acoiladórgiu , nm: acoliadroxu, acujadroxu, acuiladroxu, aculiadorzu, aculiadroxu Definizione logu a crocare prus che àteru de is animales, niu, tana, logu a ue si che arretirant is pudhas, o fintzes àteros animales, po crocare Sinonimi e contrari acóbiu, cabonera, corcadorju, cortidórgiu, crochidógiu, prudhaxu, pudhile Frasi de cussa mata ndi ant fatu s'acoliadroxu is carrogas Etimo srd. Traduzioni Francese tanière, couche, poulailler Inglese lair, den, hen house Spagnolo cubil, cueva, gallinero Italiano covile, covàccio, pollàio Tedesco Bau, Nest, Hühnerstall.

arróscu , nm, nf: arruscu, orrusca, rusca* Definizione su pígiu de corgiolu chi abbarrat a su suérgiu apustis bogau su ortigu, corgiolu de is matas Frasi bollu su ortigu cun s'arruscu interu comenti ndi dhu bogant de su truncu de su suérgiu Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese seconde couche externe de l'écorce du chêne-liège Inglese second rind of cork-tree Spagnolo segunda capa del corcho Italiano secónda scòrza del sùghero Tedesco die zweite Korkrinde.

atupadórzu , nm Definizione logu chi faet a si atupare, nau de animales e de gente Sinonimi e contrari corcadorzu, cuadorzu Etimo srd. Traduzioni Francese couche Inglese hovel Spagnolo camastro, guarida Italiano covàccio Tedesco Nest.

bracalítu , nm pl: braculitu, bragalitu, bragallitu, branculitu Definizione tirante po aguantare is pantalones, po poderare su pipiu prantau imparandho a camminare; genia de pannitzu chi si ponet a is pipiedhos po no s'imbrutare, o chi si ponent is féminas candho portant su mese; foedhandho de mascos brebeghinos, orrugu mannu de orrobba chi dhis apicant in bentre po no impringiare brebès fora de tempus / picare su pitzinnu a branculitos = pigai su pipiu aguantau istrantaxu cun is tirantis, candu est iscapendi a pei Sinonimi e contrari mantedhu 2 / armigodhos, bretella 3. a su mascu dhi ponestus su bragallitu po no impringiai is brebeis fora de su tempus Etimo srd. Traduzioni Francese couche, serviette hygiénique Inglese napkin Spagnolo andador Italiano danda, pannolino assorbènte Tedesco Windel, Monatsbinde, Damenbinde.

giachíre , vrb Definizione istare o abbarrare crocaos Sinonimi e contrari colcare | ctr. pesai Frasi est dóighi oras giachendhe Etimo ltn. iacere Traduzioni Francese être couché Inglese to lie Spagnolo yacer Italiano giacére Tedesco liegen.

mantèdha 1 , nf, nm: mantedhu 2, montedhu, muntedhu Definizione coment'e unu pannighedhu chi si ponet a is pipios po dhis imbodhigare su culitu; a logos est fintzes su muncadoredhu Sinonimi e contrari cuatzu, culíciu Frasi tenet una criadura ancora in muntedhos ◊ dogni die li devimos samunare sos muntedhos a su pitzinnu ◊ sos mantedhos de su pitzinnu sunt ispartos pro assutare ◊ su montedhu fit de oro, sa mantíglia de brocadu Terminologia scientifica bst Etimo ltn. mantellum Traduzioni Francese couche, lange Inglese napkin Spagnolo pañal Italiano pannolino Tedesco Windel.

panníciu , nm: pannissu, pannitu, pannitzu Definizione tiagedha po imbodhigare su pane chi si portat a sartu, o prus pitica po si frobbire papandho; pannighedhu chi ponent is féminas candho dhis benit su mese; tira longa de orrobba, o latzada, larga de 10 a 15 centímetros, chi ponent a is pipios de naschidórgiu po dhos imbodhigare Sinonimi e contrari fasca Frasi pro su candhelarju depies zúchere in manos su pannitu e tochedhare in sos portales ◊ in su pannitu fit collia sa gràssia chi depiat caentare s'istomachedhu de sos fizos ◊ pane e aunzu est totu in su pannitzu ◊ zuchiat sos murros inghisios de bagna e si los puliat non chin su pannitu ma chin d-una colada de brússiu 2. tocat a preparai cambuscedhus, pannitzus e latzadas po candu nascit su pipiu ◊ tèngiu ancora is pannitzus e is latzadas de candu iu tentu a tia: deghinou ge m'iat a èssi costau, cust'àteru pipiu! Terminologia scientifica ts Etimo srd. Traduzioni Francese linge, couche, serviette hygiénique Inglese napkin, sanitary towel Spagnolo tela, compresa, pañal Italiano pannolino Tedesco Tüchlein, Windel, Binde.

