bóbidu , nm: bólidu, vólidu Definizione movimentu de una cosa in s'aera, in s'ària; nualla, truma de pigiones Sinonimi e contrari bolu Modi di dire csn: andai a b. = lestru meda, in boleos; cumprendirisí a b. = deretu, chentza tantas peràulas Frasi isturrus e crucueus a bólidu pesaus dhus pesant in panteus ◊ in tempus de argiola, a s'ora de meigama, a bólidu arribbant is fadas de logu! (M.Maxia)◊ su marragau tenit su bólidu calmu ◊ ci iat póssiu nd'iat segau is alas a is pigiones po no passarint mancu a bólidu in sa propiedadi sua! 2. bólidu de meurras, de isturrus ◊ si benit dhi ammostu unus cantu bóbidus de perdixis! 3. si seus cumpréndius a bóbidu! Etimo srd. Traduzioni Francese vol Inglese flight Spagnolo vuelo, bandada Italiano vólo, stórmo Tedesco Flug, Fliegen, Schar.

bólu , nm: volu Definizione su bolare; nualla, truma de pigiones / min. bolighedhu Sinonimi e contrari bóbidu / truma Modi di dire csn: in d-unu bolu = in d-unu sinnu; leare su bolu = pesàresi a bolare; andhare a b. = andhare in boleos, a boladura; tocare sas campanas a b. = sonare a meda, arrepicai; picare a ccn. in bolos e in bentos = in boleos, coment'e faghíndhelu bolare Frasi sos puzones isterrent bolu ◊ catzadore fentomadu, cussu: coglit sa perdija a su bolu! ◊ che rundhinella lizera pro poder bènnere a cue su bolu pesare dia 2. unu bolu de puzones ◊ in altu si bidiant bolos de untulzos bramosos de godire sos ismulzos cun calchi ispéigu in punta de una serra (A.Casula) 3. ballandhe, cudha fémina la picabo in bolos e in bentos, totu la ghighinabo! Etimo srd. Traduzioni Francese vol Inglese flight Spagnolo vuelo, bandada Italiano vólo, stórmo Tedesco Flug, Fliegen, Schar.

camaràda , nf: cambarada, cambarara, camerada, cumbarada Definizione chedha manna de gente Sinonimi e contrari bricata, codroxa, fiotu, rucrada, tròpara, trumada Frasi s'impiegau at fatu bruncus trotus candu at biu totu cussa cambarada de genti aspetendidhu ◊ tenit una cambarada de fillus ◊ cambaradas de genti andànt a Núoro, a Castedhu a portai pani a presoni ◊ totu sa cumbarada at bófidu a fàere is ballos Cognomi e Proverbi smb: Camerada Traduzioni Francese groupe, bande Inglese group Spagnolo comitiva Italiano comitiva, brigata Tedesco Schar.

cedhòni , nm Definizione medas, chedha manna de pegos, de cosas, de gente / cedhonedhu = fiotedhu minore Sinonimi e contrari cedha, fiotu, issorta, pasa, tropa, tropedhu, truma, trumada / medas Frasi iat ordinau de fai sètzi totu sa genti, a cedhonedhus piticus, in s'ebra ◊ ndi at essiu trinta otu pretedhas totus a unu cedhoni 2. de contixedhus, allirgus e tristus, ndi connosciat a cedhonis Traduzioni Francese groupe Inglese group, crowd Spagnolo grupo, tropa Italiano gruppo, fròtta Tedesco Gruppe, Schar.

còdoma , nf: còndoma, cónduma, còntoma Definizione chedha manna de gente, gente meda in cumpangia, o fintzes chedha manna de àteru; domo, sa gente de un'aréntzia: si narat fintzes de duos chi funt fastigiandho, po pesare famíglia, loba (e deasi fintzes de animales: una cónduma de picionis) Sinonimi e contrari aredeu, camarada, cumarca, famíllia, fiotu, grefa Modi di dire csn: andhare in cónduma = andhare in medas, in cumpanzia, in grefa; èssere de còndoma mala = de répula, de famíllia mala Frasi isciampitat intera sa cónduma e faint s'anchita e su passu torrau (A.Cannas)◊ onzi tantu che as a torrare in còndoma, a inoghe ◊ lis apo promintu de che picare peri a issos in carru, bastu chi no siant a còndoma ◊ una còndoma de fizos a rodeu fint ascurtendhe abbevelados 2. cussu est de còndoma de sos Atzenis 3. una cónduma de bobborissina Etimo ltn. *condoma Traduzioni Francese troupe Inglese gang Spagnolo pandilla Italiano brigata, combrìccola, drappèllo Tedesco Schar.

filerína , nf Definizione cosas postas in fila, una aifatu de s'àtera; animales, pigiones chi afilant a is bíngias imbitzaos a s’àghina / avb. a f. = unu ifatu de s'àteru, in fila Sinonimi e contrari arrenghera, cadena, fibera, fila, giuali, lérina, óldine Frasi in cussa domo bi at una filerina de apusentos Etimo srd. Traduzioni Francese alignement Inglese group Spagnolo fila Italiano schièra Tedesco Schar.

