incambionàda , nf Definizione
passu longu, camminandho a sa lestra
Sinonimi e contrari
ispalioncada,
ispassiotada,
sperroncu,
sperruncada
/
ttr. iparangada
Frasi
fit caminendhe a incambionadas mannas: depiat tènnere presse
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grand pas
Inglese
long step
Spagnolo
zancada
Italiano
passo lungo
Tedesco
langer Schritt.
iscabéri , nm: iscaleri,
scaleri Definizione
parte de un'iscala manna, a fràigu o de linna, fata de unu paris, istrada o peale, ue si ponet su pei, e de un'artzada totu cantepare po pesare o calare a paris diferentes
Sinonimi e contrari
grada,
iscalina
Frasi
dona cura ca s'iscala portat un'iscaleri segau!
Traduzioni
Francese
marche
Inglese
step
Spagnolo
peldaño
Italiano
gradino
Tedesco
Stufe.
iscalína , nf Definizione
parte de un'iscala manna, a fràigu o de linna, fata de unu paris (istrada, peada) e de un'artzada (isprigu) totu cantepare po pesare o calare a pei a duos paris diferentes
Sinonimi e contrari
grada,
iscaberi,
scaloni
/
ttrs. iscarina
2.
b'aiat tres domedhas chi che fint apirpirinadas supra de iscalinas e patiedhos
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
marche
Inglese
step
Spagnolo
peldaño
Italiano
scalino
Tedesco
Stufe.
pàssu , nm Definizione
incambionada o tretu chi si faet cun is peis camminandho; apertura de longu de is cambas, su tretighedhu chi cabet tra unu pei e s'àteru postos su prus atesu (si pigat fintzes coment'e misura de longària, tanti po bíere cantu podet èssere unu tretu); genia de móvia chi si faet cun is peis ballandho; mutúgiu, moida chi si faet cun is peis camminandho; in sa màdria o vite, apertura de su surcu a caragolu o distàntzia tra ferme e ferme, inter duas cristas; fintzes tretu significativu de iscritura
Modi di dire
csn:
fàghere a p. in carrela = passai ananti de una domu sentza de si firmai mancus a saludai; caminare a p. istracu = abbellu, azummai trazendhe sos pes, a passu istasiu; annare a p. pasatu = caminare pàsidos, abbellu; andai a p. istirau = lestros; betare p. = pònnere passos, caminare, mòeresi; illonghiare, istirare, allegrare, spetiai su p. = caminare prus impresse; camminai a p. = andhare chentza cúrrere; èssiri de passu, in su passu = in passera, in colada; mòghere de p. = mòere unu passu; castiai is passus a unu = zúghere a unu a oretu; su p. torradu = zenia de ballu chi no serrat a chircu
Frasi
custa bronchita no mi lassat isperriai passu ◊ torrat pro bídere ue sos primos passos at betadu ◊ apu fatu una poriga de passus ◊ tanti funt bàtero passos de sa fiera de Abbasanta a bidha!…◊ no cumences gasie a passos mannos a t'ischertzare sa persona mia!
2.
cussu terrinu l'apo medidu a passos
3.
in sos ballos, isse daiat su passu e su tonu a su cantu ◊ tue ballas bene, ma custu passu no l'ischis
4.
s'intendint passus in foras: funt issus torrendi!
5.
nci portaus custa cosa a domu sua, po cantu ca seus in su passu ◊ dae inoche no s'est móghiu de passu ◊ onzi pitzinna mirat s'amoradu e fintz'a chelu si altzat su piúere a donzi colpu de passu torradu (A.Casula)◊ bai in bonora, fortuna, giai chi ses de passu! ◊ torrat a bidha a passu istasiu ◊ gei coidat a torrai… portat passu de sitzigorru!
Cognomi e Proverbi
prb:
cunformi a sa camba tira su passu
Etimo
ltn.
passus
Traduzioni
Francese
pas
Inglese
step
Spagnolo
paso
Italiano
passo
Tedesco
Schritt.
sciampíta , nf, nm: sciampitu Definizione
su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca
Sinonimi e contrari
ciapita,
tzopita
/
ballu
Frasi
a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entrechat,
pas de danse sarde
Inglese
sardinian ball step
Spagnolo
paso del baile sardo
Italiano
scambiétto
Tedesco
Kreuzsprung,
Entrechat.
trancíre, trancíri , vrb: transie,
transire 1,
transiri,
trantzire,
trantziri,
trasiri,
trensiri,
trentzí,
trentziri Definizione
cambiare camminu, istesiare unu pagu, passare de un'oru o tretu a un'àteru, de unu camminu a un'àteru, pigare o ispostare, mòvere de unu logu (o determinu) a un'àteru; fàere a mancu, pònnere a una parte po no istrobbare o èssere istrobbaos, lassare istare a un'àtera borta, a un'àteru tempus / pps. transiu, trànsiu
Sinonimi e contrari
apaltare,
arrociare,
cansai 1,
frànghere,
ischerciai,
istransire,
issuzire,
istregire,
passai,
pesai,
stressiai,
tasire,
tòlchere,
trantziai
/
crastinare,
faltare
Modi di dire
csn:
trantzirisí de pari = lassàresi, irbortàresi (nadu mescamente de ómine e fémina cojendhe o cojados); trantziri su puntu de… = colàreche su límite, isazerare; transire su pretzipitu = muntènneresi o istaresindhe de fàghere carchi cosa de malu, fràngheresi de s'ocasione de fàghere male; s'annu trasiu = s'annu coladu; transire su pecadu, sas cunzunturas malas = itl. fuggire il peccato, le occasioni; transire de + inf. = fàere a mancu de…
Frasi
si no trancis t'investo! ◊ transidí unu pagu! ◊ transis istrada po no t'incontrare deo? ◊ no transo sos tzumbos de codina in sos buturinos ◊ trantzidí de innòi a ingudheni! ◊ comenti fatzu a trentzí sa màchina po passai tui?! ◊ transit caminu candu bit a mei ◊ fiat màrtura e no si transiat de su letu ◊ su landiredhu no at trantziu sa téula in crabetura ◊ dhi at torrau sa lei sena de transiri una vírgula de su chi dhoi fiat iscritu ◊ ti giuru ca de custu votu no potzu trantziri! ◊ trasiu su soli, bivis in rénniu de bellesa ◊ sas arbeghes de inoghe che dhas trantzo a Sa Serra ◊ che ant trantziu sa làcana de su cugnau ◊ trantzidi de dienanti!◊ de s'opinioni sua no dha pòciu trancí
2.
fipo vénniu peri a pede, ma cras apo imperjos chi non poto trantzire ◊ de àteru podis transiri, ma no de mòrriri ◊ no aiat pótiu transire de si cojubare ◊ su pagu chi bivis, no trantzas minutu de acanta mia! (Pillai G.)◊ de su chi mi timemu no mi trancemu!
3.
no dhu permitit Deus chi si trantzaus de pari ◊ si m'istimas tui, de pari no trantzeus! ◊ at trantziu su puntu de sa seriedadi e megat de èssiri disonestu ◊ pro transire su pretzipitu donzi die mi castigo ◊ no si podit trentziri su destinu
4.
su tempus trasiu est meda ◊ mi timu ca at a tocai a transiri sa coja!
Etimo
itl.
transire
Traduzioni
Francese
éloigner,
écarter,
se déplacer
Inglese
to remove,
to step aside,
to shift
Spagnolo
apartarse
Italiano
discostare,
distògliere,
spostarsi,
scansarsi,
rinviare
Tedesco
entfernen,
ausweichen.