Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

batàta , nf Definitzione patata americana, genia de patata, prus manna, prus druche e prus tostada de s'àtera (a./c. est "patata americana" fintzes sa Heliantus tuberosus, o napu tamburru, ma no est sa matessi cosa de sa Ipomoea batatas) Sinònimos e contràrios tuveraitana Terminologia iscientìfica rbzc, Helianthus tuberosus, Ipomoea batatas Tradutziones Frantzesu patate (douce) Ingresu sweet potato Ispagnolu patata dulce, boniato Italianu patata dólce Tedescu Batate, Süßkartoffel, Knollenwinde.

biudèdha , nf: viudedhas Definitzione chintorza o erba de santu Giuanne, o erba de isproni, genia de erba bona fintzes po meighina po s'orrúngia Sinònimos e contràrios scabbiosa, viudas* Terminologia iscientìfica rba, Sixalix atropurpurea ssp. maritima Tradutziones Frantzesu veuve Ingresu sweet scabious Ispagnolu viuda Italianu vedovina Tedescu Samtskabiose.

brugnólu , nm: bugnolu, brunniolu, brunnolu Definitzione genia de druche a ballina tundha, de casu friscu druche o saliu, fríssiu Sinònimos e contràrios buscione / cata, frisciola, típula Terminologia iscientìfica drc Ètimu ctl. bunyol Tradutziones Frantzesu berlingot Ingresu a kind of sweet Ispagnolu un dulce Italianu berlingòzzo Tedescu Kringel.

caramèglia, caramèlla , nf Definitzione genia de druche piticu imbodhigau cun paperedhu Terminologia iscientìfica drc Ètimu ctl., itl. caramella Tradutziones Frantzesu bonbon Ingresu sweet Ispagnolu caramelo Italianu caramèlla Tedescu Bonbon.

catòne , nm Definitzione druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a múrigu a múrigu, tostau àrridu candho est fridu Sinònimos e contràrios gató Terminologia iscientìfica drc Ètimu itl. gató Tradutziones Frantzesu gâteau aux amandes Ingresu sweet made of honey and almonds Ispagnolu dulce de almendras Italianu croccante (alle màndorle, alle nocciòle) Tedescu Krokant.

drúce , agt, nm: druche, druchi, druci, drussi, drutzi, dulche, dulci, durce, durche, durci, durtze Definitzione genia de sabore che a su chi tenet su tzúcuru, ma si narat fintzes de papare unu pagu bambu; cosa a papare fata cun tzúcuru o mele; foedhandho de sentidos, o àteras cosas chi no podent tènnere sabore ma un'idea de bonu, praghillosa, si narat prus che àteru dulce, dultze (in poesia, ma no in su foedhare ordinàriu) Sinònimos e contràrios dulle, gulce | ctr. maricosu, rànchidu / sabiu Maneras de nàrrere csn: dulcis de acotza = cussus chi si faint cun sa forma e benint imbodhiaus cun sa pasta de tzúcuru e sa gomma, cun su prenimentu de méndula; ómini dulci de sali = bambiocu, de pagu zudíssiu; ómini de àcua dulci = bucamindotu, creijolu; abba durche = abba de funtana, de riu, de lagu, projana, chi zughet pagos sales e mescamente pagu cloruru de sódiu (ctr. abba salida, de mare) Frases sa figu est dulci dulci ◊ comente est durche su mele ti siat durche sa vida! ◊ de cantu est durtze est fintzas isàpidu 2. ant fatu sos durches pro s'isposonzu ◊ apustis manigadu ant bogadu sos durches ◊ afentzandhe cudhos drutzis si dhos papaiat cuntentu ◊ sas pitzocas si funt postas a fàere pane e drutzis Sambenados e Provèrbios prb: a s'istògomo est durche su chi est ràntzigu a buca Terminologia iscientìfica sbr Ètimu ltn. dulce(m) Tradutziones Frantzesu doux, gâteaux Ingresu sweet, sweetmeat Ispagnolu dulce, dulces Italianu dólce, dolciume Tedescu süß, Süßspeise, Süße.

garzía , nf Definitzione genia de mata ispinosa, faet frore grogo e fragosu meda Frases cussa mata at a portai prus coma de sa garzia chi est in cortili Sambenados e Provèrbios smb: Garzia Terminologia iscientìfica mtm, Acacia farnesiana Ètimu itl. garzìa Tradutziones Frantzesu casse (bot.), cassier Ingresu sweet acacia Ispagnolu aroma Italianu gaggìa Tedescu Hackendorn.

gató, gatòe , nm: ghitou Definitzione druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a mórigu a mórigu, àrridu candho ifridat Sinònimos e contràrios cartò, catone Frases mamma mi at fatu unu gatoe mannu po sa festa Terminologia iscientìfica drc Ètimu itl. gattò Tradutziones Frantzesu gâteau à base d'amandes et du miel Ingresu sweet stuffed with almonds Ispagnolu dulce con miel y almendras Italianu croccante (alle màndorle, alle nocciòle) Tedescu eine Art Mandelkrokant.

irdurchirmentàdu , agt Definitzione chi est deasi druche chi de prus no faet, nau de cosas de papare Sinònimos e contràrios druchilmentadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu très doux, très sucré Ingresu very sweet Ispagnolu muy dulce Italianu dolcissimo Tedescu sehr süß

paulàtzu , nm Definitzione genia de erba fragosa (arta a giru de unu metro) chi faet in logos de benatzu o de paule Terminologia iscientìfica rba, Acorus calamus Tradutziones Frantzesu acore ou jonc odorant Ingresu sweet flag Ispagnolu cálamo aromático Italianu àcoro Tedescu Kalmus.