grèfa , nf Definizione chedha de gente chi istat sèmpere in cumpangia, no sèmpere po cosa de bonu ma prus che àteru po giru, divertera Sinonimi e contrari camarada, ghenga Modi di dire csn: andhare in grefa = a cambarada, a còndoma; ómine de grefa = chi dhi praxit meda sa cumpangia Frasi grefas de diàulos cantaiant ballendhe a ballu tundhu ◊ si andhamus in grefa no nos tocat nessunu (G.Ruju)◊ totu sa grefa ch'est cantendhe in gianna ◊ a l'àere in grefa, a isse, est un'alliu Traduzioni Francese bande Inglese gang Spagnolo pandilla, banda Italiano combrìccola Tedesco Schar.

sciumàda , nf: sciurmada Definizione unos cantu, nau de gente, fintzes gente meda Sinonimi e contrari fiotu, ifrota, masonada / zentória Frasi una sciumada de pipius Traduzioni Francese bande Inglese throng Spagnolo turba Italiano fròtta Tedesco Schar.

tròpa , nf: trupa Definizione unu tanti mannu (de gente, de animales): trupa si narat fintzes de is sordaos ebbia, in cantu distintos de is cumandhantes / una tropa de pipius, de piciocus, de puzones, de pitzinnedhos, trupa de pillonis; trumpone = fiotu mannu, chedha manna; tropedha = fiotu minore, pagos Sinonimi e contrari assorte, cedha, cedhoni, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, sortíglia, tropedhu, truma Frasi azicu fint reséssitos a ojare una tropedha de balentes chi cheriant gheretzare a bidha pro arrecatare a mussegnore 2. Amsícora, ch'in coro aiat fogu infiamadu, cabu a pagas trupas de leones, rujàt majas e tupas in custu logu (P.Casu) 3. dhoi fiat sa genti a tropas! ◊ sa zente benit a tropas a sa festa ◊ a is garas poéticas curriat sa genti a trupas Etimo spn. Traduzioni Francese bande, troupe Inglese troop, company Spagnolo tropa Italiano fròtta, brigata, truppa Tedesco Schar, Truppe.

tròpara , nf: tròpera, tròpora Sinonimi e contrari camarada, cedha, fiotu, tropa, trumada Frasi a tròparas is emigraus lassant su logu insoru ◊ ariseu apu biu una tròpera de giòvunus ◊ dhui funt is devotus a tròperas domandendi gràtzia a sant'Arega ◊ seus andadas totus a una tròpora a su mortu Etimo srd. Traduzioni Francese troupe Inglese formation, swarm Spagnolo tropel Italiano schièra, tórma Tedesco Schar.

tropédhu , nm: drapedhu, trupedhu Definizione chedha pitica de gente, de bestiàmene Sinonimi e contrari assorte, cedha, ereu, fiotu, grústiu, issorta, majone, pasa, retolu, sinnissoni, rucru, tropa, truma, zumenta Frasi ant bidu chi su tropedhu de sos cumpanzos fit miminadu Etimo itl. troppello Traduzioni Francese groupe, troupeau Inglese group, herd Spagnolo grupo, rebaño Italiano drappèllo, branco Tedesco Schar.

trúma , nf, nm: trumma, trummu, trumu, turma Definizione personas o animales a medas totus impare, a chedha o cambarada; dhue at logu chi est sa mandra comunale po dhue acorrare is àinos de totu sa bidha / min. trummixedha Sinonimi e contrari assorte, cedha, fiotu, grústiu, issorta, masonada, retolu, sinnissoni, tropa, trumada Frasi una truma de ebbas, de apes, de puzones, de zente ◊ che unu trumu de arestes istores falant lestros a donzi marina (A.Casula)◊ sa truma de sa zente at comintzadu a dare lodes a Deus a boghe manna ◊ trumas e trumas totu isvariadas las ingulliat sa gruta aullida totu che trigu in mola maghinadas (P.Casu)◊ dhoi at unu trummu de zenti ◊ sa bidha dh'iat fata una turma de bandidus arróscius de abbandidai Etimo ltn. turma Traduzioni Francese masse, troupeau Inglese crowd Spagnolo multitud (pers), manada (anim) Italiano stuòlo, tórma Tedesco Schar.

trumullòni , nm Definizione cambarada de gente, gente a truma Sinonimi e contrari camarada, crimizone, cumarca, tribizone, trumada, vantícula Frasi dhoi at unu trumulloni de piciocus de crobi ◊ ant portau unu trumulloni mannu de cundennaus Traduzioni Francese bande Inglese gang Spagnolo pandilla, grupo Italiano combrìccola Tedesco Schar.

«« Cerca di nuovo