acabbadòre , agt, nm Definizione
chi o chie che agabbat su malàidu
Sinonimi e contrari
bochidore
Frasi
a su nàrrere, s'acabbadora fit una fémina chi atogaiat sos moribbundhos, che los agabbaiat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
celui qui provoque la mort par euthanasie
Inglese
who practises euthanasia
Spagnolo
quien practica la eutanasia
Italiano
chi pratica l'eutanasia
Tedesco
Sterbehelfer.
alavrònza , nf Definizione
manera de fàere de chie si che istat a un'ala, a bandha, coment'e timendho calecuna cosa
Traduzioni
Francese
méfiance
Inglese
distrust
Spagnolo
desconfianza,
recelo
Italiano
atteggiaménto di chi sta in disparte diffidènte,
diffidènza
Tedesco
Mißtrauen.
chíe , prn Definizione
prn. indefiniu, mescamente interrogativu, cun dópiu valore (= cudhu/cudha chi): a bortas si dhi ponet innanti una a solu po no nàrrere su prn. in cuménciu, prus che àteru candho si narant duas cosas diferentes; tenet fintzes su valore prus precisu de chiesisiat, donniunu (e a bortas si aciunghet totu)/ àere, no àere a chie = tènniri, no tènniri genti de pòdiri cumandai, mandai
Sinonimi e contrari
chine
Frasi
chirco a chie mi chircat ◊ chie cheret andhet, chie no cheret mandhet! ◊ bae e nàralu a chie totu bi at!
2.
chie ndhe cheret? ◊ a chie che tenes a ti contivizare? ◊ chie bi aiat, totu, in domo? ◊ chie sezis, totu? ◊ cara de biancu lizu, chie ti at mortu e chie? (B.Licheri)
3.
a chie intrat, a chie essit ◊ chie andhaiat a li tocare sos pisedhos malàidos e chie a lis interpretare sos arcanos ◊ solu a chie teniat dinare is cosas dhas comporaiat in butega ◊ a chie dha pigat in d-una manera e a chie in d-un'átera
4.
bi est s'olia de collire, ma no amus a chie ◊ si tenias a chie, cherias tenta contu tue ◊ si agato a chie, bendho custa cosa
5.
cussa cosa la daent a chie faghet dimandha
Etimo
ltn.
qui
Traduzioni
Francese
qui
Inglese
who?
Spagnolo
quien,
quién?
Italiano
chi,
chi?,
chiùnque
Tedesco
Wer?
chíne , prn: chini,
cine,
cini Definizione
prn. interrogativu; candho no est interrogativu diretu tenet dópiu valore (= cudhu/cudha chi) e podet pigare sa prep. a fintzes candho inditat s'atore de su predicau (in calecunu logu narant in chi: in chi portat sa turra issit ita dhui at in sa pinzada); tenet fintzes su valore de chiesisiat, donniunu, totus cudhus chi
Sinonimi e contrari
chie
Frasi
chini iscít chi dèu puru una dí no ap'andai a sa festa chi mi ant impromitu?! (B.Lobina)◊ e chini est chi nat chi no? ◊ chini dh'at fata oi sa cena? ◊ chine méngius de tzia po is cossígios bonos? (I.Patta)◊ cine ti dh'at fatu custu cugudhu orrúbiu?◊ a intrare cin'est!
2.
po cine dh'apubat, dhu est un'arede de panas e doennas ◊ ci fuedhas sa limba cumuna su pópulu cumprendit su ci naus e connoscit luegu e cini seus! ◊ chini isperdit su suu trabballat s’allenu ◊ gei dh'as assimbillau a chini, tui puru! ◊ sighi a ponni menti a chini ti at cuntzillau!
3.
su merí gei seu essiu a fusili, ma essat a chini mi at bistu isparendi! (Pillai)◊ a chini at a nai tres bortas custas oratzionis at a èssi campau de puntu mau ◊ a chine teniat casu, si ndhe cafàt de casu!…
4.
chini bolit andai in altu at a èssi abbasciau, chini invecis at a èssi in bàsciu at a èssi postu in altu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui?
Inglese
who?
Spagnolo
¿quién?
Italiano
chi
Tedesco
wer?