abbiabbía , avb Definizione a bortas, a bias, a borta a borta, una borta deosi una borta deasi Frasi ndi essiat unu filóngiu abbiabbia grussu e afinigau Etimo srd. Traduzioni Francese alternativement Inglese alternately Spagnolo una vez… y otra vez Italiano alternativaménte Tedesco abwechselnd.

abbuciconài , vrb: buciconare Definizione pigare a bucicones, a cropos de púngiu Sinonimi e contrari acatzotai, apugnigosai, apuinare, apunzare, burtzigare Frasi si funt abbuciconaus paribari Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de poing Inglese to punch Spagnolo pegar una piña Italiano cazzottare Tedesco mit Fäusten schlagen, boxen.

acodulàre , vrb: acudulare Definizione tragare, iscúdere a pedra; fàere grae?, fàere a códulu?, fàere coment'e a cude, téteru che pedhe? Sinonimi e contrari apedriai, intellai 2. sas fardetas comintzabant a s'acudulare dae sa saghina de sas matas allentorias Etimo srd. Traduzioni Francese lapider Inglese to throw stones Spagnolo arrojar una pedra Italiano lanciare sassi Tedesco Steine werfen.

afastiài , vrb: afastiare Definizione passare su fàmene papandho, tzatzare de no ndhe tènnere prus gana; asseliare o passare fintzes un'àtera gana o bisóngiu de s'intèndhere coment'e tzatzaos, orróschios Sinonimi e contrari apastamare, apastare, arrosci, cascaviare, sassai / abbolotai, aconare, agrungiai, ascamare, colloviare, ilvilire, isbolotiare, iserare, istomacare, tolocare Modi di dire csn: no si ndi pòdiri afastiai de… = sighire a…, chentza si pòdere catzare su disizu, sa gana de…; fuedhai a boxi afastiada = coment'e chentza pòdere faedhare, comente faedhat s'imbriagu Frasi cussus drucis ti afàstiant de su tzúcuru chi portant! ◊ seu fintzas afastiau de sa tropu cosa chi apu papau ◊ nci nd'at duas sempri bufendi impari: pustis afastiadas si tirant s'istrexu! 2. dha miru sempri: no mi potzu afastiai! ◊ fiat afastiau de su chi fadiat e de comenti dhu fadiat ◊ no si afastiaus mai de biri cussa bellesa de logu! Traduzioni Francese dégoûter Inglese to bore, to feel queasy Spagnolo cansarse de una comida Italiano stufare, provare nàusea Tedesco satt sein, Übelkeit empfinden.

aforài, aforàre , vrb Definizione giare s'aforu, cabarras, antibitzare una parte de su prétziu po una cosa chi si bolet comporare Sinonimi e contrari acabarrare Frasi cussu at aforadu su bestiàmine meu ca lu so bendhindhe Etimo srd. Traduzioni Francese accaparer Inglese to hoarn Spagnolo dar una señal Italiano accaparrare Tedesco einen Handel durch eine Anzahlung abschließen.

afrontànte, afrontànti , nm Definizione chie tenet sa propiedade o su possessu a làcana in mesu cun calecun’àteru o cun calecuna cosa (es. istrada) Sinonimi e contrari lacanante, lacanarju Etimo srd. Traduzioni Francese riverain Inglese frontager Spagnolo propietario de un inmueble que da a una calle o a un río Italiano frontista Tedesco Anlieger.

ammolàre , vrb Definizione fàere una pedra a mola de molinu; fàere a mola, ingrussare in s’arraighina, nau de erbas e tupas, e de sa carre in su sensu de fàere a gurone, betare o crèschere in tita (nau de animale fémina candho est acanta a angiare); cuare in calecuna mola de matedu, fintzes pònnere asuta de calecuna mata in s'umbra comente faet su bestiàmene, pinnigare o aunire totu impare Sinonimi e contrari afundhare 1 / abbusare 1, ammagare, atupare, intupai Frasi s'antunna est ammolada ◊ sas berbeghes zughent sa tita ammolada ◊ bi at raighina de s'àrbure chi si ammolat 2. sas berbeghes si sunt ammoladas meriendhe Etimo srd. Traduzioni Francese enjaler Inglese to tie to the anchor stock Spagnolo hacer una muela, encepar Italiano acceppare Tedesco einen Anker stocken.

