batàta , nf Definizione
patata americana, genia de patata, prus manna, prus druche e prus tostada de s'àtera (a./c. est "patata americana" fintzes sa Heliantus tuberosus, o napu tamburru, ma no est sa matessi cosa de sa Ipomoea batatas)
Sinonimi e contrari
tuveraitana
Terminologia scientifica
rbzc, Helianthus tuberosus, Ipomoea batatas
Traduzioni
Francese
patate (douce)
Inglese
sweet potato
Spagnolo
patata dulce,
boniato
Italiano
patata dólce
Tedesco
Batate,
Süßkartoffel,
Knollenwinde.
biudèdha , nf: viudedhas Definizione
chintorza o erba de santu Giuanne, o erba de isproni, genia de erba bona fintzes po meighina po s'orrúngia
Sinonimi e contrari
scabbiosa,
viudas*
Terminologia scientifica
rba, Sixalix atropurpurea ssp. maritima
Traduzioni
Francese
veuve
Inglese
sweet scabious
Spagnolo
viuda
Italiano
vedovina
Tedesco
Samtskabiose.
brugnólu , nm: bugnolu,
brunniolu,
brunnolu Definizione
genia de druche a ballina tundha, de casu friscu druche o saliu, fríssiu
Sinonimi e contrari
buscione
/
cata,
frisciola,
típula
Terminologia scientifica
drc
Etimo
ctl.
bunyol
Traduzioni
Francese
berlingot
Inglese
a kind of sweet
Spagnolo
un dulce
Italiano
berlingòzzo
Tedesco
Kringel.
caramèglia, caramèlla , nf Definizione
genia de druche piticu imbodhigau cun paperedhu
Terminologia scientifica
drc
Etimo
ctl., itl.
caramella
Traduzioni
Francese
bonbon
Inglese
sweet
Spagnolo
caramelo
Italiano
caramèlla
Tedesco
Bonbon.
catòne , nm Definizione
druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a múrigu a múrigu, tostau àrridu candho est fridu
Sinonimi e contrari
gató
Terminologia scientifica
drc
Etimo
itl.
gató
Traduzioni
Francese
gâteau aux amandes
Inglese
sweet made of honey and almonds
Spagnolo
dulce de almendras
Italiano
croccante (alle màndorle,
alle nocciòle)
Tedesco
Krokant.
drúce , agt, nm: druche,
druchi,
druci,
drussi,
drutzi,
dulche,
dulci,
durce,
durche,
durci,
durtze Definizione
genia de sabore che a su chi tenet su tzúcuru, ma si narat fintzes de papare unu pagu bambu; cosa a papare fata cun tzúcuru o mele; foedhandho de sentidos, o àteras cosas chi no podent tènnere sabore ma un'idea de bonu, praghillosa, si narat prus che àteru dulce, dultze (in poesia, ma no in su foedhare ordinàriu)
Sinonimi e contrari
dulle,
gulce
| ctr.
maricosu,
rànchidu
/
sabiu
Modi di dire
csn:
dulcis de acotza = cussus chi si faint cun sa forma e benint imbodhiaus cun sa pasta de tzúcuru e sa gomma, cun su prenimentu de méndula; ómini dulci de sali = bambiocu, de pagu zudíssiu; ómini de àcua dulci = bucamindotu, creijolu; abba durche = abba de funtana, de riu, de lagu, projana, chi zughet pagos sales e mescamente pagu cloruru de sódiu (ctr. abba salida, de mare)
Frasi
sa figu est dulci dulci ◊ comente est durche su mele ti siat durche sa vida! ◊ de cantu est durtze est fintzas isàpidu
2.
ant fatu sos durches pro s'isposonzu ◊ apustis manigadu ant bogadu sos durches ◊ afentzandhe cudhos drutzis si dhos papaiat cuntentu ◊ sas pitzocas si funt postas a fàere pane e drutzis
Cognomi e Proverbi
prb:
a s'istògomo est durche su chi est ràntzigu a buca
Terminologia scientifica
sbr
Etimo
ltn.
dulce(m)
Traduzioni
Francese
doux,
gâteaux
Inglese
sweet,
sweetmeat
Spagnolo
dulce,
dulces
Italiano
dólce,
dolciume
Tedesco
süß,
Süßspeise,
Süße.
garzía , nf Definizione
genia de mata ispinosa, faet frore grogo e fragosu meda
Frasi
cussa mata at a portai prus coma de sa garzia chi est in cortili
Cognomi e Proverbi
smb:
Garzia
Terminologia scientifica
mtm, Acacia farnesiana
Etimo
itl.
garzìa
Traduzioni
Francese
casse (bot.),
cassier
Inglese
sweet acacia
Spagnolo
aroma
Italiano
gaggìa
Tedesco
Hackendorn.
gató, gatòe , nm: ghitou Definizione
druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a mórigu a mórigu, àrridu candho ifridat
Sinonimi e contrari
cartò,
catone
Frasi
mamma mi at fatu unu gatoe mannu po sa festa
Terminologia scientifica
drc
Etimo
itl.
gattò
Traduzioni
Francese
gâteau à base d'amandes et du miel
Inglese
sweet stuffed with almonds
Spagnolo
dulce con miel y almendras
Italiano
croccante (alle màndorle,
alle nocciòle)
Tedesco
eine Art Mandelkrokant.
irdurchirmentàdu , agt Definizione
chi est deasi druche chi de prus no faet, nau de cosas de papare
Sinonimi e contrari
druchilmentadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très doux,
très sucré
Inglese
very sweet
Spagnolo
muy dulce
Italiano
dolcissimo
Tedesco
sehr süß
paulàtzu , nm Definizione
genia de erba fragosa (arta a giru de unu metro) chi faet in logos de benatzu o de paule
Terminologia scientifica
rba, Acorus calamus
Traduzioni
Francese
acore ou jonc odorant
Inglese
sweet flag
Spagnolo
cálamo aromático
Italiano
àcoro
Tedesco
Kalmus.