Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bóbidu , nm: bólidu, vólidu Definition movimentu de una cosa in s'aera, in s'ària; nualla, truma de pigiones Synonyms e antonyms bolu Idioms csn: andai a b. = lestru meda, in boleos; cumprendirisí a b. = deretu, chentza tantas peràulas Sentences isturrus e crucueus a bólidu pesaus dhus pesant in panteus ◊ in tempus de argiola, a s'ora de meigama, a bólidu arribbant is fadas de logu! (M.Maxia)◊ su marragau tenit su bólidu calmu ◊ ci iat póssiu nd'iat segau is alas a is pigiones po no passarint mancu a bólidu in sa propiedadi sua! 2. bólidu de meurras, de isturrus ◊ si benit dhi ammostu unus cantu bóbidus de perdixis! 3. si seus cumpréndius a bóbidu! Etymon srd. Translations French vol English flight Spanish vuelo, bandada Italian vólo, stórmo German Flug, Fliegen, Schar.

bólu , nm: volu Definition su bolare; nualla, truma de pigiones / min. bolighedhu Synonyms e antonyms bóbidu / truma Idioms csn: in d-unu bolu = in d-unu sinnu; leare su bolu = pesàresi a bolare; andhare a b. = andhare in boleos, a boladura; tocare sas campanas a b. = sonare a meda, arrepicai; picare a ccn. in bolos e in bentos = in boleos, coment'e faghíndhelu bolare Sentences sos puzones isterrent bolu ◊ catzadore fentomadu, cussu: coglit sa perdija a su bolu! ◊ che rundhinella lizera pro poder bènnere a cue su bolu pesare dia 2. unu bolu de puzones ◊ in altu si bidiant bolos de untulzos bramosos de godire sos ismulzos cun calchi ispéigu in punta de una serra (A.Casula) 3. ballandhe, cudha fémina la picabo in bolos e in bentos, totu la ghighinabo! Etymon srd. Translations French vol English flight Spanish vuelo, bandada Italian vólo, stórmo German Flug, Fliegen, Schar.

camaràda , nf: cambarada, cambarara, camerada, cumbarada Definition chedha manna de gente Synonyms e antonyms bricata, codroxa, fiotu, rucrada, tròpara, trumada Sentences s'impiegau at fatu bruncus trotus candu at biu totu cussa cambarada de genti aspetendidhu ◊ tenit una cambarada de fillus ◊ cambaradas de genti andànt a Núoro, a Castedhu a portai pani a presoni ◊ totu sa cumbarada at bófidu a fàere is ballos Surnames and Proverbs smb: Camerada Translations French groupe, bande English group Spanish comitiva Italian comitiva, brigata German Schar.

cedhòni , nm Definition medas, chedha manna de pegos, de cosas, de gente / cedhonedhu = fiotedhu minore Synonyms e antonyms cedha, fiotu, issorta, pasa, tropa, tropedhu, truma, trumada / medas Sentences iat ordinau de fai sètzi totu sa genti, a cedhonedhus piticus, in s'ebra ◊ ndi at essiu trinta otu pretedhas totus a unu cedhoni 2. de contixedhus, allirgus e tristus, ndi connosciat a cedhonis Translations French groupe English group, crowd Spanish grupo, tropa Italian gruppo, fròtta German Gruppe, Schar.

còdoma , nf: còndoma, cónduma, còntoma Definition chedha manna de gente, gente meda in cumpangia, o fintzes chedha manna de àteru; domo, sa gente de un'aréntzia: si narat fintzes de duos chi funt fastigiandho, po pesare famíglia, loba (e deasi fintzes de animales: una cónduma de picionis) Synonyms e antonyms aredeu, camarada, cumarca, famíllia, fiotu, grefa Idioms csn: andhare in cónduma = andhare in medas, in cumpanzia, in grefa; èssere de còndoma mala = de répula, de famíllia mala Sentences isciampitat intera sa cónduma e faint s'anchita e su passu torrau (A.Cannas)◊ onzi tantu che as a torrare in còndoma, a inoghe ◊ lis apo promintu de che picare peri a issos in carru, bastu chi no siant a còndoma ◊ una còndoma de fizos a rodeu fint ascurtendhe abbevelados 2. cussu est de còndoma de sos Atzenis 3. una cónduma de bobborissina Etymon ltn. *condoma Translations French troupe English gang Spanish pandilla Italian brigata, combrìccola, drappèllo German Schar.