ammuntàre 1 , vrb: ammutai 1, ammutare Definizione fàere sonnos lègios, sufrire pesadíglia Frasi l'ant ammuntadu, dh'ant ammutau ◊ mi ndi seu iscidau totu atzicau ca m'iant ammutau in su sonnu (S.A.Spano) 2. candho che apo bidu su pitzinnu subra de campanile mi est ammuntadu su coro! Traduzioni Francese faire des cauchemars Inglese to have nightmares Spagnolo tener una pesadilla Italiano avére, destare ìncubi Tedesco Alpdrücken haben.

anninniài, anninniàre , vrb: niniare Definizione cantare s'anninnia, dormire su pipiu Sinonimi e contrari ammutare 1, ciannigare, nanniai Frasi su pipiu in su bartzolu bolit a dh'anninniai Etimo srd. Traduzioni Francese endormir en chantant une berceuse Inglese to lullaby Spagnolo acunar, cantar una nana Italiano ninnare Tedesco einlullen.

annoicàre , vrb: annoigare, annoigrare, annojare Definizione fàere sa nògia, a nodu, nau de un’ossu segau chi si torrat a aciúnghere e fintzes de cosa chi si acàpiat Sinonimi e contrari annodricare* | ctr. innoigare Traduzioni Francese cicatriser Inglese to cicatrize Spagnolo recomponer una fractura Italiano annodare una frattura òssea, cicatrizzare Tedesco einen Knochenbruch verknoten, vernarben.

arrepiàre , vrb: repiare Definizione su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare Sinonimi e contrari tasire / abarrai, aturai Frasi s'ómine no arrépiat mai 2. in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant Traduzioni Francese arrêter, faire halte Inglese to stop, to grant a rest Spagnolo hacer una pausa Italiano sostare, concèdersi una trégua Tedesco rasten.

arretàe , vrb: arretare, arretai, retai Definizione nau de sa natura de su mascu, su si fàere tostada, chíbbera, tètera Sinonimi e contrari arrintzonare, arritzare Frasi cussu est ómine chi no arretat ◊ est arretendhe, comente at bidu féminas Etimo srd. Traduzioni Francese être en érection Inglese to have the erection, to be in erection Spagnolo tener una erección Italiano avére l'erezióne, èssere in erezióne Tedesco in Erektion sein.

atanài , vrb: atanare 1 Definizione intrare, cuare in sa tana Sinonimi e contrari abbuare, abbusare, acuae, ammacionai, ammagare, atupare, cuerrai, impercusinare, incalancare, infoxinae, intanae, intupai, intuvedhare, istichire, tudai Frasi in cussu arruaxu si atanant is margianis ◊ su mergiani si est atanau atesu de sa genti 2. candu s'ant cracau a bombas fuaus atanaus in d-una forada Etimo srd. Traduzioni Francese se terrer, se cloîtrer Inglese to go back to one's den Spagnolo esconderse en una guarida Italiano rintanarsi Tedesco sich verkriechen.

cabidiànu , agt: cabudianu Definizione chi benit o andhat prus a innanti de un'àteru, de un'àtera cosa, chi est in primu pupa; nau de frutuàriu, chi benit o lompet a presse, lompet cabudàrgiu / màsciu cabidianu, berbeghe cabidiana = mascu, brebei de ghia Sinonimi e contrari cabidraxu, premediu | ctr. regadiu, coàinu Frasi sos tronos sunt cabidianos de sos lampos Etimo srd. Traduzioni Francese précédent, chef de file Inglese previous, leader Spagnolo batidor, que precede, primero de una fila Italiano guidaiòlo, precedènte, che precede, capofila Tedesco Leit…, vorige, erste, Erste.

