aérru , nm: arru 1,
erru Sinonimi e contrari
arràntzia,
irballu
Frasi
no apas pensamentu cambiadu, ca est in pagu su fàere un'aerru! ◊ catzadore bonu chen'aerru sos puzones ndhe los betat s'unu fatu de s'àteru!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
erreur
Inglese
mistake
Spagnolo
error
Italiano
erróre
Tedesco
Irrtum.
arràntzia , nf: erràntzia* Definizione
cosa chi no est giusta, chi no torrat paris cun calecuna régula
Sinonimi e contrari
aerru,
arrada,
fadhina,
imbàgliu
Traduzioni
Francese
erreur
Inglese
mistake
Spagnolo
error,
falta
Italiano
erróre
Tedesco
Fehler.
fadhíe , vrb: fadhire,
fadhiri Definizione
ibballiare, crèdere chi est una cosa candho est un'àtera, pigare una cosa, o a ccn., po un'àtera o un'àteru (intrs. aus. èssere; trans. aus. àere)
Sinonimi e contrari
confúndhere,
faltai,
ibbagliare,
ifartire,
infadhire,
irbagiare,
sfadhiri
| ctr.
ingertai
Modi di dire
csn:
fadhire a ccn. cun… = leare a unu creíndhelu un'àteru, cufúndhere s'unu cun s'àteru; fadhíresi mesu mesu = isbagliai in prenu, deunudotu
Frasi
seo timenno ca siat fadhinnosi ◊ at leadu sa mira a l'isparare ma si l'at fadhidu ◊ a fadhiri nci bollit pagu ◊ no mi seu fadhia: tenemu arraxoni dèu ◊ o intzertu o fadhu ◊ est cassadore bonu: no si ndhe fadhit una ◊ as fadhidu su logu: no ti orizontas piús! ◊ si no mi fadhit sa memória est goi ◊ chi no fadhit sa càriga, intendu arrastu de arracatu! ◊ no vochei sos polcrabos ca mi so fadhidu! ◊ mai mi est fadhitu s'archibbusu ◊ parit chi no fadhat mai su díciu
2.
cussu no est Bodale: lu sezis fadhindhe! ◊ pagu surpu: si fadhiat su macitu po trèmini! ◊ fadhidhu cun frade totu ti apo!
Cognomi e Proverbi
prb:
si fadhit limba no fadhit coro
Etimo
ltn.
*fallire
Traduzioni
Francese
se tromper
Inglese
to mistake
Spagnolo
equivocar
Italiano
sbagliare,
fallare,
sgarrare
Tedesco
verwechseln,
irren.
fadhína , nf Definizione
ibbàlliu chi si faet chentza si ndhe acatare, po pagu atentzione, credendho de fàere giustu, de fàere bene / fàghere o nàrrere una cosa in f., ibballiandho
Sinonimi e contrari
fadhida,
fadhichia,
fadhoca,
fadhu,
ilmarru,
imbàgliu,
malavadhia
Frasi
pro me no bi at fadhina: est comente naro deo! ◊ bufendhe, in fadhina pro tatza ant leadu su conzu!…◊ in fadhina, creindhe chi in s'ampulla bi aiat abba, at bufadu varichina ◊ is bonas meris de domu de raru arruint in sa fadhina de coi su pani pagu axedu ◊ cussu no faghet bene si no est in fadhina! ◊ at pigau in fadhina una cosa po un'àtera
Cognomi e Proverbi
prb:
chine faet faina faet fadhina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faute,
erreur,
lapsus
Inglese
mistake,
slip
Spagnolo
error (m),
equivocación,
lapsus,
falta
Italiano
sbàglio,
erróre,
lapsus,
fallo
Tedesco
Irrtum,
Lapsus.
faltài, faltàre , vrb: afaltai,
fartai,
fartare Definizione
mancare, fàere farta, fàere a mancu, bènnere mancu cun neghe o curpa; fadhíresi, arregodare male
Sinonimi e contrari
difaltare,
mancai,
mentire
/
fadhie,
ifartire
Frasi
no farto, como, de ch'essire a fora a leare fritu!…◊ no farto de bi andhare ca est urzente ◊ no fartes de fàghere cussa cosa, ca nos serbit! ◊ nos faltat su sole ◊ in domo noa no bi fartat nudha ◊ comente depo istare si bois mi faltades, lughe mia?! ◊ chi no usat arremédiu a su mali faltat a s'obbrigatzioni sua
2.
ci as fartau, narant is cumannamentos, depes acusare ◊ a fartare mi l'imponet sa vida chi passo e perdonàdemi si bos apo fartadu, ma su veru lúmene meu est un'àteru!
