allèca , nf: allega,
lega Definizione
sa paràula, su foedhu chi si narat; sa cosa chi si chistionat; sa foedhada in cantu distinta de un'àtera de sa matessi limba
Sinonimi e contrari
faedhu,
paràgula
/
algumentu,
arragionu,
chestione,
tema 1
/
allecatu
/
bodheta,
istrísina,
lendha
Modi di dire
csn:
leare s'allega de… = fuedhai de…; bogare s'a., essire s'a. = fuedhai o intèndiri fuedhendi de ccn. chistioni; èssere allegatza (nau de ccn.)= allegàrgiu, bodheteri, crastuleri
Frasi
candho faedhaiat, nemos ndhe li cumprendhiat un'allega ◊ s'allega est che a su pugnale: chie la tenet l'iscat impreare! ◊ a bortas tocat a arrespramiai cun is allegas puru
2.
e it'est s'allega chi zughides, totu custu chistionu?! ◊ tziu Tzèsari est intrau ancora sighendi s'allega sua ◊ cambiade allega e lassàdemi custos chistionos!
3.
G. Mercurio at iscritu sa grammàtica de s'allega baroniesa
4.
a allegas pariat chi che betaiant su monte a francas, ma fint mandrones etotu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
question,
argument,
thème,
sujet
Inglese
question
Spagnolo
palabra,
tema,
asunto
Italiano
questióne,
argoménto
Tedesco
Frage,
Argument.
chestiòne , nf: chiltione,
chistione,
chistioni,
cristione,
cristioni Definizione
s'argumentu de unu chistionu; motivu de briga, fintzes dificurtade, cosa chi tocat a cumprèndhere po dh'arrangiare, po ischire comente fàere
Sinonimi e contrari
chistionu,
fatzienna,
tema 1
/
certu,
perrica
Modi di dire
csn:
intrai in cristioni, iscúrrere chistiones = intrare in chistionu, leare su chistionu de carchi cosa, fintzas bodhetai; isciòlliri, istèrriri sa chistioni = comintzare unu chistionu, fàghere sa presentada de unu chistionu, de un'argumentu; fàghere o passai chistione de una cosa cun ccn. = murrungiai, chesciaisí po ccn. cosa, chistionàrendhe; segare una chistione = aparixai un'iscórriu, pònniri de acordu duus
Frasi
sa cristioni de is lambicus… unu remédiu si at a agatai! ◊ toca, isciolli sa chistioni, abbuidandi is serchetus! ◊ toca, isterridhi sa chistioni, aici iscít poita seus innòi! ◊ tui passandi chistioni cun don Vincentzu e intendi a issu
2.
a bagadius estus tentu una chistioni manna cun Billoi ◊ proite tantu forroju chi cun ciúncios a toroju ndhe faghides chistiones? ◊ de unu nudha ndhe at fatu una chistione manna! ◊ bisontzat de nche la secare dereta cussa chestione metzana! ◊ e it'est sa chistione, chi sezis a murrunzu?
3.
donzi borta chi l'agatas in domo, a custu pisedhu, ndhe faghes chistione!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
question,
problème
Inglese
question
Spagnolo
cuestión,
pleito
Italiano
questióne,
faccènda,
discussióne,
controvèrsia,
problèma
Tedesco
Auseinandersetzung.
dimàndha , nf: domanda,
domanna Definizione
cosa chi si bolet ischire de àtere, nau mescamente a manera o cun intonu chi si cumprendhat chi si pedit o chi si bolet ischire; su cricare una fémina a pobidha; iscritura po pedire su ’e sa lei; genia de saludu / min. dimandhedha, nau prus che àteru po cosa de pagu contu, o mala, difícile
Sinonimi e contrari
percunta
/
cdh. dumanda
| ctr.
arraspusta
Modi di dire
csn:
intrare o fàghere d. = iscriri e calai o presentai una domanda; fàghere d. de unu o de una cosa = preguntai de unu, de una cosa, po isciri acomenti istat
Frasi
dimandhas: sanus seis?, a mi ndhe dades?, lómpius funt?, andhados fizis?, drommidu as?, a ndhe cherides a manigare?, e comenti ti dha passas?
2.
si Deus favoressit s'annada, po Santuanni ti fatzu sa domanda e ti dongu is donus de òru
3.
at intradu dimandha a su Comunu pro li pònnere s'abba ◊ pro bos dare sa pentzione cheret chi li intredas dimandha
4.
pro saludare: cue sezis?, ghirendhe?, friscurendhe?
5.
si andhas a Tàtari faghe dimandha de fradile meu! ◊ si ti capitas in caserma faghe dimandha de su portuarma!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
question
Inglese
question
Spagnolo
pregunta,
demanda
Italiano
domanda,
quesito
Tedesco
Frage,
Heiratsantrag,
Anfrage.
percúnta , nf: pragonta,
precunta,
pregonta,
pregunta Definizione
cosa chi si pedit po bòllere ischire, o fintzes po àere, tènnere (fintzes po fémina a pobidha)/ fàghere sa pregunta a una fémina = circai a mulleri
Sinonimi e contrari
dimandha
/
cdh. pricunta
| ctr.
arraspusta,
sceda
Frasi
fata sa pregunta, iat aspetau a dhi torrai sceda ◊ faghe a manera chi eo agate un'imposta a totu sas pregontas! ◊ a cussa pregonta issu no iscít arrespundi ◊ Giuanni candu iat biu cudh'ómini dh'iat fatu is própias pregontas
2.
Bobbore no torrat a pònnere pede in dommo tua si non pro sa precunta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
question,
demande
Inglese
demand
Spagnolo
pregunta
Italiano
domanda,
richièsta
Tedesco
Frage,
Forderung.