chiriellàre , vrb Definizione nàrrere chiriellas, brigare a unu, abbarrare a chistionu 2. sa mama si est posta a chiriellare pedindhe de dhi mutire su dotore ◊ sa giustíscia los chiriellet a issos ebbia! Etimo srd. Traduzioni Francese réprimander Inglese to rebuke Spagnolo reprender, echar una bronca Italiano rampognare Tedesco Vorwürfe machen.

dortímine , nm: trotímene Definizione su èssere trevessos, trotos, su no èssere bonos o no bòllere cunsiderare e ne fàere is cosas giustas e giare arrexone a chie dha tenet Sinonimi e contrari arrevesciori, dortidúdine, tortíghine | ctr. giustidadi Etimo srd. Traduzioni Francese injustice Inglese injustice Spagnolo terquedad, s.t. de una persona torcida Italiano ingiustìzia Tedesco Unbilligkeit, Unklugheit.

frustatzàre , vrb: afrustatzare Definizione agiummai coment'e pigare a cropos, in su sensu de giare trummentu a foedhos, brigandho a unu Sinonimi e contrari isballai, istrabatzare, stravaciai Etimo srd. Traduzioni Francese rudoyer, réprimander Inglese to ill-treat Spagnolo echar una bronca Italiano strapazzare Tedesco strapazieren.

incalèschere , vrb Definizione nau de unu male, impeorare, tirare a tempus longu chentza sanare Sinonimi e contrari incruai, incrudèschere Etimo ltn. incalescere Traduzioni Francese aggraver, devenir chronique Inglese to aggravate Spagnolo volverse crónica una enfermedad Italiano rincrudire, diventar crònico Tedesco sich verschärfen.

ischeàre , vrb: ischejare, ischiare 1 Definizione pigare e bogare de sa chea, o fintzes fàere su fossu coment'e a iscartadura po ndhe bogare una mata de fundhu; fàere coment'e unu fossu segandho a tundhu (de s'orrobba, de sa pasta téndhia o àteru) coment'e intrandhoche a mesu e torrandho a s'oru po dhi giare una forma, coment'e a cuidu, a curva (es. po fàere s'inghíriu de su tzugu, de su codhu, in bestimentu: is malloredhos – macarrones tundhos – s'ischeant a istrecadura cun su pódhighe mannu)/ i. un'imbreaghera = scexiai Sinonimi e contrari incheare, ischifire, scotai Frasi s'ischeat su carbone ◊ si li est alluta sa piatza belle e pronta a ischejare ◊ est andhau a ischejare sa chisina, in sa piatza brusiada 2. su tretu de su suircu e de su trugu s'ischeat, in sa robba, pro chi su traste potat rúere menzus ◊ su piu cheret ischeadu a rodilla pro lu fàghere a bicos ◊ amus fatu macarrones tundhos ischeados a manu ◊ pisedhos, deo los ischio, sos macarrones, e bois los abberides e los cumponides chi no essat s'unu dae s'àteru! ◊ sos macarrones tundhos s'ischeant cun sa mata de su pódhighe mannu Etimo srd. Traduzioni Francese creuser, donner une forme Inglese to hollow out, to shape Spagnolo ahuecar, cortar dando una forma Italiano incavare, sagomare Tedesco aushöhlen, modellieren.

ispérdidu , pps, agt: ispérdiu, spérdiu Definizione de ispèrdere; chi no si agatat prus; a logos, guastu, malu, totu andhau male, abbandhonau Sinonimi e contrari ispéirtu, isperevunniu Frasi su logu irbandhonadu, chentza bi colare prus neune a bi triballare, si ch'est ispérdidu 2. assimbillat a una bidha ispérdia 3. cussu casu non fut ispérdiu, ansis fut peri bonu! (G.C.Mameli) Traduzioni Francese disparu, ruiné Inglese lost, destroyed, gone to ruin Spagnolo desaparecido, destruido, estar echo una ruina Italiano scomparso, distrutto, andato in rovina, desolato Tedesco verschwunden, zerstört, verfallen.

«« Cerca di nuovo