nàrrere chi tenet carchi pecu; carrare pecos a unu = nàrrere o pònnerendhe male, narrerendheli de onzi colore; èssere a peca = àere carchi pecu, sufrire de carchi cosa Frasi cun tot'is pecas chi teniant, fuant genti onesta ◊ onzunu tenet sas pecas suas ◊ no bi at peca peruna in sa camisa ◊ su coju dai fora paret ozu e mele, ma addaghi che ses in mesu essint totu sos pecos 2. issos tenent sas cumbeniéntzias, ma sunt dae tantu in tantu a peca, gherrandhe chin sas frebbes ◊ dae candho at colau sa purmonite est sèmpere a peca Cognomi e Proverbi prb: no bi at bella sentza pecu Etimo itl. pecco Traduzioni Francese défaut Inglese defect Spagnolo falta, defecto Italiano difètto Tedesco Fehler, Mangel.

tzancarronàda , nf: ciancarronada Definizione aconcada maca, fatura de tzancarrones Sinonimi e contrari aconcada, acucada, garrafatoni, isconcata, isconchinada, meleda / cdh.tzancarrunata, ttrs. tzancarrunada Etimo srd. Traduzioni Francese faute grossière, balourdise Inglese big mistake, stupid act Spagnolo disparate, imprudencia, falta Italiano cólpo di tèsta, gròsso sbàglio, spropòsito, balordàggine Tedesco unbesonnene Handlung, grober Fehler, Dummheit.

«« Cerca di nuovo