3.
si no farto, s'irrobbatóriu l'ant fatu oto a oe ◊ si no farto, custa tzita est cosa de pagare!
Cognomi e Proverbi
prb:
coltza sa domo chi bi faltat risu!
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
manquer,
déroger
Inglese
to make a mistake,
to derogate
Spagnolo
faltar
Italiano
comméttere una mancanza,
derogare
Tedesco
verfehlen,
versäumen,
abweichen.
ibbagliàre , vrb: ibballiare,
ilballiare,
imbagliare,
imballiare 1,
irbagliae,
irbagliai,
irbagliare,
irballare,
isbagliai,
isbagliare,
isballiai,
isballiare,
sbagliai Definizione
fàere sa cosa male, de no torrare paris cun sa beridade o cun su giustu o cun su chi andhat bene / mi so irballadu = mi so fadhidu, apo irballadu
Sinonimi e contrari
fadhie,
ifartire,
irbagiare,
isdeinare
| ctr.
ingertai
Frasi
bae e chilca cantos annos si agatat custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu ◊ vi cheret pacu e nudha a s'irbagliare ◊ isbàgliat fintzas su predi nendi sa missa ◊ so cumbintu chi at imbagliadu caminu ◊ donzunu est suzetu a irballare ◊ mih chi as imballiadu domo! ◊ cussu si l'at irbagliata mannu e longu cantu est! ◊ apo ibballiau po no cumprènnede
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se tromper
Inglese
to mistake
Spagnolo
equivocarse
Italiano
sbagliare
Tedesco
irren (sich).
ilmàrru , nm: irmarru,
ismarru,
smarru Definizione
cosa male fata, dannu o isbàgliu chi si faet chentza dhu bòllere, po pagu atentzione o pagu abbilesa
Sinonimi e contrari
fadhina,
fadhu,
imbàgliu,
malavadhia,
malesaura,
scascedhu
/
ttrs. immarrunada
Frasi
su male isse lu faghet abbiduduidu, no po ismarru! ◊ no est istadu un'ismarru ma corpu assempiadu, su chi li at dadu! ◊ domandhabbilu a manu arta, si l'at fatu pro istridu o pro ismarru! (G.Ruju)◊ su bestiàmine mi ch'est intradu a su laore pro irmarru, un'iscuta chi mi so fidadu ◊ un'irmarru podet cumbinare, ma totu cussos fogos sunt postos abbididarmente!
Traduzioni
Francese
faute,
erreur
Inglese
mistake
Spagnolo
error,
equivocación (f)
Italiano
sbàglio,
erróre
Tedesco
Fehler.
malavadhía, malavadhína, malavardía , nf: malevadia,
malevaldia Definizione
fadhina mala, ibbàlliu de fàere dannu / fàghere una cosa, unu dannu, pro m. = de malascigura, po farta de atentzioni, chentza dhu bòlliri
Sinonimi e contrari
fadhina,
malesagura
Frasi
su chi at fatu no est pro malavardia! ◊ ite tortos, cale fatu bos apo malevaldia? (P.Mossa)◊ malevadadu, no ndh'at, isse, de coro malu: l'at fatu pro malavardia ◊ est rutu ca fit imbriagu o pro malevardia?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faute,
erreur
Inglese
mistake
Spagnolo
falta,
error
Italiano
sbàglio,
erróre
Tedesco
Fehler.
tzancarronàda , nf: ciancarronada Definizione
aconcada maca, fatura de tzancarrones
Sinonimi e contrari
aconcada,
acucada,
garrafatoni,
isconcata,
isconchinada,
meleda
/
cdh.tzancarrunata,
ttrs. tzancarrunada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
faute grossière,
balourdise
Inglese
big mistake,
stupid act
Spagnolo
disparate,
imprudencia,
falta
Italiano
cólpo di tèsta,
gròsso sbàglio,
spropòsito,
balordàggine
Tedesco
unbesonnene Handlung,
grober Fehler,
Dummheit.