Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbudronaméntu , nm Definition su aggurdonare, su pònnere cosa impare a us'e gurdone Synonyms e antonyms abbudronada Etymon srd. Translations French regroupement English group Spanish agrupación Italian raggruppaménto German Gruppierung.

abbudronàre, abbudruài , vrb: abburdonare Definition fàere a gurdone, fàere a unu muntone, a chedha; dhu narant fintzes de una genia de ufrore, candho si formant coment'e gurones unu acanta a s'àteru Synonyms e antonyms acedhae, afollare, aggrustare, aggurdonai, apubulare, arretolare, atrepillai, atropare, atrumare, atutinare | ctr. ispàlghere, ispartzinai Sentences sa bama de sas berbeghes si fit abbudronada costoendhe sa conca una suta de s'àtera ◊ sa chessa lompet lestínchinu niedhu abbudronadu Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French grouper English to group, to assemble Spanish agrupar Italian raggruppare German gruppieren.

afiotàe, afiotàre , vrb Definition fàere a fiotu, a chedha, pònnere impare duas o prus personas o animales Synonyms e antonyms apubulare, atropare, atropedhare, atrumai | ctr. ispàlghere, ispartzinai Sentences fint sete famíllias chi si sunt afiotadas in su matessi zassu e fatu ant una bidha Etymon srd. Translations French grouper, réunir English to group, to gather Spanish agrupar Italian raggruppare, riunire German gruppieren, versammeln.

aggrupaméntu , nm Synonyms e antonyms abbudronamentu Etymon srd. Translations French regroupement English group Spanish agrupación Italian raggruppaménto German Gruppierung.

arrógliu , nm: arróliu, arrólliu, arrollu, rógliu Definition su istare postos a inghíriu, su andhare a inghíriu de ccn. o de calecuna cosa (e fintzes totu su chi si narat in cumpangia, mescamente a befa, po erríere), is chi faent arróliu; logu tundhu po acorru, fossu a inghíriu de calecuna cosa; cosa fata a posta o a prou chi ponet s'ómine provocau, o pertocau in calecuna cosa, in punna de si difèndhere; genia de giogu chi faent is piciochedhos Synonyms e antonyms arrodeu, rotólliu / camarada Idioms csn: pònnere s'arrógliu a unu = dàreli a subra a peràulas, a briga, chircàreli contos de pagare; sartai s'arrólliu = essire dae su límite, fàghere su chi no andhat bene; fai sartai s'arróliu a ccn. = catzarechelu Sentences si avertit sa genti ca custu merí nci at un'arrólliu me in pratza ◊ bidiat un'arrólliu de cuatru bestiedhas ◊ cussu no si ammesturat in s'arrógliu nostru ◊ ant fatu s'arróliu pighendi su friscu, me in s'arruga ◊ dhi faiant s'arrólliu arriendi ◊ is pipius acostant a s'arróliu e ascurtant is contus de is mannus 2. arregordu a mamma sétzia e nosu totus a arróliu abetendi sa figumorisca candu dh'iscroxàt 3. marru sa terra a sa mata po dhi fai unu bellu arrólliu 4. is chi ant pérdiu ponint is bardúfulas aintru de un'arróliu po dhas iscudi su bincidori 5. canno l'at imbénnitu, su tzilleraju deretu li ponet s'arrógliu a li pacare su bufu ◊ si podint ispassiai, ma onestamenti, sentza de sartai s'arrólliu! Etymon ctl. rotlle Translations French cercle, réunion English group Spanish rodeo, corro Italian cìrcolo, cròcchio, riunióne German Kreis, Gruppe, Versammlung.

atropàre , vrb: atrupai, atrupare Definition fàere a tropa, a chedhas, andhare in medas Synonyms e antonyms acedhae, afollare, apobulare, arretolare, assaurrare, atrumare, atutinare, pinnicai | ctr. ispàlghere, ispartzinai, stallai Sentences sa zente si est atrupada in s'istrada, in pratza ◊ sos pitzinnos si sont atropatos apare ◊ si est atropau a unu grustu de sordaos ◊ su mere los at atropados pro los faedhare Etymon spn. atropar Translations French se grouper, se rassembler English to group Spanish agrupar Italian raggrupparsi German sich versammeln.

