andadúra , nf: andhadura,
annadura Definitzione
su andhare, nau de sa manera
Sinònimos e contràrios
andhanta
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
démarche
Ingresu
walk
Ispagnolu
paso,
andadura
Italianu
andatura
Tedescu
Gang.
andhànsa, andhànta , nf: andhàntana,
andhata,
annada 2,
annantza,
annatza Definitzione
su andhare, nau mescamente de sa manera; fintzes caminera, camminu
Sinònimos e contràrios
àmbiu,
andadura,
andhàntzia,
andheju,
annàtile
Frases
a s'andhata cudhu mi est parindhe babbu tou ◊ mi tremo a s'andhàntana de su tempus ◊ sa zòvana aiat s'andhanta lena lena ◊ una bella annada giuches! ◊ so chena annatza sicura in notes chene luna
2.
prosigo in s'annatza chi apíligat dereta in su monte
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
démarche,
allure
Ingresu
walk
Ispagnolu
andadura,
porte
Italianu
andatura,
andaménto
Tedescu
Gang.
atracàre , vrb: atragare,
atregare Definitzione
su si cuare, firmare, camminare firmandhosi dónnia tanti giaendho atentzione po no si fàere a bíere, iscocandho
Sinònimos e contràrios
abbuare,
aclisare,
acuae,
ammacionai,
ammagare,
apatai,
atrapare,
atupare,
cuerrai,
frànghere,
intuzare,
istichire,
istumponai,
tudai
Frases
sa robba si est atregada ◊ su lèpere est a s'atrega atrega ◊ su batu ch'est essidu atrega atrega ◊ sa gatu li est andhada a s'atrega atrega, a su sórighe, e candho che fit acurtzu che li est brincada a subra ◊ atracatu in su canale, mai ti cheres mustrare (G.Farris)◊ si est atracatu in d-una tupa isetandhe s'inimicu ◊ inoghe colat lestru, mancu si atregat
Tradutziones
Frantzesu
marcher avec circonspection en s'arrêtant
Ingresu
to walk cautiously
Ispagnolu
esconderse,
andar con circunspección
Italianu
nascóndersi,
camminare con circospezióne,
soffermàndosi
Tedescu
sich verstecken,
mit Vorsicht gehen.
caminàda , nf Definitzione
su caminare, pentzau coment'e una cosa fata; su tretu fatu camminandho; manera de andhare
Sinònimos e contràrios
andhanta
Frases
arratza de caminada chi s'at fatu, totu a pè, deghe chilómitros!
2.
sa caminada est longa e nci bolit ora meda
3.
fiat bella, cun sa caminada modhi de una bagadia in circa de piciocu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
marche
Ingresu
walk
Ispagnolu
caminata,
paseo
Italianu
camminata
Tedescu
Spaziergang.
caminài, caminàre , vrb: camminai,
camminari Definitzione
andhare, mòvere, fàere camminu, tretu; andhare impresse
Sinònimos e contràrios
andai
/
acoidai
| ctr.
firmai
Maneras de nàrrere
csn:
camminare iscòscia iscòscia = allarghendi unu pagu is cambas, coment'e iscoscendisí; caminare a memei = a s'imbàtoro; caminare a pepita = andai a pincaredhu
Frases
is pipios ant cumenciau a camminare ◊ caminendhe caminendhe at aciapadu un'ómine ◊ femus calmus in su camminari, in su papari e in totu ◊ est andau ma, cammina cammina, no at agatau nudha etotu ◊ no podiu mancu camminai de su dolori a is genugus!◊ Elias aiat caminau dae bidha a su cubile pentíndhesi e fachendhe disinnos
2.
si caminas za coitas a lòmpere ◊ za ant caminadu faghindhe sa faina!…◊ càstia cantu est caminendi cussu càmiu: no arrennèsciu a ndi dhu sorigai! ◊ lébiu che frina, pro caminare fit unu curreu
3.
est camminandho iscòscia iscoscia ca dh’at iscardiu in precas sa sedha benindho a cuadhu ◊ si fiant acuaos e caminaiant a memei in mesu a is matas
Ètimu
ltn.
*camminare
Tradutziones
Frantzesu
marcher
Ingresu
to walk
Ispagnolu
caminar,
andar
Italianu
camminare,
marciare
Tedescu
gehen.
isculiàre , vrb Definitzione
camminare faendho ballare is nàdigas, mòvere, iscutulare / andhare iscúlia iscúlia = andai cerri cerri, a s'innàiga innàiga, sedatendhe sas nàdigas
Sinònimos e contràrios
inculiare,
isprusciare
Frases
est ponenne paja de passos pro che isculiare cussos mermos chene sàmbene (M.Dui)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se dandiner
Ingresu
to walk with a wiggle
Ispagnolu
contonearse
Italianu
sculettare
Tedescu
sich in den Hüften wiegen.
ispassigiàe, ispassigiàre, ispassigliài , vrb: ispassillai,
ispassizare Definitzione
istare a su andhetorra ponendho passos tanti po si mòvere, po ispàssiu; fàere calecuna andhada a unu logu tanti po andhare, fintzes chentza bisóngiu
Sinònimos e contràrios
passigiare*
Frases
po candu si essit a ispassillai si at a biri isposus andendi a galopu (Z.Tuveri)◊ sos àteros sunt ispassizanne in su curridoju ◊ su sero annant a ispassizare in sas foraldidhas ◊ dhu spassigliànt a sonu de trumbita e de passu in passu torrànt a dh'aciotai
Tradutziones
Frantzesu
se promener
Ingresu
to walk
Ispagnolu
pasear
Italianu
passeggiare
Tedescu
spazierengehen.
