andadúra , nf: andhadura,
annadura Definizione
su andhare, nau de sa manera
Sinonimi e contrari
andhanta
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
démarche
Inglese
walk
Spagnolo
paso,
andadura
Italiano
andatura
Tedesco
Gang.
andhànsa, andhànta , nf: andhàntana,
andhata,
annada 2,
annantza,
annatza Definizione
su andhare, nau mescamente de sa manera; fintzes caminera, camminu
Sinonimi e contrari
àmbiu,
andadura,
andhàntzia,
andheju,
annàtile
Frasi
a s'andhata cudhu mi est parindhe babbu tou ◊ mi tremo a s'andhàntana de su tempus ◊ sa zòvana aiat s'andhanta lena lena ◊ una bella annada giuches! ◊ so chena annatza sicura in notes chene luna
2.
prosigo in s'annatza chi apíligat dereta in su monte
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
démarche,
allure
Inglese
walk
Spagnolo
andadura,
porte
Italiano
andatura,
andaménto
Tedesco
Gang.
atracàre , vrb: atragare,
atregare Definizione
su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho
Sinonimi e contrari
abbuare,
aclisare,
acuae,
ammacionai,
ammagare,
apatai,
atrapare,
atupare,
cuerrai,
frànghere,
intuzare,
istichire,
istumponai,
tudai
Frasi
sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat
Traduzioni
Francese
marcher avec circonspection en s'arrêtant
Inglese
to walk cautiously
Spagnolo
esconderse,
andar con circunspección
Italiano
nascóndersi,
camminare con circospezióne,
soffermàndosi
Tedesco
sich verstecken,
mit Vorsicht gehen.
caminàda , nf Definizione
su caminare, pentzau coment'e una cosa fata; su tretu fatu camminandho; manera de andhare
Sinonimi e contrari
andhanta
Frasi
arratza de caminada chi s'at fatu, totu a pè, deghe chilómitros!
2.
sa caminada est longa e nci bolit ora meda
3.
fiat bella, cun sa caminada modhi de una bagadia in circa de piciocu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marche
Inglese
walk
Spagnolo
caminata,
paseo
Italiano
camminata
Tedesco
Spaziergang.
caminài, caminàre , vrb: camminai,
camminari Definizione
andhare, mòvere, fàere camminu, tretu; andhare impresse
Sinonimi e contrari
andai
/
acoidai
| ctr.
firmai
Modi di dire
csn:
camminare iscòscia iscòscia = allarghendi unu pagu is cambas, coment'e iscoscendisí; caminare a memei = a s'imbàtoro; caminare a pepita = andai a pincaredhu
Frasi
is pipios ant cumenciau a camminare ◊ caminendhe caminendhe at aciapadu un'ómine ◊ femus calmus in su camminari, in su papari e in totu ◊ est andau ma, cammina cammina, no at agatau nudha etotu ◊ no podiu mancu camminai de su dolori a is genugus!◊ Elias aiat caminau dae bidha a su cubile pentíndhesi e fachendhe disinnos
2.
si caminas za coitas a lòmpere ◊ za ant caminadu faghindhe sa faina!…◊ càstia cantu est caminendi cussu càmiu: no arrennèsciu a ndi dhu sorigai! ◊ lébiu che frina, pro caminare fit unu curreu
3.
est camminandho iscòscia iscoscia ca dh’at iscardiu in precas sa sedha benindho a cuadhu ◊ si fiant acuaos e caminaiant a memei in mesu a is matas
Etimo
ltn.
*camminare
Traduzioni
Francese
marcher
Inglese
to walk
Spagnolo
caminar,
andar
Italiano
camminare,
marciare
Tedesco
gehen.
isculiàre , vrb Definizione
camminare faendho ballare is nàdigas, mòvere, iscutulare / andhare iscúlia iscúlia = andai cerri cerri, a s'innàiga innàiga, sedatendhe sas nàdigas
Sinonimi e contrari
inculiare,
isprusciare
Frasi
est ponenne paja de passos pro che isculiare cussos mermos chene sàmbene (M.Dui)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se dandiner
Inglese
to walk with a wiggle
Spagnolo
contonearse
Italiano
sculettare
Tedesco
sich in den Hüften wiegen.
ispassigiàe, ispassigiàre, ispassigliài , vrb: ispassillai,
ispassizare Definizione
istare a su andhetorra ponendho passos tanti po si mòvere, po ispàssiu; fàere calecuna andhada a unu logu tanti po andhare, fintzes chentza bisóngiu
Sinonimi e contrari
passigiare*
Frasi
po candu si essit a ispassillai si at a biri isposus andendi a galopu (Z.Tuveri)◊ sos àteros sunt ispassizanne in su curridoju ◊ su sero annant a ispassizare in sas foraldidhas ◊ dhu spassigliànt a sonu de trumbita e de passu in passu torrànt a dh'aciotai
Traduzioni
Francese
se promener
Inglese
to walk
Spagnolo
pasear
Italiano
passeggiare
Tedesco
spazierengehen.
