Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

agugèta , nf Definitzione genia de acapióngiu Sinònimos e contràrios allióngiu, cordonera, presógliu Ètimu spn. agujeta Tradutziones Frantzesu lacet, ficelle Ingresu lace, string Ispagnolu cordón Italianu stringa, legàccio Tedescu Band.

alligagàmba , nm: liacamba* Definitzione genia de acàpiu chi si ponet a is cartzas de su costúmene Sinònimos e contràrios acàpiu, allióngiu Tradutziones Frantzesu lien, ficelle, lacet Ingresu string Ispagnolu cordón Italianu legàcciolo Tedescu Strumpfband.

allióngiu , nm: ligóngiu Definitzione ligatzu a frocu o feta po acapiare, in is bestimentos, fintzes corria de iscarpa Sinònimos e contràrios acapamentu, acapióngiu, acàpiu, presógliu, presura / agugeta, cordonera / cdh. liàciula Frases apu biu duas crocorigas acapiadas cun d-un'allióngiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lien, ficelle, lacet Ingresu lace Ispagnolu cordón Italianu legàccio Tedescu Schnürband.

cadiàna , nf Definitzione genia de ispaitu fine o codriola, forte Frases sa cadianedha de sa bússia fit totu nodos, segada e torrada a annúnghere Tradutziones Frantzesu lacet, extra-fort Ingresu lace Ispagnolu lazo, cordón Italianu làccio, fettùccia Tedescu Schnur.

chinghédhu , nm: cignedhu, cingedhu, cinghedhu, singedhu Definitzione tira de cosa, mescamente de pedhe, cun sa tíbbia, o fintzes codriola de acapiare in chintzu, chintórgiu; oru de telu de lana Sinònimos e contràrios chintòglia, chíntula, lorita, tzinta / tzíngulu Frases in su chinghedhu portaiat s'ortigione cun sa màniga trabballada (R.Sardella)◊ mannoi iscudiat a cinghedhu ◊ tzia mi at curtu a chinghedhu ◊ acabbadha, citidi e bufa ca ci no seo piganno su cignedhu! Tradutziones Frantzesu lacet, cordon, ruban Ingresu small belt Ispagnolu oruga Italianu cìntolo, cìngolo Tedescu Band, Raupenband.

ciapèta , nf Definitzione acapióngiu de is mígias, fintzes péiga po su mannale Sinònimos e contràrios ciapa 1, ligas / sciampeta Ètimu itl. ciappetta Tradutziones Frantzesu lacet Ingresu string Ispagnolu tira, cordón (m) Italianu legàccio Tedescu Schuhband.

cordonèra , nf: corduena Definitzione tira de cosa, prus che àteru de orrobba téssia apostadamente, ma fintzes corria de iscarpa Sinònimos e contràrios agugeta, allióngiu, coidana, corria, lantu, presógliu Frases mi serbit unu orrochetu de filu niedhu e una pariga de cordoneras ◊ sas cordoneras de sas tígias ◊ is pabixedhas si acàpiant cun is corduenas Ètimu ctl. cordonera Tradutziones Frantzesu lacet Ingresu lace Ispagnolu cordel Italianu stringa Tedescu Schnürband.

cróbu 1 , nm: ciopu 1, cropu 1, crou 1, giobe*, lobu Definitzione inghíriu, incropada de cosa (filu, fune, codriola, e àteru) fatu coment'e acapiandho a nodu, ma lenu, largu de pòdere iscúrrere po cassare un'animale; orrugu de sartitzu curtzu, longu su tanti de fai unu cricu cun is càbudos acapiaos impare; lóriga de cadena e fintzes asa de istrégiu piticu Sinònimos e contràrios cannaca, lantu Maneras de nàrrere csn: tènnere a cropu = a latzu; piscare a unu in cropu = sighire a unu faghindhe su dannu, in grímines Frases dhu portat acapiau a crobu de suncurri 2. mi at donau duus crous de sartitzu ◊ sa sartitza est menzus fata a crobos minores 3. sos barratzellos fint fachenne sa posta a sos bardaneris pro los piscare in cropu e nche los issacare in galera ◊ est una cuculia chene cropos Sambenados e Provèrbios smb: Crobu Tradutziones Frantzesu lacet, saucisson Ingresu lace, sauseges drum Ispagnolu lazo, cordón Italianu làccio, ròcchio di salsìccia Tedescu Schlinge, Wurststück.

giòbe , nm: ciopu 1, giobu, lobu Definitzione giru, lobu de cosa (es., filu, fune, codriola) coment'e acapiandho a nodu istrintu o fintzes lenu chi potzat iscúrrere po cassare mescamente animales (ma si narat fintzes in cobertantza po gente); orrugu de sartitzu cun is cabos acapiaos impare; lóriga de cadena Sinònimos e contràrios isciocu, lantu Maneras de nàrrere csn: giobu de càriga = filleri de càriga; parare su giobu = parai su latzu; giobitu de criadura = cosa chi si apicat in trugu a sa criadura pro no àere male Frases upas caratzadas de pídigu parant sos giobes a sa libbertade ◊ a giobu mi l'ant tenta sa crabola (G.Fiori)◊ si che torresit a binza gàrrigu de giobos e comintzesit sa catza de sas puzones ◊ retzas, trobeas, giobos fuo, cantos ndhe preparas tue, trassista! 2. at mandhigadu unu giobu de saltitza ◊ est una cadenita totu a giobitedhos ◊ sa cadena est fata a tantos giobos intrados apare Ètimu ltn. cop(u)lum Tradutziones Frantzesu nœud coulant, lacet, anneau de chaîne Ingresu skipknot, lace, link Ispagnolu lazo, eslabón Italianu càppio, làccio, anèllo di catena Tedescu Schlinge, Kettenglied.

