incambionàda , nf Definitzione
passu longu, camminandho a sa lestra
Sinònimos e contràrios
ispalioncada,
ispassiotada,
sperroncu,
sperruncada
/
ttr. iparangada
Frases
fit caminendhe a incambionadas mannas: depiat tènnere presse
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grand pas
Ingresu
long step
Ispagnolu
zancada
Italianu
passo lungo
Tedescu
langer Schritt.
iscabéri , nm: iscaleri,
scaleri Definitzione
parte de un'iscala manna, a fràigu o de linna, fata de unu paris, istrada o peale, ue si ponet su pei, e de un'artzada totu cantepare po pesare o calare a paris diferentes
Sinònimos e contràrios
grada,
iscalina
Frases
dona cura ca s'iscala portat un'iscaleri segau!
Tradutziones
Frantzesu
marche
Ingresu
step
Ispagnolu
peldaño
Italianu
gradino
Tedescu
Stufe.
iscalína , nf Definitzione
parte de un'iscala manna, a fràigu o de linna, fata de unu paris (istrada, peada) e de un'artzada (isprigu) totu cantepare po pesare o calare a pei a duos paris diferentes
Sinònimos e contràrios
grada,
iscaberi,
scaloni
/
ttrs. iscarina
2.
b'aiat tres domedhas chi che fint apirpirinadas supra de iscalinas e patiedhos
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
marche
Ingresu
step
Ispagnolu
peldaño
Italianu
scalino
Tedescu
Stufe.
pàssu , nm Definitzione
incambionada o tretu chi si faet cun is peis camminandho; apertura de longu de is cambas, su tretighedhu chi cabet tra unu pei e s'àteru postos su prus atesu (si pigat fintzes coment'e misura de longària, tanti po bíere cantu podet èssere unu tretu); genia de móvia chi si faet cun is peis ballandho; mutúgiu, moida chi si faet cun is peis camminandho; in sa màdria o vite, apertura de su surcu a caragolu o distàntzia tra ferme e ferme, inter duas cristas; fintzes tretu significativu de iscritura
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere a p. in carrela = passai ananti de una domu sentza de si firmai mancus a saludai; caminare a p. istracu = abbellu, azummai trazendhe sos pes, a passu istasiu; annare a p. pasatu = caminare pàsidos, abbellu; andai a p. istirau = lestros; betare p. = pònnere passos, caminare, mòeresi; illonghiare, istirare, allegrare, spetiai su p. = caminare prus impresse; camminai a p. = andhare chentza cúrrere; èssiri de passu, in su passu = in passera, in colada; mòghere de p. = mòere unu passu; castiai is passus a unu = zúghere a unu a oretu; su p. torradu = zenia de ballu chi no serrat a chircu
Frases
custa bronchita no mi lassat isperriai passu ◊ torrat pro bídere ue sos primos passos at betadu ◊ apu fatu una poriga de passus ◊ tanti funt bàtero passos de sa fiera de Abbasanta a bidha!…◊ no cumences gasie a passos mannos a t'ischertzare sa persona mia!
2.
cussu terrinu l'apo medidu a passos
3.
in sos ballos, isse daiat su passu e su tonu a su cantu ◊ tue ballas bene, ma custu passu no l'ischis
4.
s'intendint passus in foras: funt issus torrendi!
5.
nci portaus custa cosa a domu sua, po cantu ca seus in su passu ◊ dae inoche no s'est móghiu de passu ◊ onzi pitzinna mirat s'amoradu e fintz'a chelu si altzat su piúere a donzi colpu de passu torradu (A.Casula)◊ bai in bonora, fortuna, giai chi ses de passu! ◊ torrat a bidha a passu istasiu ◊ gei coidat a torrai… portat passu de sitzigorru!
Sambenados e Provèrbios
prb:
cunformi a sa camba tira su passu
Ètimu
ltn.
passus
Tradutziones
Frantzesu
pas
Ingresu
step
Ispagnolu
paso
Italianu
passo
Tedescu
Schritt.
sciampíta , nf, nm: sciampitu Definitzione
su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca
Sinònimos e contràrios
ciapita,
tzopita
/
ballu
Frases
a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita?
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
entrechat,
pas de danse sarde
Ingresu
sardinian ball step
Ispagnolu
paso del baile sardo
Italianu
scambiétto
Tedescu
Kreuzsprung,
Entrechat.
trancíre, trancíri , vrb: transie,
transire 1,
transiri,
trantzire,
trantziri,
trasiri,
trensiri,
trentzí,
trentziri Definitzione
cambiare camminu, istesiare unu pagu, passare de un'oru o tretu a un'àteru, de unu camminu a un'àteru, pigare o ispostare, mòvere de unu logu (o determinu) a un'àteru; fàere a mancu, pònnere a una parte po no istrobbare o èssere istrobbaos, lassare istare a un'àtera borta, a un'àteru tempus / pps. transiu, trànsiu
Sinònimos e contràrios
apaltare,
arrociare,
cansai 1,
frànghere,
ischerciai,
istransire,
issuzire,
istregire,
passai,
pesai,
stressiai,
tasire,
tòlchere,
trantziai
/
crastinare,
faltare
Maneras de nàrrere
csn:
trantzirisí de pari = lassàresi, irbortàresi (nadu mescamente de ómine e fémina cojendhe o cojados); trantziri su puntu de… = colàreche su límite, isazerare; transire su pretzipitu = muntènneresi o istaresindhe de fàghere carchi cosa de malu, fràngheresi de s'ocasione de fàghere male; s'annu trasiu = s'annu coladu; transire su pecadu, sas cunzunturas malas = itl. fuggire il peccato, le occasioni; transire de + inf. = fàere a mancu de…
Frases
si no trancis t'investo! ◊ transidí unu pagu! ◊ transis istrada po no t'incontrare deo? ◊ no transo sos tzumbos de codina in sos buturinos ◊ trantzidí de innòi a ingudheni! ◊ comenti fatzu a trentzí sa màchina po passai tui?! ◊ transit caminu candu bit a mei ◊ fiat màrtura e no si transiat de su letu ◊ su landiredhu no at trantziu sa téula in crabetura ◊ dhi at torrau sa lei sena de transiri una vírgula de su chi dhoi fiat iscritu ◊ ti giuru ca de custu votu no potzu trantziri! ◊ trasiu su soli, bivis in rénniu de bellesa ◊ sas arbeghes de inoghe che dhas trantzo a Sa Serra ◊ che ant trantziu sa làcana de su cugnau ◊ trantzidi de dienanti!◊ de s'opinioni sua no dha pòciu trancí
2.
fipo vénniu peri a pede, ma cras apo imperjos chi non poto trantzire ◊ de àteru podis transiri, ma no de mòrriri ◊ no aiat pótiu transire de si cojubare ◊ su pagu chi bivis, no trantzas minutu de acanta mia! (Pillai G.)◊ de su chi mi timemu no mi trancemu!
3.
no dhu permitit Deus chi si trantzaus de pari ◊ si m'istimas tui, de pari no trantzeus! ◊ at trantziu su puntu de sa seriedadi e megat de èssiri disonestu ◊ pro transire su pretzipitu donzi die mi castigo ◊ no si podit trentziri su destinu
4.
su tempus trasiu est meda ◊ mi timu ca at a tocai a transiri sa coja!
Ètimu
itl.
transire
Tradutziones
Frantzesu
éloigner,
écarter,
se déplacer
Ingresu
to remove,
to step aside,
to shift
Ispagnolu
apartarse
Italianu
discostare,
distògliere,
spostarsi,
scansarsi,
rinviare
Tedescu
entfernen,
ausweichen.