arrógliu , nm: arróliu,
arrólliu,
arrollu,
rógliu Definizione
su istare postos a inghíriu, su andhare a inghíriu de ccn. o de calecuna cosa (e fintzes totu su chi si narat in cumpangia, mescamente a befa, po erríere), is chi faent arróliu; logu tundhu po acorru, fossu a inghíriu de calecuna cosa; cosa fata a posta o a prou chi ponet s'ómine provocau, o pertocau in calecuna cosa, in punna de si difèndhere; genia de giogu chi faent is piciochedhos
Sinonimi e contrari
arrodeu,
rotólliu
/
camarada
Modi di dire
csn:
pònnere s'arrógliu a unu = dàreli a subra a peràulas, a briga, chircàreli contos de pagare; sartai s'arrólliu = essire dae su límite, fàghere su chi no andhat bene; fai sartai s'arróliu a ccn. = catzarechelu
Frasi
si avertit sa genti ca custu merí nci at un'arrólliu me in pratza ◊ bidiat un'arrólliu de cuatru bestiedhas ◊ cussu no si ammesturat in s'arrógliu nostru ◊ ant fatu s'arróliu pighendi su friscu, me in s'arruga ◊ dhi faiant s'arrólliu arriendi ◊ is pipius acostant a s'arróliu e ascurtant is contus de is mannus
2.
arregordu a mamma sétzia e nosu totus a arróliu abetendi sa figumorisca candu dh'iscroxàt
3.
marru sa terra a sa mata po dhi fai unu bellu arrólliu
4.
is chi ant pérdiu ponint is bardúfulas aintru de un'arróliu po dhas iscudi su bincidori
5.
canno l'at imbénnitu, su tzilleraju deretu li ponet s'arrógliu a li pacare su bufu ◊ si podint ispassiai, ma onestamenti, sentza de sartai s'arrólliu!
Etimo
ctl.
rotlle
Traduzioni
Francese
cercle,
réunion
Inglese
group
Spagnolo
rodeo,
corro
Italiano
cìrcolo,
cròcchio,
riunióne
Tedesco
Kreis,
Gruppe,
Versammlung.
chílciu , nm: chírciu,
chírciulu,
chircu,
chísciu,
cricu Definizione
síngia tundha o línia serrada cun totu is puntos a sa matessi distàntzia de su centru; ispertiada o singiale chi lassat calecuna cosa o atza tostada (cropu, pesu); tira de cosa chi si ponet a inghíriu de calecun'àtera po fortilesa (o fintzes manigiau a giogu, es. cadhinu de pigare a manúbbriu o atrociadórgiu po dhu fàere cúrrere); oru grussu de un'istrégiu, de calecuna cosa tundha, fintzes de bestimentu; in cobertantza, fortza
Sinonimi e contrari
teza
/
circhiola,
circu,
tzirollu
/
cadhinu
Modi di dire
csn:
proare sos chircos a unu = proare sas fortzas, s’agguantu, irfortzare; zenias de chircos: de cuba, de rodas de carru, de mazu
Frasi
impriastaiat in sa lavagna rughes e rughitas, línias deretas e a s'imbesse, triàngulos e chíscios ◊ s'undha s'isparghet a chírcios
2.
comente zughia cussa cosa subra mi at fatu su chircu in sa carre
3.
sos chíscios de ferru de sos carros ant sulcadu s'istradone ◊ si ndhe li ruent sos chíscios, a sa cuba, si abberint sas doas
4.
segamos sos chírcios chi nos tenent isciaos! ◊ su bumbu meda lis aiat provau sos chircos e a unu a unu los aiat abbadinaos
Etimo
ltn.
circ(u)lu(m)
Traduzioni
Francese
cercle
Inglese
ring
Spagnolo
círculo
Italiano
cérchio,
cìrcolo
Tedesco
Kreis.
círculu , nm: tzírculu Definizione
línia serrada, síngia fata a cricu, tundha; cambarada de gente chi istat a chistionu, a rólliu, logu, sede de calecunu assótziu, a ue atóbiat gente; fintzes una genia de tendha manna meda, a bisura de pinnetu, ue faent ispetàculu is giogantes, cun logu a cicire sa gente totu a inghíriu ororu e unu tretu tundhu in mesu po is artistas chi faent s'ispetàculu
Sinonimi e contrari
ttrs. tzírcuru
2.
in totue sos Sardos emigrados si ant fatu su círculu
Traduzioni
Francese
milieu,
cercle,
club
Inglese
circus,
circle,
club
Spagnolo
círculo,
circo,
tertulia
Italiano
cìrcolo,
circo
Tedesco
Verein,
Kreis,
Zirkus.
rodòne , nm Definizione
logu, tretu, parisedhu, síngia a inghíriu de calecuna cosa; orroda manna de molinu / min. rodonighedhu; fàghere r. a unu = su istare o si pònnere a inghíriu de unu, istare a rodeu
Sinonimi e contrari
pàtiu
/
fúrriu,
inghíriu,
rodinu,
rodu
Frasi
no s'intendhet in logu ànima bia ne in custos rodones ne adhae ◊ su colore de sos fiores atirat s'abe in su rodone ◊ cun sas ciarras sunt arrivados a si fàghere rodone in dogni logu ◊ si ponent a rodone o unu de fronte a s'àteru ◊ soldadendhe bi deviat istare dóighi annos e issu no si cheriat apartare gai meda dai sos rodones de sas badhes suas ◊ sas córvulas fint assentadas in d-unu rodonighedhu acurtzu a sa giaga
2.
tiu Larentu sighiat a carrare sa ua a su rodone, in binza
Traduzioni
Francese
cercle,
environs
Inglese
circle,
surroundings
Spagnolo
círculo,
alrededores
Italiano
cìrcolo,
dintórni
Tedesco
Kreis,
Umkreis.