pígiu , nm, nf: pígliu, piju, pílgiu, pilla, pillai, pillu, pitzu 1, pixe, pixu 1, piza, pizu Definizione css. cosa lada o istérria meda e fine (assumancu po s'istérria chi tenet), sa parte prus in pitzu, de fora, de sa cosa, ma si narat fintzes de bestimentu postu in dossu in cantu distintu de un’àteru e de ammontu po letu; foedhandho de logu, su matedu cracu chi dhu'est créschiu; in cobertantza, fintzes manera de fàere a ingannu, a trassa; a logos, is pillus funt una calidade de macarrones; foedhandho de domos, de fràigu, pitzu est fintzes pianu (su pitzu = su primu pianu; su pitzu de mesu = su pianu in mesu de àteros duos)/ min. pizaredhu, pizighedhu (a/c.: candho si narat cantos funt is pígios de una matessi cosa, su foedhu si fúrriat a piza, pilla, a bortas fintzes cun sa /s/ de su pl.: una pilla, dua piza, tre piza, cuatru pillas, bàtoro piza); is píglius = a logos, pistocu, pane carasau; avb. (èssere de una cosa) pígiu pigiu = itl. affiorante, superficiale Sinonimi e contrari pidhoncu, pillada, subrafaci / bestimenta, cuguzura / còglia / filedhos, pinnica, trassa / cdh. píciu Modi di dire csn: pillu de lati = mantega; avb. a pillu a pillu, pizu pizu (pizubizu)= subra subra, chentza falare a fundhu; a pillus a pillus = a pilladas, a pizos, a pillais (èssiri, pònniri a unu, a dus pillais); bogare, bogai a p. carchi cosa = imbentare, ispedientare, bogai a claru; essire a pizu = essire fora de si poder bídere, intèndhere; perda a pillus = chi essit a iscatas, a cantos lados, a tellas; pillu de pasta = pasta tesa a fine (es. pane carasau); fai pillu = pònnere su pizu (nadu de late, binu e gai); a pizas de denote = intro de note, a note russa Frasi apu fatu su lentzoru a cuatru pillas ◊ bogadiche carchi pizu ca est calura! ◊ in su letu bi amus postu un'àteru pizu ca est fritu ◊ a su pamentu li ant postu una piza de tzimentu ◊ frochendhe in pag'ora at postu pizu russu ◊ s'abbolotu chircat de pònnere pizu peri in sas abbas netas ◊ su late at fatu su pizu ◊ su pitzinnu at bogau una piza de pane ◊ su pani carasau essit a píglius ◊ cosatzas de leare a piju in apretos de nie a las brujare ◊ est frius e no fait a drommí a pillu de lentzolu ◊ cussa butíglia portat pillu de binu ◊ poltat su brutore a tre piza ◊ nc'est su pruini a pilla ◊ po fai cruguxonis sa pasta tocat a dha tendi a pillus ◊ cun sa màchina faiaus is pixos de is culurgiones 2. ghite ses faghendhe in custu pizu totu ispinas? ◊ in cussos pizos no si bi podet colare de sa malesa ◊ pastores e catzadores connoschent bassuras e pizos ◊ sas berbeghes che sunt in cussu pizu, ca bi agatant cosa frisca 3. aspeta chi cussa cosa chi as ghetau a s'àcua ndi àmpuit a pillu 4. totus intregaus a is tiaus funt, sa genti, a bogai a pillu fintzas màchina de fuedhai! ◊ e ite amus a bogare a pizu, nois, chi semus betzos?!…◊ pro no pèrdere gutzu su sartitzu orrostindhe li afranzat pane a pitzu a pitzu ◊ dhoi fut sa cosa de papai a pillas a pillas ◊ boghit a pillu su dinai! ◊ cussas pesant a pizas de denote po fàchere su pane (A.M.Carta) Cognomi e Proverbi smb: Pillai Etimo ltn. pilleus Traduzioni Francese couche, feuille, surface Inglese foil, layer, surface Spagnolo capa, hoja, superficie Italiano strato, sfòglia, superfìcie Tedesco Schicht, Folie, Oberfläche.

pillàda , nf: pirada Definizione css. cosa lada o istérria meda e fine (cunforma a sa largària), fintzes pígios unu in pitzu de s'àteru, pígios a pira Sinonimi e contrari impizada, pígiu, pirada 1 Modi di dire csn: avb. a pilladas a pilladas = a pizos; una pillada de pani, una de casu = pane e casu a pizu pizu, unu pizu de s'unu e unu de s'àteru Frasi literaus de talentu ant lassau pilladas de paperi po connòsciri s'istória de Castedhu ◊ dhoi at una pillada de carcina arruta de su muru Etimo srd. Traduzioni Francese couche, strate Inglese layer Spagnolo capa Italiano strato Tedesco Schicht.

«« Cerca di nuovo