arède , nf: aredi, arei, arèighi, arrèidi, arrede, rede Definizione ereu, prus che àteru pagos pegos, chedha de animales / min. arexedha, areigedha, areitedha, fintzes areitedhu, ariola Sinonimi e contrari arbutzu, bama, cedha, creze, fiotu, grústiu, majone, retile, retolu, tàgiu, trechinzu Frasi un'arei, un'arèighi de muvras ◊ s'arei est asselliada in sa tanca ◊ torraimidha s'arei de is cuadhus de Gésturi! ◊ paris unu pastori in mesu de s'arei ◊ a cuíndixi annus tenia un'areitedhu de crabas ◊ as a tènnere un'arede de crabas a contu tú 2. Luisicu pariat torrendu a s'arei de aundi si ndi fut istesiau ◊ po cine dh'apubat, dhue at un'arede de panas ◊ apu biu un'arei de piciochedhus Etimo ltn. grege(m) Traduzioni Francese troupeau Inglese herd Spagnolo manada Italiano branco Tedesco Rudel.

cèdha , nf: chedha Definizione una tropa no tanti manna de pegos, unu tanti, nau pruschetotu de porcos, bacas e crabas e, a disprétziu, de gente puru; nau de laores, fundhu, una farranchedha de cosa semenada / min. cedhita = chedha minore, muntonedhu / cedha de mallorus, de brebeis, de procus, de canis, de anzones, de àinos, de crabas Sinonimi e contrari arbutzu, arede, cedhone, creze, grústiu, majone, masonada, retile, retolu, tròpara / assorte, ereu, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropedhu, truma / fundhu Modi di dire csn: mandhigare una bona chedha = papai a satzu; una chedhita de lana = unu muntonedhu de lana; una chedha de fae, de trigu = unu fundhu Frasi s'at paradu una chedhita de crabas ◊ bi fint sos silvones a chedhas 2. a su disaogu curreis a cedha! ◊ ahi, chedha de àinos domados, totu in su tricolore imboligados! ◊ pastoris ricus tontus ndi agatas una cedha (L.Matta) Cognomi e Proverbi prb: in sa cèdha no mancat sa tzopa Etimo ltn. cella Traduzioni Francese troupeau Inglese herd Spagnolo rebaño (m), manada Italiano branco Tedesco Herde.

cherbíu , nm, nf: chervia Definizione cedha de crebos, medas Etimo srd. Traduzioni Francese harpaille Inglese deer herd Spagnolo manada de ciervos Italiano branco di cèrvi Tedesco Rudel Hirsche.

gamàda , nf Definizione unu tanti de animales, medas, bólidu de pigiones, fintzes cambarada de gente Sinonimi e contrari cedha, fiotu, gama, truma Frasi una gamada de porcus, de pillonis Terminologia scientifica pst Etimo srd. Traduzioni Francese troupeau, volée Inglese herd, flock Spagnolo rebaño, manada, bandada Italiano branco, stórmo Tedesco Herde, Schwarm.

grústiu, grústu , nm Definizione unos cantu, nau de gente e pruschetotu de animales (podent èssere medas puru)/ min. grustiolu, grustixedhu Sinonimi e contrari arbutzu, arede, cedha, frústiu, grúspiu 2, majone, retile, retolu, rucru, rustu, tàgiu / assorte, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropedhu, truma, zumenta Frasi fia teracu ma a sos vinti annos mi ndh'essei e mi ponei abbandha cun unu grustu de chentu porcos ◊ sas crapas si contant a grústios, comente essint dae corte ◊ si at parau unu grústiu de berbeches remonias chin sa costumàntzia de sa paradura ◊ sos emigraos sunis andhaos a grustos Traduzioni Francese groupe, troupeau Inglese group, herd Spagnolo grupo, rebaño, manada Italiano gruppo, capannèllo, branco, grégge Tedesco Gruppe, Rudel, Herde.

