abbénzu , nm: aenzu,
benzu,
enzu Definizione
genia de neghe o pecu, difetu de sa carena, o fintzes de sa manera de fàere de sa persona / betare s'aenzu = agatare ite de nàrrere, ite de critigare, cosa in contràriu
Sinonimi e contrari
defeta,
inzenzu,
mendhea,
peca 1
/
menisprésiu
2.
li agato abbenzos e atrecos
Cognomi e Proverbi
prb:
no est bella chen'aenzu, no est fea chena gràtzia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défaut
Inglese
flaw,
moral defect
Spagnolo
defecto
Italiano
mènda,
difètto fìsico o morale
Tedesco
Mangel.
màcua, màcula , nf: màgula Definizione
prus che àteru, pecu de sa salude o fintzes de su cumportamentu de sa persona, neghe, curpa de s'ànima; tretighedhu de colore diferente coment'e de imbrutadura
Sinonimi e contrari
defeta,
mendha,
neche,
nésica,
peca 1
Frasi
beneigo sas òperas de Deu chi no bi at ne màgula ne neu ◊ at de prata unu bestire sentza màcula peruna
Cognomi e Proverbi
smb:
Maguledda
Etimo
itl.
macula
Traduzioni
Francese
tache,
défaut
Inglese
stain
Spagnolo
mancha,
defecto
Italiano
màcchia,
mènda,
difètto morale o della salute
Tedesco
Fleck,
Fehler,
Mangel.
mancài 1 , vrb: ammancai,
mancare Definizione
bènnere mancu, pèrdere, su dhue àere mancàntzia, farta, su no dhue èssere o èssere pagu de is cosas (aus. èssere, o fintzes àere si su sugetu de su vrb. no est precisu); fàere a mancu, fàere mancàntzias, cosas malas o chi no andhant bene mescamente contras a un'avertimentu o una régula (aus. àere)
Sinonimi e contrari
afaltai,
miminare,
scimai
/
istramancai
| ctr.
bundhare,
crèschere,
èssere,
subercai
Frasi
s'iscuta chi so mancadu mi ch'est pigadu su late in su fogu ◊ sunt duas dies chi mi mancat su bestiàmine ◊ mi est mancadu custu traste: bidu mi l'as? ◊ li sunt mancadas sas fortzas ◊ a cancu cumpàngiu no fiant mancadas is iscrocorigaduras ◊ males za no ndhe mancat a neune ◊ in custu tretu, de intúnigu che ndhe cheret àteru: comente colo sa riga si bidet chi bi ndhe mancat ◊ nos at mancadu cosa dae domo ◊ mi at mancadu bestiàmine ◊ mi sunt mancadas sas berbeghes ◊ de brabeis e angionis no ndi at mancau prus
2.
ei, no apo a mancare de fàghere su chi naras tue!…◊ no as mancadu de fàghere sa faina: lampu!… mandronatzu! ◊ atrus no iant mancau de nai cancu fuedhu in prus ◊ ndh'at contau de fatos in ca fut in Iugoslàvia!… ma ci no est mortu pagu dh'at mancau
3.
mamma mia, perdònami si calchi borta apo mancadu ◊ sa curpa est sa tua ca as mancadu tue ◊ si apu mancau sèndiri pipia bollu èssi perdonara ◊ nàrami in ite apo mancadu pro meritare tanta pena!
Cognomi e Proverbi
prb:
chie no mancat no est nàschidu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
manquer,
faire défaut,
commencer à manquer
Inglese
to be lacking
Spagnolo
carecer,
faltar
Italiano
difettare,
mancare,
scarseggiare
Tedesco
mangeln,
knapp sein.
manciadúra , nf Definizione
su èssere guasta, no bene sana de una cosa, su tènnere difetu, neghe, su no èssere liera
Sinonimi e contrari
nenciadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abîmé,
défaut
Inglese
rotting
Spagnolo
picadura
Italiano
bacatura
Tedesco
Wurmstich.
mèndha , nf, nm: mendhu Definizione
calecuna cosa de malu in is calidades o in su cumportamentu de una cosa o de unu, siat chi si ndhe tèngiat neghe o nono / pònnere m. a unu = afitziai
Sinonimi e contrari
falta,
físsiu,
mendhea,
peca 1
/
dismendhu,
smendu
Frasi
li pones tropu mendhos a su pisedhu! ◊ it'est custu mendhu?! ◊ si sa prudhera si leat su mendhu de che betare s'ómine, fata! (Z.Porcu)
Etimo
ltn.
mendum
Traduzioni
Francese
défaut,
vice
Inglese
vice,
defect
Spagnolo
defecto,
vicio
Italiano
difètto,
vìzio
Tedesco
Fehler.
mendhèa, mendhèca , nf: mennea,
mennega Definizione
calecuna cosa de male, chi no andhat bene, o fintzes chi no praghet, coment'e abbitúdine esagerada chi giaet importu a cosighedhas de perunu contu, vitziedhu / èssere unu mendheca = àere o zúghere mendheas a meda
Sinonimi e contrari
abbenzu,
abbétia,
arraghèscia,
atema,
crecu 1,
defeta,
insemia,
inzenzu,
iscóticu,
peca 1,
piginu
Frasi
a ndhe li agatades, totu, de mendheas a custa cosa: a pàrrere meu no tenet nudha e mendheosos sezis bois! ◊ no si bidet, ma sa mennega la giughet!◊ donzunu tenet sas mendheas suas!
