arède , nf: aredi,
arei,
arèighi,
arrèidi,
arrede,
rede Definition
ereu, prus che àteru pagos pegos, chedha de animales / min. arexedha, areigedha, areitedha, fintzes areitedhu, ariola
Synonyms e antonyms
arbutzu,
bama,
cedha,
creze,
fiotu,
grústiu,
majone,
retile,
retolu,
tàgiu,
trechinzu
Sentences
un'arei, un'arèighi de muvras ◊ s'arei est asselliada in sa tanca ◊ torraimidha s'arei de is cuadhus de Gésturi! ◊ paris unu pastori in mesu de s'arei ◊ a cuíndixi annus tenia un'areitedhu de crabas ◊ as a tènnere un'arede de crabas a contu tú
2.
Luisicu pariat torrendu a s'arei de aundi si ndi fut istesiau ◊ po cine dh'apubat, dhue at un'arede de panas ◊ apu biu un'arei de piciochedhus
Etymon
ltn.
grege(m)
Translations
French
troupeau
English
herd
Spanish
manada
Italian
branco
German
Rudel.
cèdha , nf: chedha Definition
una tropa no tanti manna de pegos, unu tanti, nau pruschetotu de porcos, bacas e crabas e, a disprétziu, de gente puru; nau de laores, fundhu, una farranchedha de cosa semenada / min. cedhita = chedha minore, muntonedhu / cedha de mallorus, de brebeis, de procus, de canis, de anzones, de àinos, de crabas
Synonyms e antonyms
arbutzu,
arede,
cedhone,
creze,
grústiu,
majone,
masonada,
retile,
retolu,
tròpara
/
assorte,
ereu,
fiotu,
issorta,
pasa,
sinnissoni,
tropedhu,
truma
/
fundhu
Idioms
csn:
mandhigare una bona chedha = papai a satzu; una chedhita de lana = unu muntonedhu de lana; una chedha de fae, de trigu = unu fundhu
Sentences
s'at paradu una chedhita de crabas ◊ bi fint sos silvones a chedhas
2.
a su disaogu curreis a cedha! ◊ ahi, chedha de àinos domados, totu in su tricolore imboligados! ◊ pastoris ricus tontus ndi agatas una cedha (L.Matta)
Surnames and Proverbs
prb:
in sa cèdha no mancat sa tzopa
Etymon
ltn.
cella
Translations
French
troupeau
English
herd
Spanish
rebaño (m),
manada
Italian
branco
German
Herde.
cherbíu , nm, nf: chervia Definition
cedha de crebos, medas
Etymon
srd.
Translations
French
harpaille
English
deer herd
Spanish
manada de ciervos
Italian
branco di cèrvi
German
Rudel Hirsche.
gamàda , nf Definition
unu tanti de animales, medas, bólidu de pigiones, fintzes cambarada de gente
Synonyms e antonyms
cedha,
fiotu,
gama,
truma
Sentences
una gamada de porcus, de pillonis
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
troupeau,
volée
English
herd,
flock
Spanish
rebaño,
manada,
bandada
Italian
branco,
stórmo
German
Herde,
Schwarm.
grústiu, grústu , nm Definition
unos cantu, nau de gente e pruschetotu de animales (podent èssere medas puru)/ min. grustiolu, grustixedhu
Synonyms e antonyms
arbutzu,
arede,
cedha,
frústiu,
grúspiu 2,
majone,
retile,
retolu,
rucru,
rustu,
tàgiu
/
assorte,
fiotu,
issorta,
pasa,
sinnissoni,
tropedhu,
truma,
zumenta
Sentences
fia teracu ma a sos vinti annos mi ndh'essei e mi ponei abbandha cun unu grustu de chentu porcos ◊ sas crapas si contant a grústios, comente essint dae corte ◊ si at parau unu grústiu de berbeches remonias chin sa costumàntzia de sa paradura ◊ sos emigraos sunis andhaos a grustos
Translations
French
groupe,
troupeau
English
group,
herd
Spanish
grupo,
rebaño,
manada
Italian
gruppo,
capannèllo,
branco,
grégge
German
Gruppe,
Rudel,
Herde.
majòne , nm: masone,
masoni,
mesoni Definition
dhu narant po su bestiàmene minudu e maduru a chedha; logu serrau po acorrare brebès, e totu su cuile e fintzes dominàriu / min. masonighedhu
Synonyms e antonyms
arbutzu,
arede,
bama,
cedha,
grústiu,
retolu,
tàgiu
/
assorte,
fiotu,
issorta,
pasa,
sinnissoni,
tropa
/
coibi,
masongile
Sentences
sos sirvones a sa landhe curriant a majones ◊ aiant unu masone de un'otantina de arveghes ◊ su masone est crocau aggrumau: frigidúmene faet! ◊ in funtana aciapesi s'abba bolojada ca bi fint sos porcos a masone
2.