majòne , nm: masone, masoni, mesoni Definizione dhu narant po su bestiàmene minudu e maduru a chedha; logu serrau po acorrare brebès, e totu su cuile e fintzes dominàriu / min. masonighedhu Sinonimi e contrari arbutzu, arede, bama, cedha, grústiu, retolu, tàgiu / assorte, fiotu, issorta, pasa, sinnissoni, tropa / coibi, masongile Frasi sos sirvones a sa landhe curriant a majones ◊ aiant unu masone de un'otantina de arveghes ◊ su masone est crocau aggrumau: frigidúmene faet! ◊ in funtana aciapesi s'abba bolojada ca bi fint sos porcos a masone 2. medas ant abbandonau su mesoni, dhis ant fatu bendi is brebeis po si fai operajus ◊ me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ oi in su mesoni dhui at localis po su bestiàmini, po allogai su froràgiu, fai sa mullidura, ponni is ainas e is tratoris e sa domu po sa famíglia (M.Pani) Cognomi e Proverbi smb: Maione, Majone, Masone, Masones, Masoni Etimo ltn. ma(n)sione(m) Traduzioni Francese troupeau Inglese herd Spagnolo rebaño, manada Italiano màndria, grégge Tedesco Herde.

masonàda, masonàta , nf Definizione unu tanti de animales, una chedha, nau prus che àteru de is pudhas o pigiones (in cobertantza fintzes de gente, de is fígios) Sinonimi e contrari cedha, fiotu, masonza, masúglia, sciumada, truma / cdh. masunata Frasi sa masonada est isparta 2. che li est mortu su maridu e pro prus frazellu li at lassadu una masonada de fizos Etimo ltn. *ma(n)sionata Traduzioni Francese bande Inglese flock Spagnolo manada (anim), turba (pers) Italiano fròtta Tedesco Schwarm, Rudel.

tàgiu , nm: tàgliu, taju, tàlgiu, tallu, taxu, tazu Definizione unu tanti mannu de pegos de bestiàmene grussu chi si pastórigat, ma fintzes chedha de gente nau prus che àteru a disprétziu; in is orrodas prenas de su carru, donniuna de is duas mesas lunas a una parte e àtera de sa panga (sa tàula de mesu)/ min. tagighedhu, tagiolu; tallitu = màtulu de chimbe filos de s'ordidu Sinonimi e contrari arbutzu, arede, bama, cedha, creze, fiotu, grústiu, majone, retile, retolu, trechinzu / làsia Modi di dire csn: iscorrai su tallu = menguare su bestiàmine, bogàreche o pèrdere fiados (in suspu, mòrrere zente); èssiri a unu tàgiu de sa maladia = malàidos a una fasche, in medas totu paris Frasi seo abbaidandho su tàgiu paschendho ◊ su pastore faghet àteru sughestantu chi su tazu est pasculandhe ◊ su pastori ndi at assortiu su tallu ◊ s'intendhiant sos tazos in pastura 2. acudit dae su postale unu tazu de zente chi mancu s'ischit comente podiat càpere intro ◊ in su grifoni dhui fiat unu tallu de piciocas chistionendi 3. zuchiat a tracolla unu tazu de sonajolos ◊ passant is aeroplanus a tallus 4. funt totus a letu, totus a unu tàgiu de sa maladia ◊ sa zente a tazos morit in cada capu de su mundhu 5. is filus de s'orrimentu passant donniunu in d-unu líciu, poi in ciú pètini e si acàpiant a cincu a cincu (is tallitus) a su súrbiu de ainnantis Cognomi e Proverbi smb: Tallu / prb: s'erbei mala in su tàlgiu est nodia Etimo srd. Traduzioni Francese troupeau, bande Inglese herd Spagnolo rebaño, manada Italiano branco Tedesco Rudel.

trúma , nf, nm: trumma, trummu, trumu, turma Definizione personas o animales a medas totus impare, a chedha o cambarada; dhue at logu chi est sa mandra comunale po dhue acorrare is àinos de totu sa bidha / min. trummixedha Sinonimi e contrari assorte, cedha, fiotu, grústiu, issorta, masonada, retolu, sinnissoni, tropa, trumada Frasi una truma de ebbas, de apes, de puzones, de zente ◊ che unu trumu de arestes istores falant lestros a donzi marina (A.Casula)◊ sa truma de sa zente at comintzadu a dare lodes a Deus a boghe manna ◊ trumas e trumas totu isvariadas las ingulliat sa gruta aullida totu che trigu in mola maghinadas (P.Casu)◊ dhoi at unu trummu de zenti ◊ sa bidha dh'iat fata una turma de bandidus arróscius de abbandidai Etimo ltn. turma Traduzioni Francese masse, troupeau Inglese crowd Spagnolo multitud (pers), manada (anim) Italiano stuòlo, tórma Tedesco Schar.

«« Cerca di nuovo