candeghinò , avb: chindeghinò,
chindichinò,
chindighinò,
cindechinò Definizione
candu est chi no, si no est (no fut) deasi: de àtera manera, de àteru betu, in àteras cunditziones
Sinonimi e contrari
andeghinò,
assinuncas,
calechinò,
cantichinono,
chiscussu,
cidacheste,
dassinuncas,
deghinò,
diacussu,
indeghinou,
sindighinuncas,
sinono
Frasi
candu fui piciocona est ca sa minigonna no dh'iant ancora imbentada, candeghinò mi dh'ia posta ◊ in su tempus benidori custa mata at a donai frutu: chindeghinò ndi dh'apu a fai segai ◊ dhi fut abarrau su fragu bellu de sa linna, chindighinò no iat a èssi pòtziu suportai su fragu malu de sa pixi
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
autrement
Inglese
or
Spagnolo
si no,
en caso contrario,
de otra manera,
de otro modo
Italiano
altriménti,
diversaménte
Tedesco
sonst.
gétu , nm: ghetu Definizione
su betare, su fàere a betadura, ma inditat prus che àteru sa manera o fintzes su gradu o gravidade de unu fàere: foedhandho de laore, su sèmene chi si betat
Sinonimi e contrari
bessu,
betu,
manera,
puntu 1,
tretu
Modi di dire
csn:
colare a ghetu, bènnere a ghetos = colare a betu, a manera o acurtzu de andhare bene a fàghere carchi cosa; a su ghetu… = a su chi parit…; èssere a ghetu malu = a malu tretu, a malu puntu, istai mali; a ghetu meu, tuo, suo = acomenti andat bèni a mimi, a tui, a issu, e gai; muncadore de ghetu = mucadore tanadu a fiores pro die de festa (= de ghetai in conca?); fàiri una cosa a getu de… = a zisa de…; fae su getu de… (+vrb.)= fàghere a manera de… (+vrb.)
Frasi
aiat imparatu a connòschere sos fómines e a cale ghetu los potiat tòrchere ◊ si sichimus de custu ghetu, de sa Sardigna petzi nos abbarrat unu desertu de chisina ◊ sas cosas las videt a ghetu suo ◊ sas cosas no andhant sèmpere a ghetu deretu
2.
caentabamus sos crapitos fintzas a candho no fint a ghetu de poder súghere ◊ su criedhu s'est illascau a prànghere, a ghetu de nche li falare sa matichedha ◊ est ghetandhe fritu a ghetu de astragare s'àlinu ◊ po fàiri su carrúciu si segat una canna a getu de furca, a una parti ◊ aus fatu su getu de atobiae su veterinaju
3.
chirco sos pilos tuos in sos ghetos e in sos ghentinos de sos ispuntones ◊ Bantonedhu, no de nepode, li pariat fizu de cantu si assimizabat de coloriu e de ghetos
4.
sos massajos fint avertitos de semenare solu su ghetu comporatitzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
façon
Inglese
way,
reverse
Spagnolo
manera
Italiano
manièra,
vèrso
Tedesco
Art.
manèra , nf, avb Definizione
si narat po su comente totu is cosas acontessent, si narant o si faent: a bortas si narat fintzes in su sensu de bene, de manera bona, giusta, o segundhu comente fintzes meda, tropu, bolendho inditare un'esageratzione
Sinonimi e contrari
bessu,
modu
/
meda
Modi di dire
csn:
manera, de soli!...= pagu forti, custu soli!...; (fai, nàrriri, stai e totu aici) a cudha m. = a brétiu, chentza de régula, comente andhat andhat, a cudhenia; si fiat a m. = si faghiat, si fit possíbbile
Frasi
cun sa bona manera si ndhe bogat prus chi no cun sa mala ◊ sunt sedatos fatos cun manera e balentia ◊ portadhi sa manera a pobidhu tuu, assinuncas t'arroscit e ti donat una bella incarrerada!
2.
a cudha manera seus: no moreus e no campaus! ◊ - E comente istades? - De onzi manera, chei su tempus!
3.
manera de tempus mau: no tenit sentidu de iscampiai! ◊ no fadiat a camminai de cantu fiat proendi: e manera de àcua, puru!…◊ ite manera est custa de issúnnere su logu po àere samunadu bator tzícheras?!…◊ chi fiat a manera, zeo cherio fàere ónnia sacrifítziu po issa
Cognomi e Proverbi
prb:
in dogni cosa bi cheret manera
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
façon,
manière
Inglese
manner
Spagnolo
manera
Italiano
manièra
Tedesco
Art,
Weise,
Manier.
módu , nm: motu Definizione
su comente si faet o acontesset una cosa; nau de is verbos, est unu piessignu chi inditat si s'atzione est reale, solu possíbbile, dipendhenthe de un'àtera o cumandhada (is modos definios faent custu cun is desinéntzias personales; is modos indefinios inditant s'atzione chentza precisare sa persona e no precisant bene mancu su tempus)
Sinonimi e contrari
manera
Modi di dire
csn:
si fit a m. de… = si faghiat a…, si fut possíbbili a…; pònniri m. = regulare, zúghere o fàghere a régula; fàghere a m. de…, in m. chi…= fai a manera de…, fai su possíbbili po…, po chi…
Frasi
arratza de modos chi tenides faghindhe sa cosa!…
2.
si fit a modu de ti ndhe furare andhao ventureri in terra anzena! ◊ eus a fai in modu de dh'acuntentai ◊ inforrat su pani totu debressi in modu chi su forru s'iscidrit su prus pagu possíbbili
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
façon
Inglese
manner
Spagnolo
manera
Italiano
mòdo
Tedesco
Art,
Weise.
sinòncas , avb: assinuncas,
sinuncas Definizione
de àtera manera, de àteru betu, in àteras cunditziones
Sinonimi e contrari
aghinunca,
calechinò,
cancinò,
chiacussu,
chinonca,
chiscussu,
cidacheste,
dassinuncas,
diacussu,
sinono,
sintennucas
Frasi
cosa no promitas chi no potzas tenni, sinuncas as a èssiri portada a signali ◊ sinuncas it'est su vinu, custa cosa chi nos fachet irmenticare pessamentos e cuntipitzos? ◊ boliat una birra frisca, sinoncas nudha
2.
e sinuncas, lu collimus, late o tzuculate chi siat!
Etimo
spn.
si nunca
Traduzioni
Francese
autrement
Inglese
or else
Spagnolo
de otra manera
Italiano
altriménti,
diversaménte
Tedesco
sonst.