filerína , nf Definition cosas postas in fila, una aifatu de s'àtera; animales, pigiones chi afilant a is bíngias imbitzaos a s’àghina / avb. a f. = unu ifatu de s'àteru, in fila Synonyms e antonyms arrenghera, cadena, fibera, fila, giuali, lérina, óldine Sentences in cussa domo bi at una filerina de apusentos Etymon srd. Translations French alignement English group Spanish fila Italian schièra German Schar.

grèfa , nf Definition chedha de gente chi istat sèmpere in cumpangia, no sèmpere po cosa de bonu ma prus che àteru po giru, divertera Synonyms e antonyms camarada, ghenga Idioms csn: andhare in grefa = a cambarada, a còndoma; ómine de grefa = chi dhi praxit meda sa cumpangia Sentences grefas de diàulos cantaiant ballendhe a ballu tundhu ◊ si andhamus in grefa no nos tocat nessunu (G.Ruju)◊ totu sa grefa ch'est cantendhe in gianna ◊ a l'àere in grefa, a isse, est un'alliu Translations French bande English gang Spanish pandilla, banda Italian combrìccola German Schar.

sciumàda , nf: sciurmada Definition unos cantu, nau de gente, fintzes gente meda Synonyms e antonyms fiotu, ifrota, masonada / zentória Sentences una sciumada de pipius Translations French bande English throng Spanish turba Italian fròtta German Schar.

tròpa , nf: trupa Definition unu tanti mannu (de gente, de animales): trupa si narat fintzes de is sordaos ebbia, in cantu distintos de is cumandhantes / una tropa de pipius, de piciocus, de puzones, de pitzinnedhos, trupa de pillonis; trumpone = fiotu mannu, chedha manna; tropedha = fiotu minore, pagos Synonyms e antonyms assorte, cedha, cedhoni, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, sortíglia, tropedhu, truma Sentences azicu fint reséssitos a ojare una tropedha de balentes chi cheriant gheretzare a bidha pro arrecatare a mussegnore 2. Amsícora, ch'in coro aiat fogu infiamadu, cabu a pagas trupas de leones, rujàt majas e tupas in custu logu (P.Casu) 3. dhoi fiat sa genti a tropas! ◊ sa zente benit a tropas a sa festa ◊ a is garas poéticas curriat sa genti a trupas Etymon spn. Translations French bande, troupe English troop, company Spanish tropa Italian fròtta, brigata, truppa German Schar, Truppe.

tròpara , nf: tròpera, tròpora Synonyms e antonyms camarada, cedha, fiotu, tropa, trumada Sentences a tròparas is emigraus lassant su logu insoru ◊ ariseu apu biu una tròpera de giòvunus ◊ dhui funt is devotus a tròperas domandendi gràtzia a sant'Arega ◊ seus andadas totus a una tròpora a su mortu Etymon srd. Translations French troupe English formation, swarm Spanish tropel Italian schièra, tórma German Schar.

tropédhu , nm: drapedhu, trupedhu Definition chedha pitica de gente, de bestiàmene Synonyms e antonyms assorte, cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, rucru, tropa, truma, zumenta Sentences ant bidu chi su tropedhu de sos cumpanzos fit miminadu Etymon itl. troppello Translations French groupe, troupeau English group, herd Spanish grupo, rebaño Italian drappèllo, branco German Schar.

trúma , nf, nm: trumma, trummu, trumu, turma Definition personas o animales a medas totus impare, a chedha o cambarada; dhue at logu chi est sa mandra comunale po dhue acorrare is àinos de totu sa bidha / min. trummixedha Synonyms e antonyms assorte, cedha, fiotu, grústiu, issorta, masonada, retolu, sinnissoni, tropa, trumada Sentences una truma de ebbas, de apes, de puzones, de zente ◊ che unu trumu de arestes istores falant lestros a donzi marina (A.Casula)◊ sa truma de sa zente at comintzadu a dare lodes a Deus a boghe manna ◊ trumas e trumas totu isvariadas las ingulliat sa gruta aullida totu che trigu in mola maghinadas (P.Casu)◊ dhoi at unu trummu de zenti ◊ sa bidha dh'iat fata una turma de bandidus arróscius de abbandidai Etymon ltn. turma Translations French masse, troupeau English crowd Spanish multitud (pers), manada (anim) Italian stuòlo, tórma German Schar.

trumullòni , nm Definition cambarada de gente, gente a truma Synonyms e antonyms camarada, crimizone, cumarca, tribizone, trumada, vantícula Sentences dhoi at unu trumulloni de piciocus de crobi ◊ ant portau unu trumulloni mannu de cundennaus Translations French bande English gang Spanish pandilla, grupo Italian combrìccola German Schar.