Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbamàre , vrb Definition fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene) Synonyms e antonyms acedhae, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, ammeschiare, atazare, ingamai | ctr. iscrobai, stallai Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French réunir, agréger English to aggregate, to put in a herd Spanish unir, juntar Italian aggregare, formare un branco German angliedern, eine Herde bilden.

aggrustàre, aggrustiàre , vrb Definition pònnere o fàere a grústiu, fàere unu grústiu, una chedha, nau prus che àteru de pegos Synonyms e antonyms abbamare, acedhae, achedhonare, aggamai, amedhare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Etymon srd. Translations French rassembler, saisir English to put in a herd, to arrange in groups Spanish agrupar, reunir en rebaño Italian aggruppare, abbrancare German gruppieren, zur Herde zusamentreiben.

arède , nf: aredi, arei, arèighi, arrèidi, arrede, rede Definition ereu, prus che àteru pagos pegos, chedha de animales / min. arexedha, areigedha, areitedha, fintzes areitedhu, ariola Synonyms e antonyms arbutzu, bama, cedha, creze, fiotu, grústiu, majone, retile, retolu, tàgiu, trechinzu Sentences un'arei, un'arèighi de muvras ◊ s'arei est asselliada in sa tanca ◊ torraimidha s'arei de is cuadhus de Gésturi! ◊ paris unu pastori in mesu de s'arei ◊ a cuíndixi annus tenia un'areitedhu de crabas ◊ as a tènnere un'arede de crabas a contu tú 2. Luisicu pariat torrendu a s'arei de aundi si ndi fut istesiau ◊ po cine dh'apubat, dhue at un'arede de panas ◊ apu biu un'arei de piciochedhus Etymon ltn. grege(m) Translations French troupeau English herd Spanish manada Italian branco German Rudel.

cèdha , nf: chedha Definition una tropa no tanti manna de pegos, unu tanti, nau pruschetotu de porcos, bacas e crabas e, a disprétziu, de gente puru; nau de laores, fundhu, una farranchedha de cosa semenada / min. cedhita = chedha minore, muntonedhu / cedha de mallorus, de brebeis, de procus, de canis, de anzones, de àinos, de crabas Synonyms e antonyms arbutzu, arede, cedhone, creze, grústiu, majone, masonada, retile, retolu, tròpara / assorte, ereu, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropedhu, truma / fundhu Idioms csn: mandhigare una bona chedha = papai a satzu; una chedhita de lana = unu muntonedhu de lana; una chedha de fae, de trigu = unu fundhu Sentences s'at paradu una chedhita de crabas ◊ bi fint sos silvones a chedhas 2. a su disaogu curreis a cedha! ◊ ahi, chedha de àinos domados, totu in su tricolore imboligados! ◊ pastoris ricus tontus ndi agatas una cedha (L.Matta) Surnames and Proverbs prb: in sa cèdha no mancat sa tzopa Etymon ltn. cella Translations French troupeau English herd Spanish rebaño (m), manada Italian branco German Herde.

cherbíu , nm, nf: chervia Definition cedha de crebos, medas Etymon srd. Translations French harpaille English deer herd Spanish manada de ciervos Italian branco di cèrvi German Rudel Hirsche.

gamàda , nf Definition unu tanti de animales, medas, bólidu de pigiones, fintzes cambarada de gente Synonyms e antonyms cedha, fiotu, gama, truma Sentences una gamada de porcus, de pillonis Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French troupeau, volée English herd, flock Spanish rebaño, manada, bandada Italian branco, stórmo German Herde, Schwarm.

grústiu, grústu , nm Definition unos cantu, nau de gente e pruschetotu de animales (podent èssere medas puru)/ min. grustiolu, grustixedhu Synonyms e antonyms arbutzu, arede, cedha, frústiu, grúspiu 2, majone, retile, retolu, rucru, rustu, tàgiu / assorte, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropedhu, truma, zumenta Sentences fia teracu ma a sos vinti annos mi ndh'essei e mi ponei abbandha cun unu grustu de chentu porcos ◊ sas crapas si contant a grústios, comente essint dae corte ◊ si at parau unu grústiu de berbeches remonias chin sa costumàntzia de sa paradura ◊ sos emigraos sunis andhaos a grustos Translations French groupe, troupeau English group, herd Spanish grupo, rebaño, manada Italian gruppo, capannèllo, branco, grégge German Gruppe, Rudel, Herde.

