abbudronaméntu , nm Definizione
su aggurdonare, su pònnere cosa impare a us'e gurdone
Sinonimi e contrari
abbudronada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
regroupement
Inglese
group
Spagnolo
agrupación
Italiano
raggruppaménto
Tedesco
Gruppierung.
abbudronàre, abbudruài , vrb: abburdonare Definizione
fàere a gurdone, fàere a unu muntone, a chedha; dhu narant fintzes de una genia de ufrore, candho si formant coment'e gurones unu acanta a s'àteru
Sinonimi e contrari
acedhae,
afollare,
aggrustare,
aggurdonai,
apubulare,
arretolare,
atrepillai,
atropare,
atrumare,
atutinare
| ctr.
ispàlghere,
ispartzinai
Frasi
sa bama de sas berbeghes si fit abbudronada costoendhe sa conca una suta de s'àtera ◊ sa chessa lompet lestínchinu niedhu abbudronadu
Terminologia scientifica
pst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grouper
Inglese
to group,
to assemble
Spagnolo
agrupar
Italiano
raggruppare
Tedesco
gruppieren.
afiotàe, afiotàre , vrb Definizione
fàere a fiotu, a chedha, pònnere impare duas o prus personas o animales
Sinonimi e contrari
apubulare,
atropare,
atropedhare,
atrumai
| ctr.
ispàlghere,
ispartzinai
Frasi
fint sete famíllias chi si sunt afiotadas in su matessi zassu e fatu ant una bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grouper,
réunir
Inglese
to group,
to gather
Spagnolo
agrupar
Italiano
raggruppare,
riunire
Tedesco
gruppieren,
versammeln.
aggrupaméntu , nm Sinonimi e contrari
abbudronamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
regroupement
Inglese
group
Spagnolo
agrupación
Italiano
raggruppaménto
Tedesco
Gruppierung.
arrógliu , nm: arróliu,
arrólliu,
arrollu,
rógliu Definizione
su istare postos a inghíriu, su andhare a inghíriu de ccn. o de calecuna cosa (e fintzes totu su chi si narat in cumpangia, mescamente a befa, po erríere), is chi faent arróliu; logu tundhu po acorru, fossu a inghíriu de calecuna cosa; cosa fata a posta o a prou chi ponet s'ómine provocau, o pertocau in calecuna cosa, in punna de si difèndhere; genia de giogu chi faent is piciochedhos
Sinonimi e contrari
arrodeu,
rotólliu
/
camarada
Modi di dire
csn:
pònnere s'arrógliu a unu = dàreli a subra a peràulas, a briga, chircàreli contos de pagare; sartai s'arrólliu = essire dae su límite, fàghere su chi no andhat bene; fai sartai s'arróliu a ccn. = catzarechelu
Frasi
si avertit sa genti ca custu merí nci at un'arrólliu me in pratza ◊ bidiat un'arrólliu de cuatru bestiedhas ◊ cussu no si ammesturat in s'arrógliu nostru ◊ ant fatu s'arróliu pighendi su friscu, me in s'arruga ◊ dhi faiant s'arrólliu arriendi ◊ is pipius acostant a s'arróliu e ascurtant is contus de is mannus
2.
arregordu a mamma sétzia e nosu totus a arróliu abetendi sa figumorisca candu dh'iscroxàt
3.
marru sa terra a sa mata po dhi fai unu bellu arrólliu
4.
is chi ant pérdiu ponint is bardúfulas aintru de un'arróliu po dhas iscudi su bincidori
5.
canno l'at imbénnitu, su tzilleraju deretu li ponet s'arrógliu a li pacare su bufu ◊ si podint ispassiai, ma onestamenti, sentza de sartai s'arrólliu!
Etimo
ctl.
rotlle
Traduzioni
Francese
cercle,
réunion
Inglese
group
Spagnolo
rodeo,
corro
Italiano
cìrcolo,
cròcchio,
riunióne
Tedesco
Kreis,
Gruppe,
Versammlung.
atropàre , vrb: atrupai,
atrupare Definizione
fàere a tropa, a chedhas, andhare in medas
Sinonimi e contrari
acedhae,
afollare,
apobulare,
arretolare,
assaurrare,
atrumare,
atutinare,
pinnicai
| ctr.
ispàlghere,
ispartzinai,
stallai
Frasi
sa zente si est atrupada in s'istrada, in pratza ◊ sos pitzinnos si sont atropatos apare ◊ si est atropau a unu grustu de sordaos ◊ su mere los at atropados pro los faedhare
Etimo
spn.
atropar
Traduzioni
Francese
se grouper,
se rassembler
Inglese
to group
Spagnolo
agrupar
Italiano
raggrupparsi
Tedesco
sich versammeln.
camaràda , nf: cambarada,
cambarara,
camerada,
cumbarada Definizione
chedha manna de gente
Sinonimi e contrari
bricata,
codroxa,
fiotu,
rucrada,
tròpara,
trumada
Frasi
s'impiegau at fatu bruncus trotus candu at biu totu cussa cambarada de genti aspetendidhu ◊ tenit una cambarada de fillus ◊ cambaradas de genti andànt a Núoro, a Castedhu a portai pani a presoni ◊ totu sa cumbarada at bófidu a fàere is ballos
Cognomi e Proverbi
smb:
Camerada
Traduzioni
Francese
groupe,
bande
Inglese
group
Spagnolo
comitiva
Italiano
comitiva,
brigata
Tedesco
Schar.
