Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acàpiu , nm Definitzione cosa o fatu chi aguantat impare duas o prus cosas o chistiones a manera de dipèndhere s'una de s'àtera, de andhare impare, de cuncordare / acapiolu = corria de iscarpa Sinònimos e contràrios acapamentu, acapióngiu, afiledhu, allióngiu, ligóngiu, presógliu, presura 2. si funt cojaus ca cussu fut s'acàpiu chi at bófiu su distinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lien, liaison Ingresu string Ispagnolu atadura, conexión, ligazón Italianu legàccio, connessióne, correlazióne, legame Tedescu Band, Bindung.

agugèta , nf Definitzione genia de acapióngiu Sinònimos e contràrios allióngiu, cordonera, presógliu Ètimu spn. agujeta Tradutziones Frantzesu lacet, ficelle Ingresu lace, string Ispagnolu cordón Italianu stringa, legàccio Tedescu Band.

alligagàmba , nm: liacamba* Definitzione genia de acàpiu chi si ponet a is cartzas de su costúmene Sinònimos e contràrios acàpiu, allióngiu Tradutziones Frantzesu lien, ficelle, lacet Ingresu string Ispagnolu cordón Italianu legàcciolo Tedescu Strumpfband.

ciapèta , nf Definitzione acapióngiu de is mígias, fintzes péiga po su mannale Sinònimos e contràrios ciapa 1, ligas / sciampeta Ètimu itl. ciappetta Tradutziones Frantzesu lacet Ingresu string Ispagnolu tira, cordón (m) Italianu legàccio Tedescu Schuhband.

coldòne , nm: cordone, cordoni Definitzione genia de codriola, grussita o fine, segundhu ite; oru longu, chi essit in calecunu muru, ischina o ischinale de teulada Sinònimos e contràrios cordozu 1, turrutu Maneras de nàrrere csn: c. de muru, de muneda; c. de arretza = aundi si atacant is gamus; c. de para = su cordone chi sos padres zughent imboligadu presu in chitu, subra de s'àbbidu; c. de su butone = saita, itl. funìcolo spermàtico; c. de s'imbíligu o de bídhiu = saita, itl. cordóne ombelicale Frases su predi, acabbada sa missa, inghitzat a s'iscapiai su cordoni de chintzu ◊ sa maista de partu at segau su cordone de s'imbíligu a su pipiu candho est naschiu Sambenados e Provèrbios smb: Cordone, Cordoni Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu cordon Ingresu string Ispagnolu cordón Italianu cordóne Tedescu Schnur.

cordèdha , nf Definitzione genia de funighedha fine / erba de cordedha = nerviada 1 (Plantago lanceolata) Sinònimos e contràrios balentinu, cannabitu, cordigliola, filadissa, funedhu, ispaitu, músciu, presógliu, toroneu, trilla, túmixi, tzunghedhu / cdh. culdedha Sambenados e Provèrbios smb: Cordedda Tradutziones Frantzesu cordelette, ficelle Ingresu small string Ispagnolu cordel Italianu cordicèlla Tedescu dünne Schnur.

cordonítu , nm Definitzione genia de funedhu, codriola fine Sinònimos e contràrios balentinu, cannabitu, codriola, filadissa, funedhu, ispaitu, músciu, restiga 1, toroneu, tzunghedhu / cdh. culdunitu Tradutziones Frantzesu cordonnet Ingresu string Ispagnolu cordoncito Italianu cordoncino Tedescu Bindfaden.

filléri , nm Definitzione cosa prus che àteru pitica agguantada impare cun calecunu filu a bisura de collana / f. de càriga = corona de figu sicada Sinònimos e contràrios fibera, filare Frases sa càriga candho si collit neta e assuta si faghet a filleris Tradutziones Frantzesu enfilade Ingresu string Ispagnolu sarta Italianu filza Tedescu Kette.

funighèdha , nf: funixedha Definitzione genia de fune finedhedha Sinònimos e contràrios balentinu, cannabitu, cordedha, cordigliola, filadissa, funedhu, grosseru, ispaitu, músciu, presógliu, reste, restiga 1, toroneu, tzunghedhu / cdh. funicedha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ficelle, cordelette Ingresu string Ispagnolu cuerdita Italianu funicèlla Tedescu Schnur.

ligóngiu, ligónzu , nm: allióngiu*, lióngiu, lionzu Definitzione lióngiu a frocu po acapiare, in is bestimentos, in iscarpas e àteru (a bortas fintzes filu), ma fintzes acapióngiu de dónnia genia Sinònimos e contràrios acapamentu, acapióngiu, acàpiu, lighinzu, presógliu, presura / agugeta, cordonera Frases sciollei su ligóngiu! ◊ mi restaiat solu de torrare a bidha pro annodiare sos lionzos de sàmbene 2. sa currente colat in d-unu lióngiu de arràmene Sambenados e Provèrbios smb: Lionzu Tradutziones Frantzesu lien, lacet, ficelle Ingresu string Ispagnolu cordón Italianu legàccio Tedescu Schnürband.

presógliu, presólzu , nm, nf: presorja 1, presorju, presorza, presorzu, pressorju Definitzione orrugu de cosa po acapiare: presorza est fintzes sa trobea po troboire un'animale iscapu Sinònimos e contràrios acapamentu, acapióngiu, acàpiu, lighinzu, ligóngiu, presura / cannabitu, cordedha, funedhu, ispaitu, toroneu, tzunghedhu / agugeta, corria, lantu, trena Frases fit airau che cane de presorju ◊ isolve sos presorzos, no ti atates de promissas anzenas! ◊ sunt isetandhe a lis illascare su presorju Ètimu ltn. prehe(n)sorium Tradutziones Frantzesu ficelle, lacet Ingresu string Ispagnolu ligadura, lazo Italianu legàcciolo Tedescu Schnürband.

transilléri , nm, nf: trantzilleri, trantzilloru, trintzillera, trintzilleri, truntzilleri Definitzione unos cantu acàpios postos impare in su derreri de sa sedha, pendhe pendhe, po acapiare, apicare cosa, e fintzes su chintórgiu po acapiare sa sedha etotu a s'animale Sinònimos e contràrios presógliu / apasibi, pendhone Maneras de nàrrere csn: a t. = a gurdoni; portai fangotu a trantzilleris = apicadu a sa sedha; zúchere a ccn. a trantzilloru = portaidhu sempri apicigau avatu (fintzas innamoradu) 2. cussa ti nche ghetat sa dommo, ti nche ghetat, ca no bi cheret su trantzilleri tuo a mantènnere una fémina prena de bíssios! ◊ nara, ma no seghist is trantzilleris meda meda, no! 3. sa superba bogat su frutu a trintzilleris Ètimu spn. trencillo Tradutziones Frantzesu ficelle de la selle Ingresu saddle string Ispagnolu cincha Italianu legàcciolo della sèlla Tedescu Schlaufe.