allúta , nf Definizione
su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu
Sinonimi e contrari
acispada,
aframata,
alluchetada,
allumada,
tenta
/
apretu,
arriscu
Frasi
s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi)
2.
si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flambée
Inglese
serious danger,
burst of flame
Spagnolo
llamarada,
peligro
Italiano
fiammata,
grave perìcolo
Tedesco
Flamme,
große Gefahr.
fiàca 1 , nf: flaca,
fraca Definizione
fràmula de fogu tenendho; làmpana chi leant a piscare; genia de fenu, o erba de fai ciulirus, chi ponent fintzes a fàere fundhos de cadiras: dha narant puru àcia de pòbur'ómini e in àteros logos flaca / min. frachetedha
Sinonimi e contrari
fiama,
fiara,
gliama,
pampa
/
basca,
calura
/
làmpada,
teda
Modi di dire
csn:
piscai a fraca = farcai; no si nd'iscit ne fumu e ne fraca = nudha
Frasi
seu coxinendi totu a fraca de linna ◊ candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru ◊ su pane cheret assadu a fracas ridas ◊ parit ca bogat fraca de faci po comenti est imbriagu ◊ fuint che astile, che abes dae fumu e dae fraca ◊ sa sida de mudeju faghet fiaca meda po ulciare su porcu
2.
su gorropu, mancu in tempus de fracas ne porcos e ne crapas creo l'apant mai visitau
Terminologia scientifica
ans, rba, Ampelodesmos mauritanicus
Etimo
ltn.
*flacca
Traduzioni
Francese
flamme,
flambeau
Inglese
flame,
torch,
lantern
Spagnolo
llama,
antorcha,
carrizo
Italiano
fiamma,
fiàccola,
frugnòlo
Tedesco
Flamme,
Fackel,
Blendlaterne.
fiàma , nf: fiamma,
frama,
framma Definizione
fogu tenendho, fràmula; bandheredha longa e istrinta chi si ponet in pitzu de is àrbures de su naviu; sa parte segante de una lepa / èssere totu fogu e frama (nadu de unu fàghere, de abbitúdine) = no bastai ni birdi e ni sicau, isperditziai sa cosa, imperaidha chentza de régula
Sinonimi e contrari
fiaca 1,
fiara,
fràmbula,
gliama,
pampa
Frasi
bi fit sa framma de una candhela ◊ forsis, a sa calura chi tenias, brujendhe in sas fiamas ti creias ◊ sa chimuzia sica, si l’atzendhes, petzi faghet frama, una tenta, e no abbarrat nudha
3.
candho sa fiama est bene tirada, si tribàgliat chin sa lima pro l'ilgrussare e li dare una fromma galana
Cognomi e Proverbi
smb:
Fiammas
Etimo
ltn.
flamma
Traduzioni
Francese
flamme
Inglese
flame
Spagnolo
llama
Italiano
fiamma
Tedesco
Flamme,
Wimpel.
fiamarída , nf: fiammarida,
framarida,
frammarida Definizione
fogu tenendho a meda chi faet unu sonu a tzacurradas mescamente candho abbruxat matedu friscu, cun fràmula arta meda; in calecunu logu frammarida dhu narant a su panarighe
Sinonimi e contrari
cadharida,
fracarida,
pampada
/
panarighe
Frasi
framaridas de fogu mi essint dae pes! ◊ sas framaridas si ndhe intendhiant a bidha, de cantu fit andhendhe su fogu in logu de malesa ◊ bidiaimus sas framaridas a dedie dae tesu: conta tue ca ndhe fit brusiendhe de bene de cosa, cussu fogu!…
Etimo
ctl.
flamarida
Traduzioni
Francese
flambée,
jet de flammes
Inglese
burst of flame
Spagnolo
llamarada
Italiano
fiammata,
vampata
Tedesco
Aufflammen.
fiàra , nf Definizione
fogu tenendho, sa fràmula chi faet; in cobertantza, genia de sentidu chi si provat in s'ànimu
Sinonimi e contrari
fiaca 1,
fiama,
pampa
Frasi
sa fiara si est pesada a cadharida ◊ custa est sa lughe de sa fiara ◊ mariposa ch'inghírias sa fiara, fue dae sa candhela! ◊ apenas abbasciaiat sa fiara si poniant a brincare su fogarone
2.
fisti su sole chi in sa povertade isparghiat fiaras de calore ◊ cantas fiaras dae coro tou!…◊ est sempre atzesa sa fiara de s'amore ◊ custos sunt sónnios cun fiara de mezoru
Etimo
itl.
fiara
Traduzioni
Francese
flamme
Inglese
flame
Spagnolo
llama
Italiano
fiamma
Tedesco
Flamme.
framiàda , nf Definizione
pampada de fogu tenendho, fràmula
Sinonimi e contrari
aframmarjada,
cadharida,
fiamarida,
gliamada,
iframiada,
pampada
Frasi
sas framiadas de sa bomba ant brusiadu bidhas e tzitades
Traduzioni
Francese
flambée
Inglese
burst of flame
Spagnolo
llamarada
Italiano
fiammata
Tedesco
Aufflammen.
pampixèdha , nf Definizione
min. de pampa, frammuledha de fogu
Traduzioni
Francese
petite flamme
Inglese
little flame
Spagnolo
llama pequeña
Italiano
fiammèlla
Tedesco
Flämmchen.