arregài , vrb: regrare Definizione
su si fàere sa regra, a regra, fàere sa rega; fintzes chistire, pònnere a parte
Sinonimi e contrari
allogae,
collire
2.
tenit su dinai arregau in su calàsciu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
attraper le favus
Inglese
to make honeycomb
Spagnolo
hacerse panal
Italiano
farsi favo
Tedesco
die Honigwabe bilden.
avère , nf: bera,
vera 1 Definizione
su pane de chera totu buidedhos paríviles (búsciulus o oxos) ue s'abe ponet su mele
Sinonimi e contrari
arrega,
bresca,
melarègia,
tipa 1
Frasi
sas averes de su mele ◊ tue as isapiatu sas averes ◊ su puzone chin sos frores de tiria at formatu sas averes: sos mojos sont prenos de mele e cria (G.Farris)
Terminologia scientifica
sbs
Traduzioni
Francese
rayon de miel
Inglese
honeycomb
Spagnolo
panal
Italiano
favo
Tedesco
Bienenwabe.
càsa , nf Definizione
abiàrgiu, casidhu, su niu chi faet s'abe in is tuvos de is matas o de orrocas, o fintzes àteru bobboi chi faet mele / min. casedha
Sinonimi e contrari
istallu 1
/
abialzu,
bugnu,
caidhu,
mógiu,
moitedhu
Frasi
una borta e dua ndhe li apo intesu, a babbu, de contos de casas de abe!…◊ su muscone, si li forroxant sa casa, si difendhet cun rejone! ◊ lis mustresit s'abe in sas casas
Cognomi e Proverbi
smb:
Casa, Casas
Terminologia scientifica
sbs
Traduzioni
Francese
nid d'abeilles
Inglese
beehive
Spagnolo
panal de abeja
Italiano
nido delle api
Tedesco
Bienennest.
cimbússa , nf: cimussa,
gimussa,
tzimusa,
zimussa Definizione
sa fasca de pònnere a su pipiu de naschidórgiu imbodhigada in chintzu (o de àtera genia po fascare un'arremu); genia de chintórgiu largu de pònnere in chintzu, in costúmene de fémina
Sinonimi e contrari
chimusa,
fasca
/
cdh. cimuxa
Frasi
candu nasciat su pipiu serbiant is cimbussas, su triàngulu, su cuacedhu ◊ po sa fasciadura is cimbussas, unu poghedhu fragósidas, si dhas prestàt tziu Pietrinu
Terminologia scientifica
bst
Etimo
ltn.
cimussa
Traduzioni
Francese
lange,
lisière
Inglese
selvage
Spagnolo
pañal
Italiano
fàscia per neonati
Tedesco
Windel.
culíciu , nm Definizione
panníciu chi s'imbodhigat a su culitu de is pipiedhos
Sinonimi e contrari
mantedha 1
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couche-culotte
Inglese
napkin
Spagnolo
pañal
Italiano
pannolino assorbènte
Tedesco
Windel.
mantèdha 1 , nf, nm: mantedhu 2,
montedhu,
muntedhu Definizione
coment'e unu pannighedhu chi si ponet a is pipios po dhis imbodhigare su culitu; a logos est fintzes su muncadoredhu
Sinonimi e contrari
cuatzu,
culíciu
Frasi
tenet una criadura ancora in muntedhos ◊ dogni die li devimos samunare sos muntedhos a su pitzinnu ◊ sos mantedhos de su pitzinnu sunt ispartos pro assutare ◊ su montedhu fit de oro, sa mantíglia de brocadu
Terminologia scientifica
bst
Etimo
ltn.
mantellum
Traduzioni
Francese
couche,
lange
Inglese
napkin
Spagnolo
pañal
Italiano
pannolino
Tedesco
Windel.
melarègia, melarèja , nf: melarregra,
melarreja Definizione
taedha de mele, su pane de chera totu buidedhos paríviles, búsciulos, ue s'abe ponet su mele; su mele ancora in sa bresca
Sinonimi e contrari
arrega,
avere,
bresca,
tipa 1
Terminologia scientifica
sbs
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rayon de miel,
gaufre
Inglese
honeycomb
Spagnolo
panal,
bresca
Italiano
favo
Tedesco
Wabe.
panníciu , nm: pannissu,
pannitu,
pannitzu Definizione
tiagedha po imbodhigare su pane chi si portat a sartu, o prus pitica po si frobbire papandho; pannighedhu chi ponent is féminas candho dhis benit su mese; tira longa de orrobba, o latzada, larga de 10 a 15 centímetros, chi ponent a is pipios de naschidórgiu po dhos imbodhigare
Sinonimi e contrari
fasca
Frasi
pro su candhelarju depies zúchere in manos su pannitu e tochedhare in sos portales ◊ in su pannitu fit collia sa gràssia chi depiat caentare s'istomachedhu de sos fizos ◊ pane e aunzu est totu in su pannitzu ◊ zuchiat sos murros inghisios de bagna e si los puliat non chin su pannitu ma chin d-una colada de brússiu
2.
tocat a preparai cambuscedhus, pannitzus e latzadas po candu nascit su pipiu ◊ tèngiu ancora is pannitzus e is latzadas de candu iu tentu a tia: deghinou ge m'iat a èssi costau, cust'àteru pipiu!
Terminologia scientifica
ts
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
linge,
couche,
serviette hygiénique
Inglese
napkin,
sanitary towel
Spagnolo
tela,
compresa,
pañal
Italiano
pannolino
Tedesco
Tüchlein,
Windel,
Binde.
règa , nf: arrega,
era 2,
règia,
rege,
regra,
reja Definizione
su pane de chera totu buidedhos paríviles ue s'abe ponet su mele; sa fita de su casu segau in su cadhàrgiu po ndhe dhu piscare faendhodhu a pischedha / una rega de cazau = una fita de callau, de preta
Sinonimi e contrari
avere,
bresca,
legra,
melarègia,
tipa 1
/
fita
Frasi
tirabat sas regras, las secabat e dogabat sa parte bianca ◊ una regra de mele t'imbio, pitzinnu innoscente! ◊ nche at sutzau su mele e fulliau sas regras ◊ leu, cheripighe, mele e chera pones in rejas bene modelladas
Terminologia scientifica
sbs
Etimo
ltn.
reg(u)la
Traduzioni
Francese
favus,
rayon de miel
Inglese
honeycomb
Spagnolo
panal
Italiano
favo
Tedesco
Wabe.
sambenàgia, sambenàja , nf: sambenarja,
sanghinaja,
sangonaja Definizione
cranuga de còscia, gurone e dolore a s'ímbena; fintzes infetu chi faet a essiduras chi si faent a matéria, pitichedhedhas (laturredhas) chi assimbígiant, totus impare, a unu niu de espu
Sinonimi e contrari
coscizola
/
ghesparju
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
adénite inguinale,
favus
Inglese
inguinal adenitis,
favus
Spagnolo
adenitis inguinal,
panal
Italiano
adenite inguinale,
favo
Tedesco
Leistenadenitis,
Wabe.
típa 1 , nf Definizione
taedha de mele, su pane de chera totu buidedhos paríviles, búsciulus, ue s'abe ponet su mele
Sinonimi e contrari
arrega,
avere,
bresca,
melarègia
Terminologia scientifica
sbs
Traduzioni
Francese
favus,
rayon de miel
Inglese
honeycomb
Spagnolo
panal
Italiano
favo
Tedesco
Honigwabe.