pàltza , nf: parta,
partza,
peatza,
piata,
piatza,
plassa,
platza,
pràcia,
prassa,
prata,
pratza Definizione
logu largu meda e in paris fatu apostadamente in bidhas e citades; logu larghitu, fintzes su tretu tra un'órdine e àteru de sa bide in bíngia (pratza de sarmentu), fintzes giuale, órdine de bide, su tretu o cortiledhu ananti de sa genna de una domo (fintzes in s'orruga), tretu ananti de unu barracu, totu su tretu asuta de una mata; dhu narant a s'argiola puru; postu / min. partzighedha, pratzita, prassigedha
Sinonimi e contrari
bàlliu,
cortile,
cortina
Modi di dire
csn:
fai pratza = fàghere sa piatza, ammanitzare, ordiminzare sa chistione a manera chi, candho unu dimandhat, sa zente siat pronta a nàrrere chi ei; pònnere una cosa in pratza = pònnere in craru una chistione; in pratza de Fulanu = in sa carrela inue istat Fulanu, in dainanti de domo sua; letu de piatza e mesa, a duas piatzas = letu mannu pro duus, a duus tantis de su letu po unu; pratza de letu = su tretu in dainanti de su letu; sa landhe falat a sa prata (in cobertantza)= sos benes de unu tocant a sos parentes; èssere a piata franca (nadu de chie pagat pro istare in carchi logu)= àere postu o allozu in donu; una pratza de pudhas = chedha de pudhas (tentas in cortile)
Frasi
mesanote est tocada, onzi piata est deserta ◊ in sa pratza de bidha is piciocas e piciocus fiant giai isciampitendi ◊ sa piata sentza pisedhina paret beranu sentza rúndhines ◊ in donzi parta in ube si est firmadu pro totus est istadu un'iscarmentu ◊ giogao semper in partza o in caminu ◊ sa gente est in sa pratza: a chie chistionat, a chie est ciciu
2.
cada massaja mundhabat sa prata sua e sos caminos abbarrabant netos ◊ ndi sutzedint de cosas in sa platza mia!…◊ depio carrare linna a prata de pinnetu ◊ apu agatau una bella pràcia de corrorinu ◊ sas pratas sunt semenadas de uliba ◊ e aundi dhu bis, tui, passendi, in pratza de letu?! ◊ una borta iant fatu su triatu in prassa de Bennardu ◊ duas pratzas ainnantis de domu de bosatrus ant bociu a Bissenti!
3.
in sa prata pulida cun apentu s'isparghent sos mannugros e manadas, poi sos boes cun pedras ligadas tríulant su laore in bonu assentu (Z.Piludu)
Cognomi e Proverbi
prb:
bixina bona, funtana in pratza
Terminologia scientifica
bdh
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
place,
esplanade,
allée
Inglese
square,
open space,
walk
Spagnolo
plaza,
claro,
senda
Italiano
piazza,
spiazzo,
andana
Tedesco
Platz,
offener Platz,
freier Streifen zwischen zwei Baumreihen.
passigiàda , nf: passillada,
passillara,
passizada,
passizata Definizione
su passigiare; logu inue si acostumat a passigiare
Sinonimi e contrari
caminada,
ispassizada
Frasi
fatu fatu si bint in sa passillara, bistius chi faint arriri, duus chi si creint abborsadoris ◊ funt essios a fàere una passigiada in s'istrada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
promenade
Inglese
walk
Spagnolo
paseo
Italiano
passeggiata
Tedesco
Spaziergang.
tènta , nf Definizione
tanti de terrenu, de largària parívile, chi si pigat trebballandho (es. marrandho o arandho, arregollendho olia, messandho e àteru): a logos, fintzes possessu, orrugu de terrenu a bisura longa (corria de terra)
Sinonimi e contrari
ràglia,
teneca,
tula
Modi di dire
csn:
leare sa t. = comintzare unu tretu largu cantu podet bastare pro unu o cantos sunt triballendhe a fiancu de pare; truncare sa t. = andhàreche a sa tenta de s'àteru a costazu; segadore de t. = messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi sestat sa tenta; fàghere una cosa a t. = totu pínniga, a pínnigu, chentza ndhe lassare nudha; bogai sa t. = fàghereche totu su tretu comintzadu; andai a tenta dereta = deretos, chentza fàghere a biraorba, ne a s'andhetorra; pigai, messai totu a una t. = leandho totu sa largúria de su trebballu; t. de orbaci = pannu, telu de o. comente essit de su telàrgiu a bisura de tenta
Frasi
no les sa tenta tropu larga, tzapendhe, ca petzi càtigas su chi faghes! ◊ apenas cumentzàt a orbesci seminàt sa tenta e atacàt a marrai ◊ is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta ◊ si funt in medas sa tenta dha pigant prus larga
2.
nci seu artziau a monti a tenta dereta ◊ cussa narat una fàula infatu de s'àtera, nosu faeus biri ca dha creeus e issa sighit a tenta dereta ◊ s'abe si leat s'idatone a tenta chirchendhe sas àrbures
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bande de terrain qu’on peut travailler
Inglese
rope walk
Spagnolo
porción de terreno que se trabaja
Italiano
andana
Tedesco
Schwaden.