medas ant abbandonau su mesoni, dhis ant fatu bendi is brebeis po si fai operajus ◊ me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ oi in su mesoni dhui at localis po su bestiàmini, po allogai su froràgiu, fai sa mullidura, ponni is ainas e is tratoris e sa domu po sa famíglia (M.Pani)
Surnames and Proverbs
smb:
Maione, Majone, Masone, Masones, Masoni
Etymon
ltn.
ma(n)sione(m)
Translations
French
troupeau
English
herd
Spanish
rebaño,
manada
Italian
màndria,
grégge
German
Herde.
masonàda, masonàta , nf Definition
unu tanti de animales, una chedha, nau prus che àteru de is pudhas o pigiones (in cobertantza fintzes de gente, de is fígios)
Synonyms e antonyms
cedha,
fiotu,
masonza,
masúglia,
sciumada,
truma
/
cdh. masunata
Sentences
sa masonada est isparta
2.
che li est mortu su maridu e pro prus frazellu li at lassadu una masonada de fizos
Etymon
ltn.
*ma(n)sionata
Translations
French
bande
English
flock
Spanish
manada (anim),
turba (pers)
Italian
fròtta
German
Schwarm,
Rudel.
tàgiu , nm: tàgliu,
taju,
tàlgiu,
tallu,
taxu,
tazu Definition
unu tanti mannu de pegos de bestiàmene grussu chi si pastórigat, ma fintzes chedha de gente nau prus che àteru a disprétziu; in is orrodas prenas de su carru, donniuna de is duas mesas lunas a una parte e àtera de sa panga (sa tàula de mesu)/ min. tagighedhu, tagiolu; tallitu = màtulu de chimbe filos de s'ordidu
Synonyms e antonyms
arbutzu,
arede,
bama,
cedha,
creze,
fiotu,
grústiu,
majone,
retile,
retolu,
trechinzu
/
làsia
Idioms
csn:
iscorrai su tallu = menguare su bestiàmine, bogàreche o pèrdere fiados (in suspu, mòrrere zente); èssiri a unu tàgiu de sa maladia = malàidos a una fasche, in medas totu paris
Sentences
seo abbaidandho su tàgiu paschendho ◊ su pastore faghet àteru sughestantu chi su tazu est pasculandhe ◊ su pastori ndi at assortiu su tallu ◊ s'intendhiant sos tazos in pastura
2.
acudit dae su postale unu tazu de zente chi mancu s'ischit comente podiat càpere intro ◊ in su grifoni dhui fiat unu tallu de piciocas chistionendi
3.
zuchiat a tracolla unu tazu de sonajolos ◊ passant is aeroplanus a tallus
4.
funt totus a letu, totus a unu tàgiu de sa maladia ◊ sa zente a tazos morit in cada capu de su mundhu
5.
is filus de s'orrimentu passant donniunu in d-unu líciu, poi in ciú pètini e si acàpiant a cincu a cincu (is tallitus) a su súrbiu de ainnantis
Surnames and Proverbs
smb:
Tallu
/
prb:
s'erbei mala in su tàlgiu est nodia
Etymon
srd.
Translations
French
troupeau,
bande
English
herd
Spanish
rebaño,
manada
Italian
branco
German
Rudel.
trúma , nf, nm: trumma,
trummu,
trumu,
turma Definition
personas o animales a medas totus impare, a chedha o cambarada; dhue at logu chi est sa mandra comunale po dhue acorrare is àinos de totu sa bidha / min. trummixedha
Synonyms e antonyms
assorte,
cedha,
fiotu,
grústiu,
issorta,
masonada,
retolu,
sinnissoni,
tropa,
trumada
Sentences
una truma de ebbas, de apes, de puzones, de zente ◊ che unu trumu de arestes istores falant lestros a donzi marina (A.Casula)◊ sa truma de sa zente at comintzadu a dare lodes a Deus a boghe manna ◊ trumas e trumas totu isvariadas las ingulliat sa gruta aullida totu che trigu in mola maghinadas (P.Casu)◊ dhoi at unu trummu de zenti ◊ sa bidha dh'iat fata una turma de bandidus arróscius de abbandidai
Etymon
ltn.
turma
Translations
French
masse,
troupeau
English
crowd
Spanish
multitud (pers),
manada (anim)
Italian
stuòlo,
tórma
German
Schar.