acocovedhàu , pps, agt: acogovedhau Definizione
de acocovedhai; chi est fatu a giúmburu, coment’e allorigau
Sinonimi e contrari
corcobau,
giumburudu,
gobbosu,
tzumbosu
2.
est ingunis sétzia, acocovedhada, cun is manus in coa abetendi su trenu
Traduzioni
Francese
voûté,
gibbeux
Inglese
arched,
gibbous
Spagnolo
corcovado
Italiano
ricurvo,
gibbóso
Tedesco
gekrümmt,
bucklig.
bòbida , nf: bòveda,
bòvera,
bòveta,
bòvida,
bòvita Definizione
su chelu de un'aposentu fatu a travetos, a gétidu de cimentu o a pedra, a matone: si narat fintzes de unu ponte, in errios e in orrugas de una domo a s'àtera
Sinonimi e contrari
chelurasu,
soleta,
supanda,
susetotus
Modi di dire
csn:
zenias de bòveda: a ispiga, a pabaglione, a carrada, a gruxeri, a travetos; bòvida a cadinus = fata de istojas de canna isperrada; betare b., fàghere sa b.
Frasi
su palàtziu de su seminàriu fiat a bòvidas artas ◊ oe sos mastros sunt betendhe bòveda ◊ a intunigare sa bòveda est inzotosu ◊ funt aposentedhus a ladri cun sa bòvida a cannitzada
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
plafond,
voûte
Inglese
ceiling
Spagnolo
bóveda
Italiano
solàio,
soffitto,
vòlta
Tedesco
Decke,
Gewölbe.
célu , nm: ceu,
chelu Definizione
s'aera comente si podet bíere abbaidandho in artu (a fora de sa Terra): a dedie si biet s'ària, a denote is istedhos; logu (o pentzau coment'e logu) de gosu in s'àteru mundhu segundhu sa fide cristiana, ue si gosat sa vista de Deus
Sinonimi e contrari
aera
/
paradisu
Modi di dire
csn:
su chelu de sa buca = su tretu chi abbarrat subra de sa limba, in mesu de sa barra de subra; chelu de ranzolu, sos chelos = tallaranis; arcu de chelu = circhiolla, arcubaradu; colore de chelu = colore de aera, biaitu craru, asulu
Frasi
si bient is astros de su chelu ◊ càstiu su celu: no si bit unu strallu de istellas ◊ su chelu in die crara paret biaitu ◊ su celu est cobertu de nuixedhas biancas ◊ ogus a ceu mi seu incarara
2.
dona fortuna a nosu, regina de is celus! ◊ su chelu intreu tenzat in azudu! ◊ sa Chéjia los festégiat totu, sos chi sunt dignos de istare in chelu
3.
chelos de ranzolu pendhent che randha dae sa cobertura
Cognomi e Proverbi
smb:
Chelos
/
prb:
órrios de àinu no pigant a chelu ◊ chini ispudat a su celu ndi dhi torrat sa salia in faci
Etimo
ltn.
caelum
Traduzioni
Francese
ciel,
voûte du ciel
Inglese
sky
Spagnolo
cielo
Italiano
cièlo,
vòlta celèste
Tedesco
Himmel,
Himmelsgewölbe.
corcobàu , pps, agt: corcovadu,
corcovatu,
corcovau,
crocovau Definizione
de corcobare; chi est a gobba, aggobbedhau, incrubau, atrotigau
Sinonimi e contrari
abbajonadu,
aggobbedhau,
bàdulu,
còrcobe,
garropu,
giumburudu,
gobbu,
incorcovedhau,
paligrobedhatzu,
rumbosu,
tzumbosu
2.
recuit corcovadu e a sa lena irbautidu dae sa fadiga pro pasare sa pòvera carena! ◊ li ruet dae manos s'ispada, corcovada e priva de lampore
Traduzioni
Francese
voûté,
courbé
Inglese
bend
Spagnolo
corcovado
Italiano
curvo,
gòbbo
Tedesco
krumm,
gebückt.
craincròa , nf Definizione
petzu de croi, in is arcos fatos a pedra o a matone, sa pedra o matone de mesu a bisura de cotza chi serrat s'arcu, in su tretu prus artu
Sinonimi e contrari
serràglia
Terminologia scientifica
dmo
Traduzioni
Francese
clef de voûte
Inglese
keystone
Spagnolo
sagita,
sillar de clave
Italiano
chiave di vòlta
Tedesco
Schlussstein.
fàlchinu , agt: fàrchinu,
fràchinu,
fràschinu Definizione
coment'e fatu a frache, atrotigau / a fàlchinu = a trotu
Sinonimi e contrari
corcobau,
doltu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
voûté,
tordu
Inglese
twisted,
curved
Spagnolo
curvo
Italiano
curvo,
stòrto
Tedesco
gebogen,
krumm.
inconcobàu , pps, agt Definizione
de inconcobare
Sinonimi e contrari
acocovedhau,
corcobau,
giumburudu,
gobbosu,
inconchedhadu,
tzumbosu
2.
est andhandhe inconcobau, tristu e illumbau
Traduzioni
Francese
courbé,
voûté
Inglese
bowed
Spagnolo
corcovado
Italiano
incurvato
Tedesco
gebeugt.
ingobbedhàdu , pps, agt Definizione
de ingobbedhare; chi est a gobba
Sinonimi e contrari
aggobbedhau,
alabatzau,
inconchedhadu,
incrubedhau,
paligrobedhatzu,
tónchinu 1
/
cdh. inculcuvidhatu
Traduzioni
Francese
voûté
Inglese
bent
Spagnolo
corcovado
Italiano
ingobbito
Tedesco
buckelig.
tónchinu 1 , agt: tzónchinu 1 Definizione
chi no est deretu, chi est atrotiau, trotu, acancarronau, fintzes chi andat a trotu
Sinonimi e contrari
doltu
/
ganciudu,
ingobbedhadu,
unchinadu
Frasi
su maridu no l'aiat antziau mancu ocros e si fit sapia deretu chi giuchiat sa luna a tónchinu ◊ tónchinos de betzesa addajant s'andhera ◊ bonannu, sentza sos dispiagheres, pro lassare su tónchinu momentu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
crochu,
voûté
Inglese
hooked,
crooked
Spagnolo
adunco,
curvo
Italiano
adunco,
ricurvo
Tedesco
krumm.
tzumburúdu, tzumburúru , agt: ciumburudu,
giumburudu,
tumburutu,
tzumburutu Definizione
chi est totu a giúmburos, gobbosu
Sinonimi e contrari
tzumbudu,
tzumburau
/
gobbudu
Frasi
su tzumbururu nachi portat fortuna!…◊ scerau, est tzopu, pòburu e tzumburudu puru! ◊ cumparit una fémina bècia, totu frungia, trota e tzumburuda ◊ est a mucadori a frontedha, sciancada, tzumburuda e bisoga ◊ est tzumburudu che a su melone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
boussu,
voûté
Inglese
hunch-backed,
bent
Spagnolo
giboso,
irregular
Italiano
gobbóso,
ingobbito
Tedesco
buckelig.