chiàgliu, chiàlgiu , nm: chiarju,
chiarzu,
chivalzu,
chivarju,
chivarzu,
civàrgiu,
civraxu,
crivàgiu,
crivalzu,
crivazu,
crivaxu,
crivazu Definizione
una de is bàtoro partes de sa farra, sa chi abbarrat candho ndhe ant bogau su pódhine, sa símbula e s'iscete; una calidade de pane carasau chi si faet de su chivarzu: abbarrat unu pagu iscurosu (ca dhue at ancora unu pagu de pódhine) e benit cunsiderau prus pagu bonu (in ccn. logu dhu narant chivarzinu); in Campidanu, su civraxu est una genia de pane grussu de farra prus bona impastada modhe e chentza de suíghere (pani de mustàciu, assimbígiat de mannària e de figura a su bimisone, ma a logos est fintzes su chivarzinu o chivarzu)/ su civraxu de Sedhori: pane mannu mannu, grussu, chi pesat de duos a tres chilos; genias de civraxu: de símbua, civraxu niedhu, grussu
Sinonimi e contrari
cibraxedha,
civraxedhu,
colacola,
fresinu,
frúfuru
Frasi
commo a tibe cada pilu ti pedit chivarju…◊ ti ant istitau a pane e chiàgliu ◊ mi atato de giodhu cun pane de chivalzu ◊ chini circat mellus de pani e casu nci arruit in su civraxu ◊ ndhe essiat tzichi, símbula e crivàgiu
Cognomi e Proverbi
prb:
menzus chivalzu in domo tua chi no pane biancu in domo anzena
Etimo
ltn.
cibarius
Traduzioni
Francese
farine grossière,
son des recoupes
Inglese
fine bran
Spagnolo
moyuelo,
rollón
Italiano
cruschèllo
Tedesco
Kleienmehl.
colizòne , nm: corigioni,
corizone,
curizone Definizione
sa parte prus méngius de su linu, sa chi tessent a tela, a pannos, a lentzolos, e fintzes sa parte prus bona de sa lana; su coro, is fogighedhas prus modhes de erbas acupadas (latuca, càule), fintzes su nasedhu, sa parte de mesu ue su frutuàriu (es. pira, mela e àteru) portat su sèmene / su corizone de s'ijerru = su grofu de s'ierru
Sinonimi e contrari
coramedhu
/
cdh. curicioni
Frasi
su corizone si trataiat pro su tessinzu a telarzu de sas telas fines
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
carilione(m).
Traduzioni
Francese
partie fine du lin
Inglese
fine part of linen
Spagnolo
parte sutil del lino
Italiano
parte fine del lino
Tedesco
feiner Teil des Leinens.
contraventzionài , vrb: cuntraventzionai Definizione
pònnere contravintzione
Frasi
is carabbineris iant cuntraventzionau is chi no portànt is bullitinus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
donner,
flanquer une contravention
Inglese
to fine
Spagnolo
multar
Italiano
multare
Tedesco
mit einer Geldstrafe belegen.
contraventziòne, contravintziòne, contravintziòni , nf Definizione
su fàere calecuna cosa proibbia; su chi si faet pagare a unu chi no at arrespetau calecuna arrégula o norma
Sinonimi e contrari
multa 1
2.
cussu andàt a iscola veti poita timiat sa contraventzioni ◊ pòveru Cincicorru andhandhe male aggravadu de contraventzione!
Traduzioni
Francese
contravention
Inglese
violation,
fine
Spagnolo
multa
Italiano
contravvenzióne
Tedesco
Übertretung,
Geldstrafe.
farígu, fàrigu , nm Definizione
una parte de sa farra, bona prus che àteru po animales; a logos, órgiu móliu po animales; símbula grussa; coment'e farra de orrunchinadura de linna chi faent unos cantu bobbois candho sa linna est bècia; a logos, su frore de su binu, su frore de su samucu; in cobertantza, fintzes brutore, muga, sordi / terra de bonu farigu = a matza de castàngia, fatia, isorta che farina
Sinonimi e contrari
farrixedha,
popoine
Frasi
po fai s'ambulau si coit su farigu ◊ su canistedhu si bestiat a festa chin sa biancura de su farigu nou
2.
béciu fut Batista Nuxis, ca portada su farigu in is genugus!
Cognomi e Proverbi
smb:
Farigu
Etimo
ltn.
farric(u)lum
Traduzioni
Francese
farine avec de la repasse
Inglese
flour with fine bran
Spagnolo
harina con moyuelo
Italiano
farina con cruschèllo
Tedesco
Kleienmehl.
iscribarzadúra , nf Sinonimi e contrari
chivarzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
repasse
Inglese
fine bran
Spagnolo
moyuelo,
rollón
Italiano
cruschèllo fine
Tedesco
Kleienmehl.
istàmene , nm: istàmine,
istàmini,
istamu,
stàmini Definizione
sa parte prus bona de sa lana, de su linu; filau de lana fine; parte mascu de is frores chi portat su podhinedhu chi ingendrat s'óvulu o céllula fémina
Sinonimi e contrari
bidhu,
istaminzu
/
istamentu
Frasi
betados in palas giughiant sacos de lana de primu istàmene ◊ is pillonis portant istàmini de dogna ginia
Etimo
ltn.
stamine(m)
Traduzioni
Francese
étamine
Inglese
stamen,
fine carded wool
Spagnolo
estambre
Italiano
stame
Tedesco
Gespinst,
Stamen.
smènda , nf Definizione
su chi si faet o chi si pagat po unu dannu, un'ofesa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
amende
Inglese
fine,
amends
Spagnolo
multa
Italiano
ammènda
Tedesco
Schadenersatz.
teneghíta , nf Definizione
genia de prendha de pònnere in su tzugu, apicada a calare in petorras
Sinonimi e contrari
cadeníglia,
cadenita
Terminologia scientifica
prd
Traduzioni
Francese
chaînette
Inglese
fine chain
Spagnolo
cadena
Italiano
catenèlla
Tedesco
Kettchen.