camaràda , nf: cambarada, cambarara, camerada, cumbarada Definition chedha manna de gente Synonyms e antonyms bricata, codroxa, fiotu, rucrada, tròpara, trumada Sentences s'impiegau at fatu bruncus trotus candu at biu totu cussa cambarada de genti aspetendidhu ◊ tenit una cambarada de fillus ◊ cambaradas de genti andànt a Núoro, a Castedhu a portai pani a presoni ◊ totu sa cumbarada at bófidu a fàere is ballos Surnames and Proverbs smb: Camerada Translations French groupe, bande English group Spanish comitiva Italian comitiva, brigata German Schar.

catedhína , nf Definition catzedhos medas; nau in cobertantza de su feduliu puru, de is iscolanos e àteros piticos Synonyms e antonyms catedhàmine Sentences cussa essit a ziru sempre cun sa catedhina de sos fizos ifatu ◊ su mastru fit cun sa catedhina de sos iscolanos Etymon srd. Translations French troupe de petits chiens, groupe de gens English a group of little dogs, sequence of people staying behind like dogs Spanish banda de cachorros Italian insième di cagnolini, codazzo di persóne German Gruppe von Hündchen, Schwarm.

cedhòni , nm Definition medas, chedha manna de pegos, de cosas, de gente / cedhonedhu = fiotedhu minore Synonyms e antonyms cedha, fiotu, issorta, pasa, tropa, tropedhu, truma, trumada / medas Sentences iat ordinau de fai sètzi totu sa genti, a cedhonedhus piticus, in s'ebra ◊ ndi at essiu trinta otu pretedhas totus a unu cedhoni 2. de contixedhus, allirgus e tristus, ndi connosciat a cedhonis Translations French groupe English group, crowd Spanish grupo, tropa Italian gruppo, fròtta German Gruppe, Schar.

corrígliu , nm: currígliu, currílliu, currillu Definition chedha de gente a rodeu po istare a chistionu / andai a currígliu = istare zirendhe de unu logu a s'àteru Synonyms e antonyms arrodeu, arrógliu, bodheu, rotólliu / currera Sentences sos soldados si agiuntant in corrígliu 2. apo bidu sos tazos a currillu ◊ iscapat sos canes a onzi currígliu Etymon spn. corrillo Translations French groupe, cercle English group Spanish corrillo Italian cròcchio German Gruppe.

crimizòne , nm Definition chedha de gente; muntone o gurdone de frutuàriu Synonyms e antonyms tribizone, trumulloni Translations French groupe de personnes English group Spanish corrillo Italian gruppo di persóne German Gruppe von Personen.

filerína , nf Definition cosas postas in fila, una aifatu de s'àtera; animales, pigiones chi afilant a is bíngias imbitzaos a s’àghina / avb. a f. = unu ifatu de s'àteru, in fila Synonyms e antonyms arrenghera, cadena, fibera, fila, giuali, lérina, óldine Sentences in cussa domo bi at una filerina de apusentos Etymon srd. Translations French alignement English group Spanish fila Italian schièra German Schar.

grúpu , nm Definition unas cantu cosas, unas cantu personas Synonyms e antonyms crimizone, fiotu, pasina, tribizone, trumulloni Sentences apu cuncordau unu grupu de piciocus ◊ sa prus parti de is verbus faint is desinéntzias regularis de su grupu de apartenéntzia a s’arréxini de s’infiniu Translations French groupe English group Spanish grupo Italian gruppo German Gruppe.

grústiu, grústu , nm Definition unos cantu, nau de gente e pruschetotu de animales (podent èssere medas puru)/ min. grustiolu, grustixedhu Synonyms e antonyms arbutzu, arede, cedha, frústiu, grúspiu 2, majone, retile, retolu, rucru, rustu, tàgiu / assorte, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropedhu, truma, zumenta Sentences fia teracu ma a sos vinti annos mi ndh'essei e mi ponei abbandha cun unu grustu de chentu porcos ◊ sas crapas si contant a grústios, comente essint dae corte ◊ si at parau unu grústiu de berbeches remonias chin sa costumàntzia de sa paradura ◊ sos emigraos sunis andhaos a grustos Translations French groupe, troupeau English group, herd Spanish grupo, rebaño, manada Italian gruppo, capannèllo, branco, grégge German Gruppe, Rudel, Herde.

tropédhu , nm: drapedhu, trupedhu Definition chedha pitica de gente, de bestiàmene Synonyms e antonyms assorte, cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, rucru, tropa, truma, zumenta Sentences ant bidu chi su tropedhu de sos cumpanzos fit miminadu Etymon itl. troppello Translations French groupe, troupeau English group, herd Spanish grupo, rebaño Italian drappèllo, branco German Schar.