benebortzedídu , agt: beneprotzediu Definizione
chi tenet una manera de fàere arrespetosa po chie dhi at fatu bene o fintzes cun àtere
Sinonimi e contrari
comedidu
| ctr.
discannotu,
malebortzedidu,
isconnóschidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aimable
Inglese
polite
Spagnolo
amable,
gentil,
cortés
Italiano
cortése
Tedesco
höflich.
comprídu , pps, agt, nm: crompidu,
crompiu,
crómpiu 1,
crumpiu,
cumplidu,
cumpliu,
cumpridu,
cumpritu,
cumpriu Definizione
de crompire, de cumprire; nau de cosas chi creschent, chi est lómpiu, a puntu giustu de arregòllere, bonu de papare; nau de gente, chi faet is cosas a dovere, su bonu a cara po totu su chi pertocat is àteros; su crumpiu est fintzes s'isposóngiu
Sinonimi e contrari
lómpidu,
fatu,
trempidu
/
cumpudiu,
educadu
/
cumplimentosu
| ctr.
iscrómpiu
/
irmentidu
/
maleducadu
Modi di dire
csn:
fàchere su crompiu, fai su crumpiu a sos parentes de su mortu = donai is passiéntzias; èssiri cumpriu che fodhi de bétua isciundada = própiu in nudha!
2.
custu cíxiri est pagu cumpriu ◊ candho su ranu est cumpridu, sa fae si ndhe podet bogare ◊ su trigu est bellu a sede ma su ranu no lu zughet cumpridu ◊ sa gràtzia de chelu dade pustis chi est fata e cumplida sa pena! ◊ sa pipia no fut cumpria candu est nàscida, no portàt mancus is prummonis fatus
3.
cumpridu za est: pro donzi cosighedha ti ringràtziat! ◊ ite pena su de bi tènnere solu zente anzena mancari bona siat e cumprida! (V.Falchi)◊ su diretore de sa banca l'acumpanzeit totu cumpridu fintzas a sa zanna ◊ isteit cumpridu che ómine e a sas féminas che las at missas a bíere ◊ est una pessone cumprida de caràtere
4.
sunt andhaos a li fàchere su crompiu pro sa morte de su babbu ◊ su babbu fit atendhindhe sa fiza malàida chin totu sos cumpridos e chin totu sos sentidos
Traduzioni
Francese
mûr,
poli
Inglese
ripe
Spagnolo
maduro,
amable
Italiano
maturo,
compito
Tedesco
reif,
höflich.
garbósu , agt: grabbosu Definizione
chi tenet crabbu in su fàere: in cobertantza, su contràriu
Sinonimi e contrari
aggrabbadu,
ammodau,
ammodidu,
assetiosu,
imbodau
/
grabbedhu
| ctr.
mabigrabbau,
irgrabbau
Frasi
grabbosu, at porriu unu cantu de sartitza a su cumpanzu ◊ li doe totu sas aberténtzias pro chi facat a bonu e siat grabbosu in locu istranzu ◊ duus púxilis, garbosus e de bonas maneras, iant pediu de podi ammeriai in sa pinnixedha de piturras…
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aimable,
poli
Inglese
polite
Spagnolo
amable,
cortés
Italiano
garbato
Tedesco
liebenswürdig.