aggrabbàdu , agt: calbadu Definizione
nau de ccn., chi portat crabbu in su fàere o in su nàrrere is cosas; nau de cosa, chi est bene fata, bellighedha / bene aggrabbadu = chi portat grabbu meda
Sinonimi e contrari
ammodau,
ammodidu,
assetiosu,
garbosu,
imbodau
| ctr.
mabigrabbau
2.
dae manos li essiat sa maia de unu giogalzu aggrabbadu e fine
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poli
Inglese
polite
Spagnolo
cortés
Italiano
garbato
Tedesco
liebenswürdig
comprídu , pps, agt, nm: crompidu,
crompiu,
crómpiu 1,
crumpiu,
cumplidu,
cumpliu,
cumpridu,
cumpritu,
cumpriu Definizione
de crompire, de cumprire; nau de cosas chi creschent, chi est lómpiu, a puntu giustu de arregòllere, bonu de papare; nau de gente, chi faet is cosas a dovere, su bonu a cara po totu su chi pertocat is àteros; su crumpiu est fintzes s'isposóngiu
Sinonimi e contrari
lómpidu,
fatu,
trempidu
/
cumpudiu,
educadu
/
cumplimentosu
| ctr.
iscrómpiu
/
irmentidu
/
maleducadu
Modi di dire
csn:
fàchere su crompiu, fai su crumpiu a sos parentes de su mortu = donai is passiéntzias; èssiri cumpriu che fodhi de bétua isciundada = própiu in nudha!
2.
custu cíxiri est pagu cumpriu ◊ candho su ranu est cumpridu, sa fae si ndhe podet bogare ◊ su trigu est bellu a sede ma su ranu no lu zughet cumpridu ◊ sa gràtzia de chelu dade pustis chi est fata e cumplida sa pena! ◊ sa pipia no fut cumpria candu est nàscida, no portàt mancus is prummonis fatus
3.
cumpridu za est: pro donzi cosighedha ti ringràtziat! ◊ ite pena su de bi tènnere solu zente anzena mancari bona siat e cumprida! (V.Falchi)◊ su diretore de sa banca l'acumpanzeit totu cumpridu fintzas a sa zanna ◊ isteit cumpridu che ómine e a sas féminas che las at missas a bíere ◊ est una pessone cumprida de caràtere
4.
sunt andhaos a li fàchere su crompiu pro sa morte de su babbu ◊ su babbu fit atendhindhe sa fiza malàida chin totu sos cumpridos e chin totu sos sentidos
Traduzioni
Francese
mûr,
poli
Inglese
ripe
Spagnolo
maduro,
amable
Italiano
maturo,
compito
Tedesco
reif,
höflich.
garbósu , agt: grabbosu Definizione
chi tenet crabbu in su fàere: in cobertantza, su contràriu
Sinonimi e contrari
aggrabbadu,
ammodau,
ammodidu,
assetiosu,
imbodau
/
grabbedhu
| ctr.
mabigrabbau,
irgrabbau
Frasi
grabbosu, at porriu unu cantu de sartitza a su cumpanzu ◊ li doe totu sas aberténtzias pro chi facat a bonu e siat grabbosu in locu istranzu ◊ duus púxilis, garbosus e de bonas maneras, iant pediu de podi ammeriai in sa pinnixedha de piturras…
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aimable,
poli
Inglese
polite
Spagnolo
amable,
cortés
Italiano
garbato
Tedesco
liebenswürdig.
manerósu , agt Definizione
nau de ccn., chi tenet maneras bonas in su fàere, chi faet is cosas cun delicadesa, cun crabbu (e a bortas fintzes a tropu)
Sinonimi e contrari
modosu
Frasi
sa fémina fit manerosa cullindhe sa zente ◊ totu manerosu li at nau ca sa die l'acuntentabat abberu
Traduzioni
Francese
poli,
aimable,
gracieux
Inglese
courteus
Spagnolo
cortés
Italiano
garbato
Tedesco
höflich.
modósu , agt: mudosu Definizione
nau de ccn., chi si cumportat a modu, cun educatzione, cun crabbu (a bortas fintzes a tropu)
Sinonimi e contrari
aggrabbadu,
ammodidu,
assetiosu,
imbodau
/
ammanerau,
aponciau,
leitanu
| ctr.
mabigrabbau
Frasi
li parfeit sa pitzinna piús bella, sa piús modosa de totu sas chi bi fint ◊ sa pitzinna fit modosa in su faedhu e in sa cumpostura
2.
fémina modosa, leitana!
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poli,
aimable,
affecté
Inglese
polite,
affected
Spagnolo
modoso,
afectado
Italiano
garbato,
affettato
Tedesco
liebenswürdig,
geziert,
affektiert.
setiósu , agt: assetiosu Definizione
nau de ccn., chi tenet sétiu, crabbu, maneras bonas de fàere, chi est bene fatu; segundhu de ite si narat, chi est bene assentau, postu bene adderetu o, nau de gente, chi s'ischit adatare a sa dificurtade o a su bisóngiu; nau de logu, chi est ciciu, in paris
Sinonimi e contrari
aggrabbadu,
ammodau,
ammodidu,
garbosu,
imbodau
Frasi
no siat setiosa e fracòngia, puru, cussa picioca!…◊ est aici bellu, setiosu, custu piciocu, ma iscimpru diaderus! ◊ a su malloru est crescendidhu sa corra setiosa
2.
bellas fascinas setiosas, lah! ◊ cussu no est ómini setiosu: bogat arrenghèscias po dónnia cosa (G.Mura)◊ dhui at logu malu chi no fait mancu a passai e logu setiosu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poli,
aimable
Inglese
courteus
Spagnolo
amable,
adaptable
Italiano
garbato,
gentile,
adattàbile
Tedesco
liebenswürdig.