majòne , nm: masone, masoni, mesoni Definition dhu narant po su bestiàmene minudu e maduru a chedha; logu serrau po acorrare brebès, e totu su cuile e fintzes dominàriu / min. masonighedhu Synonyms e antonyms arbutzu, arede, bama, cedha, grústiu, retolu, tàgiu / assorte, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropa / coibi, masongile Sentences sos sirvones a sa landhe curriant a majones ◊ aiant unu masone de un'otantina de arveghes ◊ su masone est crocau aggrumau: frigidúmene faet! ◊ in funtana aciapesi s'abba bolojada ca bi fint sos porcos a masone 2. medas ant abbandonau su mesoni, dhis ant fatu bendi is brebeis po si fai operajus ◊ me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ oi in su mesoni dhui at localis po su bestiàmini, po allogai su froràgiu, fai sa mullidura, ponni is ainas e is tratoris e sa domu po sa famíglia (M.Pani) Surnames and Proverbs smb: Maione, Majone, Masone, Masones, Masoni Etymon ltn. ma(n)sione(m) Translations French troupeau English herd Spanish rebaño, manada Italian màndria, grégge German Herde.

sinnissòni, sinnitzòne, sinnitzòni , nm Definition unu tanti de animales, prus che àteru brebès, crabas, a chedha no tanti manna Synonyms e antonyms assorte, cedha, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, tropa, tropedhu, trumada Etymon srd. Translations French troupeau English herd Spanish rebaño Italian branco German Herde.

tàgiu , nm: tàgliu, taju, tàlgiu, tallu, taxu, tazu Definition unu tanti mannu de pegos de bestiàmene grussu chi si pastórigat, ma fintzes chedha de gente nau prus che àteru a disprétziu; in is orrodas prenas de su carru, donniuna de is duas mesas lunas a una parte e àtera de sa panga (sa tàula de mesu)/ min. tagighedhu, tagiolu; tallitu = màtulu de chimbe filos de s'ordidu Synonyms e antonyms arbutzu, arede, bama, cedha, creze, fiotu, grústiu, majone, retile, retolu, trechinzu / làsia Idioms csn: iscorrai su tallu = menguare su bestiàmine, bogàreche o pèrdere fiados (in suspu, mòrrere zente); èssiri a unu tàgiu de sa maladia = malàidos a una fasche, in medas totu paris Sentences seo abbaidandho su tàgiu paschendho ◊ su pastore faghet àteru sughestantu chi su tazu est pasculandhe ◊ su pastori ndi at assortiu su tallu ◊ s'intendhiant sos tazos in pastura 2. acudit dae su postale unu tazu de zente chi mancu s'ischit comente podiat càpere intro ◊ in su grifoni dhui fiat unu tallu de piciocas chistionendi 3. zuchiat a tracolla unu tazu de sonajolos ◊ passant is aeroplanus a tallus 4. funt totus a letu, totus a unu tàgiu de sa maladia ◊ sa zente a tazos morit in cada capu de su mundhu 5. is filus de s'orrimentu passant donniunu in d-unu líciu, poi in ciú pètini e si acàpiant a cincu a cincu (is tallitus) a su súrbiu de ainnantis Surnames and Proverbs smb: Tallu / prb: s'erbei mala in su tàlgiu est nodia Etymon srd. Translations French troupeau, bande English herd Spanish rebaño, manada Italian branco German Rudel.

trechínzu , nm: trichíngiu, trichinzu, trighignu, trighinzu Definition nau de bidha, bidhighedha, bidha pitica, medau de una pariga de domos o fintzes bighinau; chedha de animales / Sos Trighinzos = sa leada de Ispollatu, Su Burgu e Bótidha in Sa Costera Synonyms e antonyms bichinadu, bidhichedha, bidhiciolu, bidrinzu, furriadolzu, leada, madau / arbutzu, assorte, cedha, fiotu, grústiu, tropedhu Sentences canno fut biu babbai, Désulu fut divisu in tres trighignos 2. tenet unu trighinzu de erveghes Etymon ltn. tricinius Translations French quartier, petit troupeau English neighbourhood, little herd Spanish barrio, rebaño pequeño Italian rióne, pìccolo grégge German Statdviertel, kleine Herde.

tropédhu , nm: drapedhu, trupedhu Definition chedha pitica de gente, de bestiàmene Synonyms e antonyms assorte, cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, rucru, tropa, truma, zumenta Sentences ant bidu chi su tropedhu de sos cumpanzos fit miminadu Etymon itl. troppello Translations French groupe, troupeau English group, herd Spanish grupo, rebaño Italian drappèllo, branco German Schar.