infócu , nm: infogu, irfogu, isfogu Definitzione lobu de fune o corria largu chi si betat de atesu a conca o a corros de s'animale arestosu po dhu pòdere aciapare e pigare a fune, comente faent is issocadores Sinònimos e contràrios infogadolza Maneras de nàrrere csn: betare s'i. a un'animale, tènnere un'animale a i.; èssere a isfogu paradu = a latzu prontu Frases in sas gherras usadu ant cun vitória frundha, arcu, virga e soga pro s'infogu ◊ a bortas mi biso tentu a infogu comente a cadhu in cunzados anzenos ◊ est andhendhe a tènnere a infogu sa baca ispana Tradutziones Frantzesu lacet, lasso Ingresu snare Ispagnolu lazo Italianu làccio Tedescu Schlinge.

istrínga , nf Definitzione tirighedha fine (mescamente de pedhe), ma fintzes biculedhu, orrughedhu piticu, tantighedhu pagu de calecuna cosa / téssidu a i. = a iscringadas, a tiras de diferente colore Sinònimos e contràrios corria, tira / arrogalla, biculaza / butiu, stídhiu 2. de ozu non be ndh'aiat falau nemmancu un'istringa Ètimu itl. stringa Tradutziones Frantzesu lacet Ingresu lace Ispagnolu correa, tira de cuero, pizca Italianu aghétto Tedescu Schnürband.

làntu , nm: allatzu, lassu, latu, latzu Definitzione genia de lobu chi si parat po cassare animales (ma si narat fintzes de un'aparíciu de filu zingadu); in cobertantza, su chi si faet po pigare s'àteru mancari a ingannu Sinònimos e contràrios cordonera, corria, crobu 1, isciocu, peàdiga 1, soga, túturu / agugeta, allióngiu, presógliu, trena Maneras de nàrrere csn: genias de latzus: a cardiga, a arcu, a púncia, a pértias; parai su l. = parare su crobu; ghetai l. = interrare unu tretu de una canna de bide lassada atacada a su fundhu pro ndhe fàghere un'àteru; latzu a sazitu = sorigarzu Frases faiat is murrus pariat unu margiani tentu a lassu! ◊ parat su latu a tènnere perdiches ◊ cussu est pascendu a fura, ma ciai nci betat su pei a su lassu! ◊ timet che unu sórighe pro su latu 2. ant abertu sa cassa a is eletoris ocannu puru fendi a modu antigu: parant is latzus… Sambenados e Provèrbios smb: Latu, Lazzu Ètimu ltn. laqueus Tradutziones Frantzesu lacet Ingresu snare Ispagnolu lazo, cordón Italianu làccio Tedescu Schlinge, Band.

ligóngiu, ligónzu , nm: allióngiu*, lióngiu, lionzu Definitzione lióngiu a frocu po acapiare, in is bestimentos, in iscarpas e àteru (a bortas fintzes filu), ma fintzes acapióngiu de dónnia genia Sinònimos e contràrios acapamentu, acapióngiu, acàpiu, lighinzu, presógliu, presura / agugeta, cordonera Frases sciollei su ligóngiu! ◊ mi restaiat solu de torrare a bidha pro annodiare sos lionzos de sàmbene 2. sa currente colat in d-unu lióngiu de arràmene Sambenados e Provèrbios smb: Lionzu Tradutziones Frantzesu lien, lacet, ficelle Ingresu string Ispagnolu cordón Italianu legàccio Tedescu Schnürband.

presógliu, presólzu , nm, nf: presorja 1, presorju, presorza, presorzu, pressorju Definitzione orrugu de cosa po acapiare: presorza est fintzes sa trobea po troboire un'animale iscapu Sinònimos e contràrios acapamentu, acapióngiu, acàpiu, lighinzu, ligóngiu, presura / cannabitu, cordedha, funedhu, ispaitu, toroneu, tzunghedhu / agugeta, corria, lantu, trena Frases fit airau che cane de presorju ◊ isolve sos presorzos, no ti atates de promissas anzenas! ◊ sunt isetandhe a lis illascare su presorju Ètimu ltn. prehe(n)sorium Tradutziones Frantzesu ficelle, lacet Ingresu string Ispagnolu ligadura, lazo Italianu legàcciolo Tedescu Schnürband.

singédhu , nm: chinghedhu* Definitzione genia de chintórgiu, de pedhe, imbestiu de velludu Sinònimos e contràrios chintòglia, chíntula, lorita Frases at fatu unu pràngiu de cosas lichitosas chi faint isciabudhai s'istògumu e allargai su singedhu! ◊ bendit singendhus, alliòngius, ullieras e àteras cositedhas Tradutziones Frantzesu ceinture, lacet Ingresu girdle Ispagnolu cinturón, correa Italianu cintura, cìntolo Tedescu Gürtel.