pàltza , nf: parta,
partza,
peatza,
piata,
piatza,
plassa,
platza,
pràcia,
prassa,
prata,
pratza Definitzione
logu largu meda e in paris fatu apostadamente in bidhas e citades; logu larghitu, fintzes su tretu tra un'órdine e àteru de sa bide in bíngia (pratza de sarmentu), fintzes giuale, órdine de bide, su tretu o cortiledhu ananti de sa genna de una domo (fintzes in s'orruga), tretu ananti de unu barracu, totu su tretu asuta de una mata; dhu narant a s'argiola puru; postu / min. partzighedha, pratzita, prassigedha
Sinònimos e contràrios
bàlliu,
cortile,
cortina
Maneras de nàrrere
csn:
fai pratza = fàghere sa piatza, ammanitzare, ordiminzare sa chistione a manera chi, candho unu dimandhat, sa zente siat pronta a nàrrere chi ei; pònnere una cosa in pratza = pònnere in craru una chistione; in pratza de Fulanu = in sa carrela inue istat Fulanu, in dainanti de domo sua; letu de piatza e mesa, a duas piatzas = letu mannu pro duus, a duus tantis de su letu po unu; pratza de letu = su tretu in dainanti de su letu; sa landhe falat a sa prata (in cobertantza)= sos benes de unu tocant a sos parentes; èssere a piata franca (nadu de chie pagat pro istare in carchi logu)= àere postu o allozu in donu; una pratza de pudhas = chedha de pudhas (tentas in cortile)
Frases
mesanote est tocada, onzi piata est deserta ◊ in sa pratza de bidha is piciocas e piciocus fiant giai isciampitendi ◊ sa piata sentza pisedhina paret beranu sentza rúndhines ◊ in donzi parta in ube si est firmadu pro totus est istadu un'iscarmentu ◊ giogao semper in partza o in caminu ◊ sa gente est in sa pratza: a chie chistionat, a chie est ciciu
2.
cada massaja mundhabat sa prata sua e sos caminos abbarrabant netos ◊ ndi sutzedint de cosas in sa platza mia!…◊ depio carrare linna a prata de pinnetu ◊ apu agatau una bella pràcia de corrorinu ◊ sas pratas sunt semenadas de uliba ◊ e aundi dhu bis, tui, passendi, in pratza de letu?! ◊ una borta iant fatu su triatu in prassa de Bennardu ◊ duas pratzas ainnantis de domu de bosatrus ant bociu a Bissenti!
3.
in sa prata pulida cun apentu s'isparghent sos mannugros e manadas, poi sos boes cun pedras ligadas tríulant su laore in bonu assentu (Z.Piludu)
Sambenados e Provèrbios
prb:
bixina bona, funtana in pratza
Terminologia iscientìfica
bdh
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
place,
esplanade,
allée
Ingresu
square,
open space,
walk
Ispagnolu
plaza,
claro,
senda
Italianu
piazza,
spiazzo,
andana
Tedescu
Platz,
offener Platz,
freier Streifen zwischen zwei Baumreihen.
passigiàda , nf: passillada,
passillara,
passizada,
passizata Definitzione
su passigiare; logu inue si acostumat a passigiare
Sinònimos e contràrios
caminada,
ispassizada
Frases
fatu fatu si bint in sa passillara, bistius chi faint arriri, duus chi si creint abborsadoris ◊ funt essios a fàere una passigiada in s'istrada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
promenade
Ingresu
walk
Ispagnolu
paseo
Italianu
passeggiata
Tedescu
Spaziergang.
tènta , nf Definitzione
tanti de terrenu, de largària parívile, chi si pigat trebballandho (es. marrandho o arandho, arregollendho olia, messandho e àteru): a logos, fintzes possessu, orrugu de terrenu a bisura longa (corria de terra)
Sinònimos e contràrios
ràglia,
teneca,
tula
Maneras de nàrrere
csn:
leare sa t. = comintzare unu tretu largu cantu podet bastare pro unu o cantos sunt triballendhe a fiancu de pare; truncare sa t. = andhàreche a sa tenta de s'àteru a costazu; segadore de t. = messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi sestat sa tenta; fàghere una cosa a t. = totu pínniga, a pínnigu, chentza ndhe lassare nudha; bogai sa t. = fàghereche totu su tretu comintzadu; andai a tenta dereta = deretos, chentza fàghere a biraorba, ne a s'andhetorra; pigai, messai totu a una t. = leandho totu sa largúria de su trebballu; t. de orbaci = pannu, telu de o. comente essit de su telàrgiu a bisura de tenta
Frases
no les sa tenta tropu larga, tzapendhe, ca petzi càtigas su chi faghes! ◊ apenas cumentzàt a orbesci seminàt sa tenta e atacàt a marrai ◊ is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta ◊ si funt in medas sa tenta dha pigant prus larga
2.
nci seu artziau a monti a tenta dereta ◊ cussa narat una fàula infatu de s'àtera, nosu faeus biri ca dha creeus e issa sighit a tenta dereta ◊ s'abe si leat s'idatone a tenta chirchendhe sas àrbures
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
bande de terrain qu’on peut travailler
Ingresu
rope walk
Ispagnolu
porción de terreno que se trabaja
Italianu
andana
Tedescu
Schwaden.