Cognomi e Proverbi
smb:
Menneas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
défaut,
caprice,
lubie
Inglese
defect,
whim,
caprice
Spagnolo
defecto,
capricho
Italiano
difètto,
caprìccio,
fìsima
Tedesco
Fehler,
Marotte.
nèche , nf: nege,
neghe,
nexi Definizione
sa responsabbilidade (àere o tènnere sa neghe) de unu dannu, de una cosa male fata, candho dipendhent de ccn.; foedhandho de animales, de matas o fintzes de sa salude de su cristianu, male, difetu chi no dhos lassat campare o crèschere singillos (àere o tènnere neghe), fintzes difetu eredau, de famíglia, de aredeu / donai nexi a unu = betare curpas a unu
Sinonimi e contrari
acajone,
crupa,
falta,
nechesa
/
defeta,
irvistu,
istrópiu,
mantza,
nésica,
peca 1
Frasi
si su grodhe distruet su masone sa neghe est de chie pastórigat! ◊ si bufamus binu malu, sa neghe l'at s'isteriarzu ◊ su minore no ndhe tenet nege si at fatu fadhina ◊ sa neche est sa mea ca no mi so fatu bonu a nche lu torrare a su caminu zustu ◊ culpa mazore teniat e neghe chie at dadu a Maria a Pedru Feghe! ◊ l'ant mortu chentza neche
2.
custa màchina tenet neghe, est cosindhe male ◊ cust'àrbure depet tènnere neghe o no li cufaghet su logu: no bi est creschindhe! ◊ s'animale chi at neghe mànigat meda ma no abbóniat ◊ cussa puntura de ispina mi at lassadu neghe: no poto pinnigare su pódhighe!
Cognomi e Proverbi
prb:
neche o no neche pranghet berbeche
Etimo
ltn.
nece(m)
Traduzioni
Francese
faute,
défaut,
tare
Inglese
guilt,
fault
Spagnolo
falta,
defecto
Italiano
cólpa,
fallo,
difètto,
tara
Tedesco
Schuld,
Fehler.
nésica , nf: nésiga Definizione
segada, genia de guastu, de male (mescamente cuau, chi no si biet a fora), fintzes calesiògiat difetu, pecu o singiale de male in css. cosa, animale o persona
Sinonimi e contrari
checa,
màcua,
méssiga,
neche,
néciu,
néssiga,
peca 1
Frasi
bella cust'olia, liera una meraviza: no zughet una nésiga! ◊ custa màchina est noa noa: no zughet una nésiga, mancu una frascadura, nudha!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abîmé,
défaut
Inglese
rotting,
fault
Spagnolo
deterioro,
defecto
Italiano
bacatura,
guasto,
difètto
Tedesco
Fehler.
pèca 1 , nf, nm: pecu Definizione
ccn. cosa de malu in is cosas e in is cumportamentos, chentza chi siat sèmpere po curpa o neghe de chie dha tenet; su fàere unu burdu
Sinonimi e contrari
defeta,
màcua,
mendha,
neche,
nésica
/
abbaunzu,
scioncu
Modi di dire
csn:
betare unu pecu a unu = incurpàrelu de carchi cosa male fata, nàrrere chi tenet carchi pecu; carrare pecos a unu = nàrrere o pònnerendhe male, narrerendheli de onzi colore; èssere a peca = àere carchi pecu, sufrire de carchi cosa
Frasi
cun tot'is pecas chi teniant, fuant genti onesta ◊ onzunu tenet sas pecas suas ◊ no bi at peca peruna in sa camisa ◊ su coju dai fora paret ozu e mele, ma addaghi che ses in mesu essint totu sos pecos
2.
issos tenent sas cumbeniéntzias, ma sunt dae tantu in tantu a peca, gherrandhe chin sas frebbes ◊ dae candho at colau sa purmonite est sèmpere a peca
Cognomi e Proverbi
prb:
no bi at bella sentza pecu
Etimo
itl.
pecco
Traduzioni
Francese
défaut
Inglese
defect
Spagnolo
falta,
defecto
Italiano
difètto
Tedesco
Fehler,
Mangel.
pecài, pecàre , vrb Definizione
fàere male, pecaos, fartas chi tenent una responsabbilidade chi s'ischit e si sentit; foedhandho de cosa prantada, matedu, gente, machinàrios o àteru, àere o bogare difetu, andhare male, fàere farta in su funtzionamentu o cumportamentu
Sinonimi e contrari
faltare
Modi di dire
csn:
pecare a origras = àere carchi pecu a origras, èssiri surdu, grai de origas, betàresi a surdu; pecare a macu, a tontu = àere carchi pecu de macos, de tontos
Frasi
nimmancu dèu ti cundennu: bai e no pechis prus! (Ev.)◊ su dinari non at un'ànima de sarvare, non pensat, non disizat, non furat, non pecat (G.Ruju)◊ chini pecat si perdit s'amistadi de Deus
2.
eite a origras pecas: so tres oras cramèndhedi e tue totu nudha! ◊ is infertus podint pecai, si no funt fatus bèni
Etimo
ltn.
peccare
Traduzioni
Francese
pécher,
faire défaut
Inglese
to sin,
to be deficient
Spagnolo
pecar,
cojear,
tener defectos
Italiano
peccare,
difettare
Tedesco
sündigen,
mangeln,
fehlen,
mangelhaft sein.