catedhína , nf Definizione
catzedhos medas; nau in cobertantza de su feduliu puru, de is iscolanos e àteros piticos
Sinonimi e contrari
catedhàmine
Frasi
cussa essit a ziru sempre cun sa catedhina de sos fizos ifatu ◊ su mastru fit cun sa catedhina de sos iscolanos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
troupe de petits chiens,
groupe de gens
Inglese
a group of little dogs,
sequence of people staying behind like dogs
Spagnolo
banda de cachorros
Italiano
insième di cagnolini,
codazzo di persóne
Tedesco
Gruppe von Hündchen,
Schwarm.
cedhòni , nm Definizione
medas, chedha manna de pegos, de cosas, de gente / cedhonedhu = fiotedhu minore
Sinonimi e contrari
cedha,
fiotu,
issorta,
pasa,
tropa,
tropedhu,
truma,
trumada
/
medas
Frasi
iat ordinau de fai sètzi totu sa genti, a cedhonedhus piticus, in s'ebra ◊ ndi at essiu trinta otu pretedhas totus a unu cedhoni
2.
de contixedhus, allirgus e tristus, ndi connosciat a cedhonis
Traduzioni
Francese
groupe
Inglese
group,
crowd
Spagnolo
grupo,
tropa
Italiano
gruppo,
fròtta
Tedesco
Gruppe,
Schar.
corrígliu , nm: currígliu,
currílliu,
currillu Definizione
chedha de gente a rodeu po istare a chistionu / andai a currígliu = istare zirendhe de unu logu a s'àteru
Sinonimi e contrari
arrodeu,
arrógliu,
bodheu,
rotólliu
/
currera
Frasi
sos soldados si agiuntant in corrígliu
2.
apo bidu sos tazos a currillu ◊ iscapat sos canes a onzi currígliu
Etimo
spn.
corrillo
Traduzioni
Francese
groupe,
cercle
Inglese
group
Spagnolo
corrillo
Italiano
cròcchio
Tedesco
Gruppe.
crimizòne , nm Definizione
chedha de gente; muntone o gurdone de frutuàriu
Sinonimi e contrari
tribizone,
trumulloni
Traduzioni
Francese
groupe de personnes
Inglese
group
Spagnolo
corrillo
Italiano
gruppo di persóne
Tedesco
Gruppe von Personen.
filerína , nf Definizione
cosas postas in fila, una aifatu de s'àtera; animales, pigiones chi afilant a is bíngias imbitzaos a s’àghina / avb. a f. = unu ifatu de s'àteru, in fila
Sinonimi e contrari
arrenghera,
cadena,
fibera,
fila,
giuali,
lérina,
óldine
Frasi
in cussa domo bi at una filerina de apusentos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
alignement
Inglese
group
Spagnolo
fila
Italiano
schièra
Tedesco
Schar.
grúpu , nm Definizione
unas cantu cosas, unas cantu personas
Sinonimi e contrari
crimizone,
fiotu,
pasina,
tribizone,
trumulloni
Frasi
apu cuncordau unu grupu de piciocus ◊ sa prus parti de is verbus faint is desinéntzias regularis de su grupu de apartenéntzia a s’arréxini de s’infiniu
Traduzioni
Francese
groupe
Inglese
group
Spagnolo
grupo
Italiano
gruppo
Tedesco
Gruppe.
grústiu, grústu , nm Definizione
unos cantu, nau de gente e pruschetotu de animales (podent èssere medas puru)/ min. grustiolu, grustixedhu
Sinonimi e contrari
arbutzu,
arede,
cedha,
frústiu,
grúspiu 2,
majone,
retile,
retolu,
rucru,
rustu,
tàgiu
/
assorte,
fiotu,
issorta,
pasa,
sinnissoni,
tropedhu,
truma,
zumenta
Frasi
fia teracu ma a sos vinti annos mi ndh'essei e mi ponei abbandha cun unu grustu de chentu porcos ◊ sas crapas si contant a grústios, comente essint dae corte ◊ si at parau unu grústiu de berbeches remonias chin sa costumàntzia de sa paradura ◊ sos emigraos sunis andhaos a grustos
Traduzioni
Francese
groupe,
troupeau
Inglese
group,
herd
Spagnolo
grupo,
rebaño,
manada
Italiano
gruppo,
capannèllo,
branco,
grégge
Tedesco
Gruppe,
Rudel,
Herde.
tropédhu , nm: drapedhu,
trupedhu Definizione
chedha pitica de gente, de bestiàmene
Sinonimi e contrari
assorte,
cedha,
ereu,
fiotu,
grústiu,
issorta,
majone,
pasa,
retolu,
sinnissoni,
rucru,
tropa,
truma,
zumenta
Frasi
ant bidu chi su tropedhu de sos cumpanzos fit miminadu
Etimo
itl.
troppello
Traduzioni
Francese
groupe,
troupeau
Inglese
group,
herd
Spagnolo
grupo,
rebaño
Italiano
drappèllo,
branco
Tedesco
Schar.